Telekommunikatsiya tarmoqlariga texnik xizmat

Bloklarni optik kommutatsiyalashga ega bo‘lgan tarmoqlar. 
OBS tarmoqlari, oldin ko‘rib chiqilgan ikkita WR va OPS 
tarmoqlarning afzalliklariga ega. Bu yyerda oraliq uzellarda buferlashtirish 
va elektr qayta ishlashga xojat qolmaydi. Ayni shu paytda OBS 
chegaralangan vaqt davomiyligida kanallarni zahiralash yo‘li orqali 
tarmoqni qo‘llash koeffitsientini oshiradi.
OBS tarmoqlarida asosiy kommutatsiyalash birligi bu blokdir. Blok 
(burst), kirish uzelidan chiqish uzeliga birgalikda uzatiladigan va oraliq 
uzellarda birgalikda kommutatsiyalanadigan paketlar ketma-ketligidir. 
Bloklar shakllanishi uchun bir qancha yondashishlar mavjud, 
masalan: 
agregatsiyaning 
chegaralangan 
vaqtiga 
ega 
bo‘lgan 
konteynerlash texnikasi (Containerization with Aggregation-Time out, 
CAT). 
Blok ikki qismdan iborat: sarlavha va ma’lumot. Boshqaruvchi blok 
(Control Burst, CB) deb ataluvchi sarlavha, birinchi beriladigan 
ma’lumotlar bloki (Data Burst, DB) deb ataluvchidan alohida uzatiladi va 
uning DB siga mos kelishi uchun butun yo‘l bo‘ylab chastota oralig‘ini 
zahiralaydi. Undan keyin DBning o‘zi SV uchun zahiralangan yo‘l bo‘ylab 
harakatlanadi. 
IP-over-DWDM tarmoqlarda xizmat ko‘rsatish sifati 
WR tarmoqlarda QoS. Bu yyerda WR tarmoqlarda xizmatlarni 
ta’minlashni asosiy yo‘nalishlari ko‘rib chiqiladi. Bu usullar differensial 
optik xizmatlar (Differentiated optical Services, DoS) modelini 
kengaytiradi.
DoS modeli yorug‘lik yo‘nalishini ajoyib optik xarakteristikalarini 
e’tiborga tortadi. Bu optik parametrlarga quyidagilar kiradi: xatoliklarni 
yuzaga kelish chastotasi (Bit Error Rate, BER), kechikish, djitter va 

---

274 
himoyalash, nazorat va ishonchlilik rejimlari. Bu optik parametrlar va 
rejimlar berilgan yo‘nalishga tegishli optik xizmatlar sifatini o‘lchash 
uchun asos hisoblanadi. Bu o‘lchashlarning maqsadi – IP da QoS 
ekvivalent sinflarida optik xizmatlar sinfini aniqlaydi. 
QoS tuzilishi 6 ta komponentdan iborat. 
Xizmatlar sinfi. QoSda xizmatlar sinfi yorug‘lik yo‘nalishi bo‘ylab 
uzatiladigan optik signallarni buzilishi va sifatini xarakterlaydigan 
parametrlar yig‘indisi bilan aniqlanadi. Bu parametrlar kechikish, 
BERning o‘rtacha qiymati, djitter va o‘tkazish oralig‘i yoki funksional 
vazifalarga asoslangan imkoniyatlar – nazorat, himoyalash, ishonchlilik 
bilan aniqlanishi mumkin. 
Marshrutlash 
algoritmi 
va 
chastotalar 
vazifasi. 
Yorug‘lik 
yo‘nalishini yaratish uchun, unga mo‘ljallangan to‘lqin uzunliklari butun 
yorug‘lik yo‘nalishi o‘tadigan trassa bo‘ylab zahiralangan bo‘lishi kerak. 
Marshrutlarni tanlash uchun qo‘llaniladigan algoritm va yorug‘lik 
yo‘nalishini yaratishdagi to‘lqin uzunligi, marshrutizatsiya va to‘lqin 
uzunligi vazifasini (Routingand Wavelength Assignment, RWA) algoritmi 
sifatida ma’lum. WR tarmoqlarda QoSni ta’minlash uchun turli to‘lqinli 
kanallarning QoS xarakteristikasini hisobga oladigan RWA algoritmini 
qo‘llash zarur.