Tema-10. Informatika hám informatciya texnologiyaların oqıtıwda internet hám aralıqtan oqıtıw tálim texnologiyaları Joba

Internettin` araliqtan oqitiw portali 
bul arnawli internet saytlari 
(onlayn resurslar). Usi saytlardin` tiykarg`i waziypasi 
–
bilim beriw protsessin 
sho`lkemlestiriw, yamasa basqa so`zler menen oqiwshi ha`m oqitiwshi ortasinda 
elektron on-layn baylanisti ornatiw, oqitiwshilarg`a oqiw materiallarin jaylastiriw 
ha`m oqiwshilarg`a usi materiallar menen islewge ha`m basqa araliqtan oqitiw 
servislerinen paydalaniwg`a imkaniyat jaratiw. 
IDC (http://www.idc.com)
kompaniyanin` ilimiy-izertlew na`tiyjeleri 
boyinsha, global onlayn-bilim bazari 2000 jilda 2,2 mlrd AQSh N` g`a ten` bolsa 
2005 jilg`a kelip du`n`yada bilim tarawina tiyisli internet-da`stu`rler 18,5 milliard 
AQSh N` na ten` satilg`an. 
Nielsen-NetRatings
kompaniyanin` izertlewler na`tiyjesinde, 2000 jili mart 
ayinda Internet paydalaniwshilari sani 379 mln. g`a ten` bolg`an bolsa, olardan 211 
mln. internettin` aktiv paydalaniwshilari bolip esaplang`an. Usi kompaniya 
mag`liwmatlarina qarag`anda en` aktiv paydalaniwshilar Qubla Koreyada 
jaylasadi- bir ayda 2164 23v betin ko`rip shig`adi (dunya boyinsha ortasha 774 23v 
beti). Onnan keyingi orinlarda Singapur, Germaniya, Yaponiya ha`m Kanada 
ma`mleketleri turadi. AKSh bolsa 7 orinda. 
Araliqtan oqitiw protsessinde to`mendegiler qatnasiwi sha`rt, bular – araliqtan 
kurs avtori, metodist, oqitiwshi (t`yutor, koordinator), psixolog, administrator, 
hu`jjet ju`ritiwshi, telekommunikatsiya ha`m programmali ta`miynat topari ha`m 
oqiwshilar.
•
Avtor – araliqtan oqitiw kursin jaratiwshi, oni jan`alawshi ha`m 
redaktorlawshi shaxs.

---

•
Metodist - araliqtan oqitiw kursi avtorina konsul`tatsiyalar beriwshi ha`m 
kursti redaktorlawshi shaxs.
•
Oqitiwshi- oqiwshilar menen oqiw protsessinde baylanista boliwshi ha`m 
olarg`a ja`rdem beriwshi ja`ne olardin` bilimlerin tekseriwshi shaxs.
•
Psixolog- 
oqiw 
protsessinin` 
psixologiyaliq 
monitoringin 
sho`lkemlestiriwshi shaxs.
•
Administrator 
–
oqiwshilardi qabil etiw ha`m oqiwdan shetletiw 
ma`selelerin sheshiwshi ha`m ta`jiriybeli oqitiwshilardi tartirshi shaxs.
•
Hu`jjet ju`ritiwshi- hujjetler menen islewshi shaxs.
•
Telekommunikatsiya ha`m programmali ta`miynat topari-programmalar 
ha`m telekommunikatsiya resurslari jumisin ta`miynilewshi shaxslar.
•
Oqiwshilar- oqiw protsessinde qatnasiwshi shaxslar.
Oqiw protsessin sho`lkemlestiriwde bolsa, a`lbette to`mendegi qa`demlerdi 
orinlawimiz kerek:
•
Kurs maqsetlerin aniqlaw. Qaysi bilimlerdi (lektsiya, pa`n, h.t.b.) ha`m 
kimler ushin oqitiw kerek.
•
Oqiw metodlarin tan`law. Oqiw protsessi dawaminda bilim ha`m 
ko`nlikpeler da`rejesin diagnostika xa`mde tekseriw dereklerin ha`m 
usillarin aniqlaw kerek.
•
Oqiw materialina metodikaliq taoaplardi islep shig`ariw. Jan`a bilim beriw 
usillarin ha`m ko`lemin aniqlaw kerek.
•
Cabaq kestesin islep shig`iw. Barliq kursti bir neshe modullarg`a bo`liw, 
ha`r bir modul tamamlang`annan keyin oqiwshi ta`repinen qanday bilimge 
iye bolg`anin aniqlaw kerek.
•
Oqiw protsessinin` monitoringin sho`lkemlestiriw.
•
Tekseriw protsessin rejelestiriw. 
•
Oqiwshilardin` o`z-betinshe jumislarin rejelestiriw.
•
Oqiw protsessi na`tiyjelerin prognozlastiriw. 
•
Na`tiyjelerdi aniqlaw ha`m analiz etiw.
Birinshiden, araliqtan oqitiw usili tiykarinda oqitiw, geografiyaliq jaqtan 
uzaqta jaylasqan mektepler ha`m akademik ta`lim ushin arnalg`an edi. Biraqta 
zamanago`y xabarlar ha`m telekommunikatsion texnologiyalarinin` rawajlaniwi 
ta`biyi ta`lim-ta`rbiya barisin uzaq araliqtan turip a`melge asiriwg`a jol aship berdi. 
Na`tiyjede araliqtan oqitiw usili tiykarinda oqitiw, tez waqit ishinde ko`plegen 
mekteplerde (bizneslerde) ishinde ha`m islep shig`ariw ka`rxanalarinda ken` 
qollanila basladi ha`m oqitiwda jan`a usillardi qollaniwg`a ja`ne bir tu`rtki boldi. 
Araliqtan oqitiw usili tiykarinda oqitiwdin` Xaliqara Ken`esinin` analizleri soni 
ko`rsetpekte, ha`zirgi ku`nde dun`yada 10 millionnan artiq studentler usi usil 
tiykarinda ta`lim almaqta. AQSh da usi usil tiykarinda oqitiw maqsetinde jan`a 
oqiw oraylari jaratilmaqta. Sonday qilip, olar milliy kadrlardi zaman talabi 
tiykarinda tayarlaw ha`m qayta tayarlaw ushin alg`a qa`dem qoymaqta.
Araliqtan oqitiw usilinin` to`mendegi mu`mkinshilikleri bar: