Tashkent ma`mleketlik agrar universiteti no`kis filiali «Zootexniya» fakultetinin‘

Relyatsiyal q mag`l wmatlar bazas
Relyatsiyal q sistema 1970 j lda IBM firmas
n` x zmetkeri E.F.
Kodd ta`repinen us
s etilip, ha`zirgi waq tlar en` ko`p tarqalg`an
sistemalar qatar na kiredi. Sonl qtan bul sistemada mag`l wmatlar aras nda
en` qolay baylan slard a`melge as w mu`mkin.
Mag`l wmatlard n` relyatsiyal q modeline sa`ykes halda jarat lg`an
MB g`a relyatsiyal q mag`l wmatlar bazas delinedi.
Mag`l wmatlard n` relyatsiyal q sistemas n jarat w ha`m onnan
paydalan w ush n jarat lg`an sistemag`a relyatsiyal q MBBS delinedi.
Mag`l wmatlard n` tablitsa ko`rinisinde saqlan
na
mag`l wmatlard n` relyatsiyal q modeli delinedi.
Relyatsiyal q sisteman n` elementlerinde ierarxiyal q joq.
Informatsiya n izlewde barl q elementlerden gilt retinde paydalan w
mu`mkin yag`n y 
yar y du`ziliske iye mag`l wmatt eki o`lshemli
tablitsa ko`rinisine keltiriw mu`mkin.
Relyatsiyal q sistema retinde telefon mag`l wmatnamas n du`zih
ma`selesin ko`rip sh g`am z. M sal , «Ha`r bir telefon nomeri ko`rsetilgen
abonenttin` ma`nzili, on n` kategoriyas belgilengen dizimin du`zin`» dep
oq lad .

---

Mag`l wmatnama bir neshshe tu`rdegi ob`ektlerden du`zilgen.
Ob`ekt ush n to`mendegi mag`l wmatlard tan`lap alam z:
Telefon tsifr .
Abonent at (at , a`kesinin` at ha`m t.b.lar)
Abonent ma`nzili.
Abonent kategoriyas (ul wma, qala aral q baylan s
qadag`alang`an, ...)
Barl q mag`l wmatlard tekstli dep esaplaym z. Bul mag`l wmatarg`a
to`mendegi atlard ha`m uz nl qlard beremiz:
Q Bag`ana at
Mag`l wmatt n`
atal
Tu`ri
Uz nl g`
1.
2.
3.
4.
Nomer
Abonent at
Ma`nzil
Kategoriya
Telefon tsifr
Abonentti belgilew
Abonent ma`nzili
Abonent kategoriyas
tekstli
tekstli
tekstli
tekstli
9
15
40
2
«Kategoriyalar» atamas retinde eki ha`ripli kodlardan paydalan
z;
UK-ul wma kategoriya, QQ-qala aral q qadag`alang`an kategoriya ha`m
t.b.lar.
Bul jag`dayda mag`l wmatnaman to`mendegi tablitsa ko`rinisinde
ko`rsetiw mu`mkin:
Nomer
Abonent at
Ma`nzili
Kategoriya
224-35-
61
2-56
222-50-
63
Qolbergenov Jalg`as
Jaylawbaev Baxt yar
Jaqs baeva Malika
Berdaq, 19
Ch. Abdirov, 1
Navoyi,16
UK
QQ
UK
Us tablitsan bir fayl (M sal , telefon) ko`rinisinde komp`yuter
diskige o`tkizilse, telefon mag`l wmatnamas -telefonlar MB na iye
bolam z (bazan qayta islewdi avtomatlast w mu`mkin bolad ).