Tasodifiy miqdor

Diskret tasodifiy miqdor Reja: 1.Tasodifiy miqdorning ta’rifi. 2. Diskret tasodifiy miqdor. 3. Diskret tasodifiy miqdor ehtimollarining taqsimot qonuni. 4. Binomial va Puasson taqsimoti. 5. Diskret tasodifiy miqdorning sonli xarakteristikalari.

Tasodifiy miqdor deb avvaldan noma’lum bo’lgan va oldindan inobatga olib bo’lmaydigan, tasodifiy sabablarga bog’liq bo’lgan hamda sinash natijasida bitta mumkin bo’lgan qiymatni qabul qiluvchi miqdorlarga aytiladi. Tasodifiy miqdorlarni x, y, z, … , harflar bilan ularning qabul qiladigan qiymatlarini x, y, z harflar bilan belgilanadi. Tasodifiy miqdorlarni biz asosan 2 xilini o’rganamiz: 1) Diskret tasodifiy miqdor 2) Uzluksiz tasodifiy miqdor

1.Tasodifiy miqdorning ta’rifi.
Misol-1. 100 ekilgan chigitdan o‘nib chiqqanlari soni diskret tasodifiy miqdor bo‘lib quyidagi qiytmatlardan birini qabul qiladi:
X : 0, 1, 2, 3, ..., 100.
2. Diskret tasodifiy miqdor.
Diskret tasodifiy miqdor deb ayrim ajralgan qiymatlarni ma’lum ehtimol bilan qabul qiluvchi miqdorlarga aytiladi.
Demak, diskret tasodifiy miqdorning qabul qilishi mumkin bo‘lgan qiymatlar soni chekli yoki sanoqli bo‘ladi. Odatda tasodi­fiy miqdorning qabul qiladigan qiymatlari bunday belgilanadi:
Bu ma'lumotlardan foydalanib quyidagi jadvalni tuzamiz:

Xi	x1	x2	…..	xn
Pi	p1	p2	…..	pn

3. Diskret tasodifiy miqdor ehtimollarining taqsimot qonuni.
Ta’rif: Diskret tasodifiy miqdorning taqsimot qonuni deb qabul qilishi mumkin bo’lgan qiymatlari bilan ularning ehtimolliklari orasidagi o’rnatilgan bir qiymatli moslikka aytiladi. Ular ya’ni taqsimot qonuni jadval usulida, analitik usulda va grafik usulda berilishi mumkin. Diskret tasodifiy miqdor taqsimot qonuniga Binominal taqsimot, Puasson taqsimoti, Geometrik taqsimot va bir xil taqsimot qonunlari misol bo’la oladi.