Tayyorladi: 14-9btu-19 guruh talabasi Zaripova Mohinabonu

murakkab (aralash) qoʻshma gaplar orasida (Yer koʻkarmas, el yashna-mas, boʻlmasa koʻk tomchisi; Qaydan olein sheʼrni shoir, boʻlmasa ilhomchisi (A. Toʻqay).

;

Nuqtali vergul

Ikki nuqta — tinish belgisi. Ustma-ust qoʻyiladigan ikki nuqtadan (:) iborat boʻlib, asosan, quyidagi hollarda qoʻyiladi: 1) uyushiq boʻlaklar oldidan qoʻllanadigan umumlashtiruvchi boʻlakdan soʻng (masalan, Yigʻilib keldi butun qishloq: keksa-yu yosh, erkagu ayol); 2) bogʻlovchisiz qoʻshma gap tarkibidagi gaplarni ajratishni koʻrsatish uchun (Yakun qildim: koʻz yoshlariga ikki bois bor ekan asli); 3) koʻchirma gapdan oldin qoʻllangan muallif gapidan soʻng (U oʻyladi: shunday vaziyatda nima qilishim kerak?) va boshqalar.[1]

:

Ikki nuqta

Soʻroq belgisi — gap oxirida qoʻllanadigan tinish belgilaridan (?). Bu belgi asosan mazmunidan soʻroq anglashilgan gaplar oxiriga qoʻyiladi va shoʻ gapning ifoda maqsadiga koʻra soʻroq ran ekanligini koʻrsatadi (Nega kelmading? Qoʻrkdingmi?). Bu belgi oʻzbek tiliga rus tilidan kirgan, 19-asr oxirlaridan. "Turkiston viloyatining gazeti" sahifalarida ayrim matnlarda qoʻllana boshlagan.

?

Soʻroq belgisi

Undov belgisi - gap oxirida qoʻllanadigan, ikki elementli tinish belgisi (!). Yozma nutqda, ayniqsa, badiiy asarlarda turli tuygʻular, holatlar, har xil emotsionalliklarni ifodalashda Undov belgisi ning roli katta. Undov belgisi, asosan, undov va buyruq gaplar oxiriga qoʻyiladi. Bunda u muayyan gapning emotsional yoki qatʼiy buyruq maʼnosiga ega ekanligini, tugallanganligini, boshqa gaplardan chegaralanish nuqtasini koʻrsatadi. Undov belgisi oʻzbek tiliga rus tili orqali kirib kelgan. U oʻzbek yozuvida 20-asrning boshidan — dastlab "Turkiston viloyatining gazeti"da 1901-yildan, keyinchalik boshqa bosma asarlarda muntazam qoʻllana boshlagan.

!

Undov belgisi