Tema : Fizikalıq shınıǵıwlar dene tárbiyasınıń tiykarǵı quralları sıpatında Joba

Juwmaqlaw
Baqlaw metodı. Ol arnawlı shólkemlestiriledi, anıq belgilengen baqlaw predmetine, sonıń menen birge, gúzetiletuǵın faktlarni qisobga alıw tártipke iye boladı. Bunda izertlewshi pedogogik processtiń barıwǵa qospaydı. Ol baqlawdı rejesin aldınan islep shıǵadı. Bul rejede faktlarni ózgerislerdi toplaw izbe-izligi, olardı qisobga alıw hám islep shıǵıw tártibi kórsetiledi. Bunnan tısqarı gúzetiw nátiyjesinde tastıyıqlanatuǵın yamasa biykar etiliwi kerek bolǵan jumısshı boljawı (gipoteza) anıqlap alınadı.
Pedogogik baqlawdıń abzallıǵı sonnan ibarat, ol ob'ektlerdi tábiy sharayatlarda úyreniw imkaniyatın beredi. Bunda faktlar ob'ektiv bolıwı hám izertlewshiniń jeke sapalarigagina boqliq bolmawi kerek. Baqlawlar processinde gúzetiletuǵın zattı anıq, atap kórsetiw zárúr.
Tájiriybe sınaq metodlar. Tipik sharayatlardıń ózgeris dárejesine kóre tábiy hám labaratoriya tájiriybeleri bir-birinen parq etiledi.
Tábiy tájiriybelerde shınıǵıwulotlar ádetdegi shárt-sharayattan shetke
chiqmasdan ótkeriledi yamasa shetke shıqsa shıǵıw júdá kem boladı.
Labaratoriya tájiriybesi arnawlı sharayat jaratıwdan hám basqa tásirinlerdi jónge salıw qılıw, tosınarlı hallarǵa shek qoyıw hám zárúr materiallardı yiqishni toqtatmaslikdan ibarat.
Bunnan tısqarı tájiriybe sınaq alıp baratuǵın qodisalar ortasındaǵı baylanıslar sebebin anıq ashıw maqsetinde sharayattı ózgertiw múmkin. Zárúr jaǵdaylarda, mısalı : faktlar jetkilikli bolǵan táǵdirde eksperementni tákirarlaw múmkin.
Tájiriybeler arnawlı bir faktlar yamasa olar arasındaǵı boqliqliklarni anıqlaw mutloq (absolyut ) eksperementga eriw maqsetinde de ótkeriliwi múmkin.
Ayırım tájiriybelerdiń maqseti nátiyjelerdi salıstırıwlawǵa haratilgan boladı. Bunday tájiriybeler salıstırıwiy dep ataladı.
Tájiriybelerdi ótkeriwden aldın wazıypalardı anıqlap alıw hám izertlew redasini, jumısshı boljawın (gepotea) túsiw, tájiriybe mashgulotlari metodikası, faktlarni atap kórsetiw hám qayta kórip shıǵıw usılların islep shıǵıw zárúr.

Ádebiyatlar :

1. Darslik A.D.Novikov, L.P.Matvееv «Jismoniy tarbiya nazariyasi va mеtodikasi», , T., 1975 y., I-tom, 60-85b.
2.G.G.Talalaеv, K.T.Raximjanova «Trеnеram o jеnskom mnogoborе», T., 1984.
3. Darstlik L.P.Matvееv «Tеoriya i mеtodika fizichеskoy kulturo`», FiS, M., 1991y., 28-48 b.
4. Darstlik B.M.Shiyan «Tеoriya i mеtodika fizichеskogo vospitaniya», M., 1988y., 24-35 b.
5. Jurnal «Yosh kuch», 1999 y.