Tayanch so’zlar: Mulkchilik munosabatlarining mohiyati va iqtisodiy mazmuni

Aktivlar – bu kelajakda korxonaga foyda keltirishi kerak bo‘lgan mulkiy massa. Boshqacha aytganda, bu xo‘jalik yurituvchi sub’ekt va uning salohiyati haqida ma’lum tasavvur beradigan manbalardir.
Aktivlar – qiymat bahosiga ega bo‘lgan mulk, mulkiy va shaxsiy nomulkiy manfaatlar va huquqlar. Aktiv kelajakda iqtisodiy foyda keltiradi. Bu o‘tgan bitimlar yoki boshqa hodisalar natijasidir; ikkinchisi, kelajakda kutiladi, o‘z-o‘zidan aktivlarning paydo bo‘lishiga olib kelmaydi. Aktivlar mahsulot, ish, xizmatlar ishlab chiqarishga, shuningdek ishlab chiqarishni boshqarishga va boshqa maqsadlarda ishlatiladi. Aktivning kelajakdagi iqtisodiy foydalari ishlab chiqarishda va kapital qurilishda amalga oshirilishi, sotilishi yoki boshqa aktivlarga almashtirilishi, kompaniyaning majburiyatlarini bajarish uchun ishlatilishi va egalari o‘rtasida bo‘lishishi mumkin.
Uzoq muddatli aktivlarni boshqarish korxonaning turli shakllari va turli funksional bo‘linmalari tomonidan amalga oshiriladi. Bu bo‘lim vazifalarining bir qismi moliyaviy menejmentga yuklatilgan.
Uzoq muddatli aktivlarni boshqarishning o‘ziga xos xususiyatlari (korxonaning ishlab chiqarish va tijorat faoliyatini amalga oshirish jarayonida bevosita foydalaniladigan uzoq muddatli aktivlari guruhi) ko‘p jihatdan ularning qiymat aylanishi tsiklining o‘ziga xos xususiyatlari bilan belgilanadi.
Kompaniyaning operatsion uzoq muddatli aktivlarini boshqarish tizimi bir necha bosqichlarni o‘z ichiga oladi (1-jadval).

1-jadval
Operatsion uzoq muddatli aktivlarini boshqarish tizimi bosqichlari

1	O‘tgan davrda kompaniyaning amaldagi uzoq muddatli aktivlari tahlili.	Bu tahlil ularning umumiy hajmi va tarkibi dinamikasini, yaroqlilik darajasini, yangilanish intensivligini va foydalanish samaradorligini o‘rganish maqsadida o‘tkaziladi.