Tashabbus tamoyilstrreplA

1. Jamiyat extiyojlarini mumkin qadar resurslarni kam sarflab, extiyojni iloji boricha to’lik qondirish qonuni. Jamiyatdagi barcha iktisodiy va ijtimoiy jarayonlar, ularni amalga oshrishda shu qonunga amal qilinadi, chunki u kuyidagilarni ifodalaydi:

• 
  ishlab chikarishning obektiv yo’nalishi, uning xalq farovonligini oshirish, xar tamonlama shaxsiy rivojlantirishga qaratilganligini;
  
• 
  insonlarning xo’jalik faoliyati asosiy sabablarini umumxalk iktisodiy mafaatlarining ustivorligini;
  
• 
  ishlab chiqarish samaradorligining ijtimoiy-iktisodiy moxiyatini.
  

Bozor munosabatlari sharoitida bu konunning mazmuni xar tomonlama boyib boradi.
2. Qiymat qonuni yoki narx konuni. Tovarlarning pulda ifodalangan kiymati narx deb ataladi. Narx esa talab va taklifga boglik ravishda aniklanadi. Narx bozor barometridir: agar talab va narx yukori bolsa, ishlab chikarish kengayadi. Talab va narx pasayganda ishlab chikarish kiskaradi. Talab xajmi va tarkibi taklif xajmi va tarkibiga teng bo’lgan xoldagi narx muvozanat narxi deyiladi.
Ishlab chikariladigan xar bir tovar turi, xajmi ularga bo’lgan ijtimoiy extiyojlarga teng bo’lishi, ya‘ni to’lov kobilyatiga ega talabga teng bo’lishi kerak.
3. Talab konuni. Uning mazmuni shundan iboratki narx kancha yukori bo’lsa, talab shunchalik kam bo’ladi. Talab xaridorning to’lov imkoni ifodalaydi. Bunda talab elastikligi koeffitsienti kanday aniklanishini ko’rib chikamiz:
talab xajmining o’sishi %
К_{талаб элас.}=^{______________________________________________}
narxlarning pasayishi %


4. Taklif konuni. U narx ortishi bilan taklif ortishini ifodalaydi. Talkif – tovar va xizmatlarning narxdagi kiymatidir. Bunda taklif elastikligi koeffitsienti kuyidagiga teng:

taklif o’sishi xajmi %

К_{талаб элас.}=^{______________________________________________}
narxning o’sishi %