Tayyorladi : Erqo'ziyev Sh Guruh : 653-18 2020-yil 9-Labaratoriya ishi. Mavzu: Eratosten algoritminig tavsifi

Algoritm turlari:

1. Chiziqli algoritm (berilgan tartibda bir marta bajariladigan harakatlar tavsifi);

2. Tsiklik algoritm (belgilangan vaqt davomida yoki topshiriq bajarilgunga qadar takrorlanishi kerak bo'lgan harakatlar tavsifi);

1-misol. "Ikki sonning arifmetik o'rtacha qiymatini topish" vazifasi uch bosqichda hal qilinadi:

ikkita raqamni tasavvur qiling;

ikkita homilador raqamni qo'shish;

olingan miqdorni 2 ga bo'ling.

2-misol. "Telefon raqamiga pul mablag'larini kiritish" vazifasi quyidagi bosqichlarga bo'linadi:

to'lov uchun terminalga boring;

telekommunikatsiya operatorini tanlang;

telefon raqamini kiriting;

kiritilgan raqamning to'g'riligini tekshirish;

vekselni qabul qiluvchiga banknotni joylashtiring;

hisobingizga pul mablag'larini kiritish to'g'risida xabarni kuting;

chek oling.

3-misol. "Kirpi chizish" vazifasini hal qilish bosqichlari grafik ravishda keltirilgan:

Arifmetik o'rtacha qiymatni topish, telefon hisobiga pul kiritish va kirpi chizish bir qarashda mutlaqo boshqacha jarayonlardir. Ammo ularning umumiy xususiyati bor: ushbu jarayonlarning har biri qisqacha ko'rsatmalar ketma-ketligi bilan tavsiflanadi, ularning aniq bajarilishi sizga kerakli natijaga erishishga imkon beradi. 1-3-misollarda keltirilgan ko'rsatmalar ketma-ketligi tegishli muammolarni hal qilish algoritmlari. Ushbu algoritmlarning ijrochisi odamdir.Algoritm hisob-kitoblarning ma'lum bir ketma-ketligi (1-misol) yoki matematik bo'lmagan bosqichlarning tavsifi bo'lishi mumkin (2-3-misollar). Ammo har qanday holatda, uning rivojlanishidan oldin, dastlabki shartlar (dastlabki ma'lumotlar) va olinishi kerak bo'lgan narsalar (natija) aniq belgilanishi kerak. Aytishimiz mumkinki, algoritm - bu manba ma'lumotlaridan kerakli natijaga olib keladigan muammoni hal qilishda ketma-ketliklar tavsifi.

Umumiy holda, algoritm sxemasi quyidagicha ifodalanishi mumkin (3.1-rasm):

Shakl 3.1.

Algoritmning umumiy sxemasi

Algoritmlar - bu maktabda o'rganilgan sonlarni qo'shish, ayirish, ko'paytirish va bo'lish qoidalari, grammatika qoidalari, geometrik inshootlar qoidalari va boshqalar.

"Algoritm bilan ishlash", "Eng katta umumiy omil", "Eng kam tarqalgan ko'p" (http://school-collection.edu.ru/) animatsiyalari rus tili va matematikasi darslarida o'rganilgan ba'zi algoritmlarni eslab qolishga yordam beradi.

4-misol. Ba'zi bir algoritm belgilarning bitta satridan yangi satr quyidagicha olinishiga olib keladi:

Asl belgilar satrining uzunligi (belgilar bilan) hisoblanadi.

Agar asl zanjirning uzunligi g'alati bo'lsa, unda 1 raqami o'ngdagi asl zanjirga beriladi, aks holda zanjir o'zgarmaydi.

Belgilar bir-biri bilan almashtiriladi (birinchi - ikkinchi, uchinchisi - to'rtinchisi, beshinchisi - oltinchi va boshqalar).

Olingan zanjirning o'ng tomoniga 2 raqami berilgan.

Olingan zanjir algoritm natijasidir.

Ijrochi Robot yon devorlari turadigan qo'shni hujayralar orasidagi katakchali maydonda ishlaydi. Robot maydon hujayralari bo'ylab harakatlanadi va raqamlar berilgan quyidagi buyruqlarni bajarishi mumkin:

1 - yuqoriga

2 - pastga

3 - to'g'ri

4 - chap

Har bir shunday buyruqni bajarayotganda, Robot ko'rsatilgan yo'nalishda qo'shni kameraga o'tadi. Agar bu yo'nalishda hujayralar o'rtasida devor bo'lsa, unda Robot yo'q qilinadi. Agar Robot 32323 buyruqlar ketma-ketligini bajarsa (bu erda raqamlar buyruq raqamlarini bildiradi), A katakchadan harakat qilishni boshlasa nima bo'ladi? Devor bilan uchrashuv natijasida vayron qilinmasdan A hujayradan B katagiga o'tish uchun robot qanday buyruqlarni bajarishi kerak?

Algoritmni ishlab chiqishda:

vazifada ishtirok etadigan ob'ektlar ajratib ko'rsatiladi, ob'ektlarning xususiyatlari, ob'ektlar o'rtasidagi munosabatlar va ob'ektlar bilan mumkin bo'lgan harakatlar o'rnatiladi;

dastlabki ma'lumotlar va kerakli natija aniqlanadi;

ijrochining harakatlar ketma-ketligi aniqlanadi, bu esa dastlabki ma'lumotlardan natijaga o'tishni ta'minlaydi; harakatlar ketma-ketligi ijrochining jamoalari tizimiga kiritilgan buyruqlar yordamida qayd etiladi.

Aytishimiz mumkinki, algoritm algoritm bajaruvchisi faoliyatining modelidir.

3.1.3. Algoritm xususiyatlari

Har bir ko'rsatma, ko'rsatmalar ketma-ketligi yoki harakatlar rejasi algoritm sifatida ko'rib chiqilishi mumkin emas. Har bir algoritm albatta quyidagi xususiyatlarga ega: o'ziga xoslik, aniqlik, aniqlik, samaradorlik va ommaviy xarakter.

Foydalangan adabiyotlar:

1. 
   M.Aripov, A.Haydarov,Informatika asoslari Toshkent 2002-yil.
   
2. 
   A.A.Abduqodirov , A.G’Hayitov.Axborot texnalogiyalari, Toshkent <> 2003-yil.
   
3. 
   Ziyonet.uz , yandex.uz ,google.