Tekshirdi: Xujanova D. Samarqand-2023 Fizik kattaliklarni o’lchashdagi xatolik turlari

Xajmni o‘lchash
a

) halqa shkaladagi plastinkani hajmini hisoblash uchun quyidagi ifodadan foydalaniladi:
V= (1)
bu erda D- halqani tashqi diametric;
d-halqani ichki diametric;
h-plastinkaning qalinligi.
1. D, d va h kattaliklar shtangensirkul yordamida 3-5 marta o‘lchanadi.
2. Natijalar 2-jadvalga yozib boriladi.
3. Tajribadan olingan qiymatlarni (1) formulaga qo‘yib halqa hajmini hisoblaymiz.
4. Nisbiy xatolikni quyidagi formula bilan hisoblaymiz:
(2)
2-jadval

N	D (mm)	D (mm)	d (mm)	d (mm)	h (mm)	h (mm)
1
2
3
o‘q

b) Parallelopiped shaklidagi plastinkani hajmini hisoblash uchun quyidagi ifodadan foydalaniladi
V=b·d·c (3)
bu erda: b – uzunligi,
d –eni,
c-balandligi.
1

. Parallepipedning b, d, c -tomonlarini shtangensirkul yoki mikrometr yordamida 0,01 mm aniqliqda bir necha bor o‘lchab, natijani 3-jadvalga yozamiz.
2. Tajribani natijalaridan foydalanib (3) ifoda yordamida hajmni hisoblaymiz.
3. Tajribadan olingan qiymatlar asosida (4) ifoda bilan nisbiy xatolikni hisoblaymiz.
(4)
4. Haqiqiy qiymat V_xak= shaklda ifodalanadi.
3-jadval

N	d mm	dd mm	b mm	db mm	c mm	dc mm	V mm	dV mm
1
2
3
o‘q