Yuqorida ta’kidlanganidek, qarz muddati har xil bo’lishi mumkin. Agar qarz
muddati 1 yildan kam bo’lsa, yuqorida keltirilgan formulaga qisman o’zgarish
kiritamiz va S-ni quyidagiga hisoblaymiz:
(2)
bu erda: d - qarz kunlar soni; k - yildagi kunlar soni.
Amaliyotda foiz yozish davrlari har xil bo’lishi mumkin. Agarda, n
1
, n
2
, .... n
n
foiz yozish davrlarida i
1
, i
2
, ... i
n
stavkalari qo’llanilsa,
oxirgi summa quyidagi
formula bilan hisoblaniladi:
(3)
Moliyaviy hisoblarda foizlar stavkasi yuqorida ta’kidlaganimizdek oddiy va
hisob (uchet) stavkalariga bo’linadi. Hozirgacha bajargan
hamma hisob-kitoblar
oddiy stavkalarda bajarildi. Bu usul
dekursiv metod deyiladi, uning mazmuni va
mohiyati
shundaki, foizlar davr oxirida boshlang’ich summaga qo’shiladi yoki
beriladi. Hisob stavkasida esa foizlar kredit beriladigan paytda hisoblanib va olib
qolinadi. Bu usul
antisipativ metod deyiladi.
Oshgan qiymat (S) summasi hisob stavkasi bo’yicha
quyidagi formula bilan
aniqlanadi:
S
P
dn
=
−
(
)
1
1
yoki S
P +
dn
=
−
(
)
1
1
1
(4)
Moliyaviy hisoblarda hamma narsa tayyor holda berilmaydi. Shuning uchun
ham yuqorida keltirilgan (1, 2, 3, 4) formulalar asosida noma’lum xadlarni aniqlash
mumkin. Masalan, davr uzunligini:
n
s
p
p
i
=
−
;
;
n
s
p
p
i
=
−
va h.k.
