Tashqi muhitning kishi organizmiga mexanik, elektrotermik, kimyoviy va nur ta’siri natijasida to'qima va a’zolarda anatomik va funksional o'zgarishlarning paydo boMishi shikastlanish deyiladi

Surunkali gastrit - qariyalarda ko‘p uchraydigan kasallik bo] me’da shilliq pardasi zararlanib, sekretor va motor funksiyalari dan chiqadi. Ovqatlanish tartibining buzilishi, ko‘p ovqatlat spirtli ichimliklarni ko‘p iste’mol qilish, chekish va neyrogum^ regulatsiyaning izdan chiqishi surunkali gastrit kasalligini kelt: chiqaradi.
Qariyalarda ko‘proq (40-60%) axlorgidriya va axiliya kechadigan trofik gastrit uchraydi. Bemorlarni ko'ngil aynish, qayt qil havo bilan kekirish, epigastral sohaning og‘ir bo‘lib turishi va og‘ri| bezovta qiladi.
Qari bcmorlarda surunkali gastritni miokard infarktining gastr shaklidan farqlab olish kerak. Albatta EKG o‘tkazish shart. Diagnosjj uchun me’da shirasi olinib, laboratoriyada tekshiriladi, undan tash rentgenologik, sitologik tekshiruv o‘tkazish kerak. Surunkali gast davolashda ovqatlanish tartibiga rioya qilish, chekish, ichishga ba berish kerak.
Me’da kasalliklarini davolashda me’da shirasi, asidin, pep^ giposekretsiyada, serukal - gipersekretsiyada, ovqat yaxshi hazm bo‘| uchun pankreatin, festal, panzinorm, me’da sohasida og‘irlik va sezilganda no-shpa tayinlanadi.
Surunkali gastrit bilan og‘rigan bemorlar uchastka hamshirasij shifokori kuzatuvi ostida davolanishi va profilaktik chora-tadbirlami oshirib borishi kerak. Axilik gastritning me’da rakiga o‘tib ketishi eht bo‘lgani uchun bemor komplekt tekshiruvdan o‘tib turishi lozim.
Me’da raki
41a raki. Bu kasallik 50-70 yoshli bemorlarda ko‘p uchrab, 70 |llh(lnii kcyin kamaya boradi. Me’da raki erkaklarda ayollarga nisbatan I hni'obar ko‘p uchraydi. Kasallarda me’da raki sekin-asta rivojlanib, ilHliln/ holati kechroq kuzatiladi, bemor ishtahaning pasaygani va epigastral sohada og‘irlik va noqulaylik paydo bo‘lganligi, ozib i||lnlikclan shikoyat qiladi. Bemorning ozib ketishi, qonida gipoxrom llyn mavjudligi, rentgenologik va sitologik tekshiruvlar natijasida rnki aniqlanadi.
iriyalarda yurak va qon aylanishi doirasi kasalliklari ko‘p uchragani I, opcrativ yo‘l bilan davolashga sharoit bo‘lkvermaydi. Konservativ in (»g'riq qoldiruvchi, tinchlantiruvchi, qon yoki eritrotsitar massa l)iiyuriladi. Ovqat oson singadigan, oqsil, yog‘lar va vitaminlarga lolishi kerak. Me’da rakining oldini olish uchun rakdan oldin kasalliklar, xronik gastritlar, me’da polipozini davolash kerak. ^•niNhiralik parvarishi. Bemor tashxisini bilish huquqiga ega, ^(|u( shifokor bemorga tashxisni qachon va qanday shaklda xabar ^nl lull qiladi. Hamshira tashxisni yashirib, bemorni parvarish Йй, iinda tuzalishga ishonch uyg‘otishi kerak. parvarish qilish. Bemornmg holatiga bog‘liq holda turli llnr qo‘yiladi. Masalan, kasallikning takrorlanishini oldini olish hiiyot tarzini o‘zgartirish, shu bilan birga gastroektomiyadan |i nltvoliga mos holda nojo‘ya ta’sirlarga qarshi choralar ko‘rish IVoliisli, keyinchalik esa o'smaning terminal davrida hayotini (idamlardek o‘tkazishi, nima bo‘lganda ham bemorda o‘z-o‘ziga 'iNlini amalga oshirib, unda o‘ziga ishonchini oshirish kerak.), bemor hayot tarzini gastroektomiyadan keyin ahvoliga ihllt'ish uchun ovqatlanish rejimida quyidagilarga e’tibor berish IDc'daning hajmi kichrayganligi sababli hazm qilish funksiyasi И|н1аг pasayadi, shuning uchun ovqatning hajmi kamaytirilib, uni Ц|||к1| soni oshirilishi kerak. So‘lakning ajralishini stimulatsiya I Uvhiiii ovqatni kichik porsiyalarda iste’mol qilish kerak. i|l«ll)ing sifatiga alohida ahamiyat bergan holda ovqatlanish rejimini liriNh (yengil hazm bo‘ladigan, kaloriyali ovqatni tanlash). yuijliklar qabul qilganda suvsizlanishning oldini olish maqsadida kcngayishiga olib keladigan gazlangan ichimliklar ichkhni ill ()vqatlangandan keyin tananing holatini; me’daning qisman rezeksiyasida o‘tirgan holatni ta’minlash, demping sindromining oil olish uchun yotgan holatni berish.
Bemorning xohishisiz va o‘zgarishlar muhimligini tushunma turib, uning uzoq vaqt davomida yaratgan hayot tarziga o‘zgartiris kiritish qiyin bo‘ladi. Lekin agar bemor bu qoidalarga rioya qilma^ yashaydigan bo‘lsa, natijada u azoblanishi mumkin.