Tashqi savdoni tarifsiz tartibga solish va eksportni rag’batlantirish usullari

monopoliya choralari. Tashqi savdoni tartibga solishning ushbu notarif vositasining mohiyati shundan iboratki, turli davrlarda alohida davlatlar umumiy savdoda (ya'ni, ichki savdoda) yoki faqat tashqi savdoda monopoliyani o'rnatadilar. Ko‘p hollarda ayrim mamlakatlarda ayrim tovarlarga davlat monopoliyasining joriy etilishiga ularning rahbariyati jamoat axloqi, sog‘lig‘i va ma’naviyatini saqlash (alkogol, tamaki), dori vositalari (farmatsevtika mahsulotlari), oziq-ovqat xavfsizligini barqaror ta’minlashga qaratilgan. (don), sanitariya va veterinariya (oziq-ovqat).
Ba'zan bunday monopoliya yashirin shaklda, davlat tegishli davlat korxonasini monopoliya sotuvchisi yoki xaridori sifatida belgilaganida o'rnatiladi. Ayrim hollarda eksport va importni ushbu tovarlarni eksport qiluvchi va import qiluvchilarning ixtiyoriy birlashmalarini tashkil etish asosida markazlashtirish amaliyoti ayrim tovarlar bo‘yicha tashqi savdo davlat monopoliyasiga juda yaqin bo‘lib chiqadi. Eksport va import operatsiyalarini markazlashtirish yashirin shaklda namoyon bo'lishi mumkin, masalan, ayrim tovarlarni milliy sug'urta kompaniyalari tomonidan majburiy sug'urta qilish amaliyotida, tegishli tovarlarni milliy sug'urta kompaniyasi tomonidan majburiy tashish amaliyotida. transport kompaniyalari va boshq.
Haqiqiy amaliyotda tashqi savdoni tartibga solishning bunday notarif chorasi mavjudligi shundan dalolat beradiki, GATT-1994da davlat savdo korxonalari faoliyatiga bag'ishlangan maxsus modda (XVII) mavjud. davlat savdo korxonalari ), bu aslida tashqi savdodagi monopolistik choralar bilan bog'liq. Ushbu modda bunday korxonalar faoliyatini taqiqlamaydi, balki ular savdoda kamsitishlarga yo‘l qo‘ymaslikning umumiy tamoyillari asosida faoliyat yuritishlarini hamda tijorat nuqtai nazaridan, jumladan, tovarlarning narxi va sifatini hisobga olgan holda ish yuritishlarini talab qiladi. Davlat savdo korxonalari boshqa davlatlarning har qanday korxonalariga ular bilan tijorat bitimlarini tuzishda teng imkoniyatlar berishi kerak.
Shuning uchun ham savdoni erkinlashtirish tamoyillari har tomonlama ishlab chiqilayotgan JSTga a'zo bo'lgan ayrim davlatlar ham davlat savdo korxonalari shaklidan foydalanadilar.