Telekommunikatsiya texnologiyalari va

---

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT 
AXBOROT TEXNOLOGIYALARI FARG‘ONA FILIALI
TELEKOMMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARI VA 
KASB TA’LIMI FAKULTETI
KEYINGI AVLOD KONVERGENT TARMOQLARI 
FANIDAN 
1-2-3 AMALIY 
TOPSHIRIG‘I
Bajardi:
D.Axmadyarova
Qabul qildi:
M.Madaminov
Farg‘ona-2023

---

1 – AMALIY MASHG‘ULOT 
VAQTLI VA FAZOVIY KOMMUTATSIYALASH BLOKLARINING 
TUZILISH PRINSIPINI O‘RGANISH 
1.1. Mashg‘ulotning maqsadi 
Raqamli kommutatsiyalash tizimining kommutatsiya maydonini vazifasi va 
tuzilish prinsipini o‘rganish, aloqa o‘rnatish, vaqtli va fazoviy ishlash usullari bilan 
tanishishdan iborat. 
1.2. 
Topshiriq
 
1.Amaliy 
mashg‘ulotga tayyorlanish jarayonida quyidagi o‘quv 
materiallarning: ma’ruzalar matnining 5-bo‘limini, [1] adabiyotning 1 
bo‘limlarini o‘rganish va keltirilgan nazorat savollariga tayyorlanish zarur. 
2.O‘zingiz yangi pedagogik texnologiya turlari bo‘yicha kommutatsiyalash 
usularini va bloklarning tuzilish prinsipini keltiring. 
1.3. Nazariy qism 
Umumiy 
tushunchalar
 
Kommutatsiya maydon (KM) telefon stansiyalari va tugunlarining asosiy 
elementlaridan bo‘lib, ulash qurilmalari majmuasidan iborat. Kommutatsiya 
maydoni yordamida uning kirish va chiqish liniyalari orasida aloqa trakti o‘rnatiladi. 
Kommutatsiya maydoni telefon stansiyalari va tugunlari hamda ulardagi boshqarish 
qurilmasi tuzilishini belgilab beradi. U, N kirish va M chiqish liniyalari (kanallari) 
bilan aniqlanadigan hajmi (sig‘imi), liniyalarning (kanallarning) taqsimlanish usuli, 
uni qurish uchun ishlatilgan 
kommutatsiya uskunasi
, kirish va chiqish liniyalari 

---

orasidagi bo‘sh liniyalarni izlash tartibi, ichki tuzilishi (zvenolar va bosqichlar soni), 
o‘tkazuvchanlik qobiliyati va aloqani yo‘qotish ko‘rsatkichlari bo‘yicha 
tabaqalanadi. Masalan, 
kanallarni fazo
, vaqt yoki boshqa bir yoki bir necha 
taqsimlash usuli bo‘yicha kommutatsiya maydonini qurish mumkin. Eng ko‘p 
tarqalgani fazo, vaqt va shu ikki usulning birgalikda qo‘llanishi hisoblanadi.