Tayyorladi: Toshkent davlat pedagogika universiteti. Tabiiy fanlar fakulteti. Giba 101- guruh talabasi Turg'unboyev Mustafoosim

chaqnashlarining rentgen, ultrabinafsha toʻlqinlarda nurlanish va kosmik nurlari Yerga 8—30 min.da yetib keladi va ionosferani qoʻshimcha ionlashtiradi, natijada Yer atmosferasida radiotoʻlqinlarining tarqalish sharoiti oʻzgaradi. Mas, shu paytlarda radiotoʻlqinlarning yutilishi yuz beradi, quyosh chaqnashlari chiqarib tashlangan zarralar oqimi yerga 1—2 kunda yetib kelib, magnit boʻronlari va qutb yogʻdulari hosil qiladi. Quyosh faolligi Yer atmosferasining pastki qatlamlari (ob- havo va iqlim) va biosferaga bevosita emas, balki juda murakkab yoʻllar orqali taʼsir qiladi, chunki quyosh elektromagnit va korpuskulyar nurlanishida u bilan bogʻlangan chekinishlar Yer atmosferasining yuqori qatlamlarida yutilib, pastki qatlamgacha toʻgʻridan- toʻgʻri yetib kelmaydi. Keyingi maʼlumotlarga koʻra, Yer atmosferasining yuqori va pastki qatlamlaridagi sharoit bir- biriga bogʻliq boʻlib, Quyosh faolligining troposferaga taʼsiri toʻgʻrisida tegishli maʼlumotlar olinyapti. Mas, qutblari atroflarida troposfera holatining Quyosh faolligi bilan bogʻliqligi isbotlangan.

Quyosh faolligining biosferaga taʼsirini gelio- biologiya fani, fizik jarayonlarga taʼsirini esa geliogeofizika fani oʻrganadi. Shuningdek, daraxtlardagi yillik halqalarning ortishi, qon (yigʻilishi, leykoiitlar soni va boshqalarlar) xususiyatlari, yurak- qon tomirlari kasalliklari va ularning oqibatlari quyosh aktivligiga bogʻliqligi aniqlangan.

3.