Tema : Ekonomikalıq hám sociallıq tarawdaǵı (14 ) ústin xalıqaralıq reytingler hám olarǵa Ózbekistannıń integratsiyalasıwı

JUWMAQLAW
Respublikamızda social jóneltirilgen bazar munasábetlerin qáliplestiriw hám rawajlandırıw, ekonomika tarmaqlarınıń turaqlı artıwın támiyinlew, joqarı sapalı hám básekige shıdamlı ónimler islep shıǵarǵan halda jáhán bazarlarında bekkem orın iyelew, sońıında adamlardıń turmıs dárejesin kóteriwge qaratılǵan strategiya izbe-iz ámelge asırilar eken, bul maqsetlerge erisiwde sırtqı ekonomikalıq iskerlikti jáne de jetilistiriwge bólek itibar berilip atır. Sırtqı ekonomikalıq iskerlik degende Ózbekstan Respublikası mámleket mákemeleriniń, yuridikalıq hám fizikalıq shaxslarınıń shet el mámleketlikler, olardıń yuridikalıq hám fizikalıq shaxsları, xalıq aralıq shólkemler menen óz-ara paydalı sheriklik ornatıwǵa, bunday sheriklikti rawajlandırıwǵa qaratılǵan jámi ámeliy háreketleri túsiniledi. Házirgi waqıtta Oraylıq Aziya regioninde rejeli ekonomikadan bazar ekonomikasına ótiw jolında túpkilikli ijtimony-ekonomikalıq reformalar ámelge asırılıp atır. Basqarıwdıń basqarıw -buruqbozlik sisteması tiykarınan buzib taslandı, bazar mexanizmleri jumısqa túsirildi, finans hám pul sistemaları qáliplestirildi varivojlanmoqda, milliy valyutaları engizildi, múlkshilik munasábetleri tupten ózgertirilip atır, jekelestiriw keń kólemde alıp barılmaqta Ulıwma alǵanda social hám siyasiy turaqlılıq saqlanıp qalıp atır. Oraylıq Aziya regioni jergilikli bazarlardıń tarqaqlıǵı hám torligi, sırtqı ekonomikalıq siyasattiń keliwilmaganligi, finanslıq hám texnologiyalıq resurslarınıń sheklengenligi sharayatında búgingi kúnde shet el básekichilarning basımına qarsı turıwǵa hám ishki bazardı qorǵawǵa ılayıq emes. Boz ústine bul respublikalar ekonomikalıq potencial dárejesine jáne social máseleler hal etiliwi dárejesine kóre birbiridan talay parıq etedi. Sol sebepten da Ózbekstannıń Oraylıq Aziya mámleketleri menen integraciyalashuvi mámleket regioninde sırtqı ekonomikalıq baylanıslar tásiri natiyjeliligin asırıwǵa hár tárepleme xızmet etedi. Sebebi, bul integratsion birlesuvning bir qatar abzallıqları bar. Oraylıq Aziya mámleketleri integraciyası - urıs qatnasıwshısı mámleketlerdiń qálegenligine hám olar tárepinen ekonomikalıq birlespediń qolaylıǵı hám zárúrligi ańlap etiliwine tiykarlanǵan evolyutsion process bolıp tabıladı. Bul birlespe urıs qatnasıwshısı mámleketlerge ekonomikalardıń qosımsha salıstırıwiy ústemshiliklerine ıyelew hám dinamikalıq ekonomikalıq ósiw traektoriyasına kirisiw imkaniyatın beredi. Bayanlainganlarni jıynap transmilliy kompaniyalar, finanslıq -sanaat gruppaları hám erkin sawda zonaları qurıw tiykarında Kazaxstan, Kirgizstan, Tadjikistan hám Ózbekstannıń tereń integraciyası ekonomikalarimizning rawajlanıwı hám turaqlı process ushın shárt-shárayatlar jaratıwdı atap kórsetiw zárúr. Bunnan tısqarı, bul keleshekte pıtken cikllı sanaattıń etakchi tarmaqların hám awıl xojalıǵın rawajlandırıw tiykarında Oraylıq Aziya mámleketleri ekonomikasınıń birden-bir kompleksin shólkemlestiriw imkaniyatın beredi hám de biziń mámleketlerimizge xalıq aralıq miynet bólistiriwinde tolıqqonli qatnasıw múmkinshiligin jaratadı. Qısqa etip aytqanda, integraciya dárejesi regionda islep shiǵarılatuǵın hám tutınıw etiletuǵın ónimler túrleri menen belgilenedi. Keleshekte janar may -energetika resursları, mashinasozlik, sonday-aq kán qazıw, metallurgiya, awıl xojalıǵı (irrigatsiya ) ásbap -úskeneleri islep shıǵarıw, donni qayta islew ónimleri, azıq - awqat kompleksi, ásirese dán bazarı salasında sheriklik hám islep shıǵarıw kooperatsiyası eń kóp rawajlanadı.