Tema-10. Informatika hám informatciya texnologiyaların oqıtıwda internet hám aralıqtan oqıtıw tálim texnologiyaları Joba

O`zbekistanda araliqtan oqitiw ta`liminin` rawajlaniw basqishlari 
 
Bu`gingi ku`nde O`zbekistanda informatsion texnologiyalar ku`shli 
rawajlanip barmaqta, bul bilimlendiriw tarawindada o`z sa`wlesin tapqan. 
Komp`yuter ha`m informatsion texnologiyalar rawaji, Internet, joqari qa`nigeli 

---

mamanlar ha`m programmistlerdi tayarlaw, bu`gingi ku`nde ma`mleket siyasati 
da`rejesine deyin jetti, buni Ministrler Kabinetinin` 2001 jil 23-maydag`i pa`rmani 
ga`pimizdin` ayqin da`liyli retinde keltirsek boladi. Bu`gingi ku`nde ''virtual`'' 
so`zi haqiyqatliqqa aylanadi. Virtual bibliotekalar, elektron kitaplar ha`m 
kataloglar, vertual bazar ha`m sawda maydanlari payda bolip atir. Respublikada 
distantsion ta`limdi rawajlandiriw jolg`a qoyilip, mul`temediya ha`m video 
sabaqlardi islep shig`ariw bazasi du`zilgen, videokonferentsyalardi o`tkeriw 
boyinsha bir qatar proektler alip barilip atir. Bug`an ma`mleketlik te, jeke menshik 
du`zilisleri de qiziqsinip atir. 
Distantsion ta`lim boyinsha to`mendngi proektler alip barilip atir. 
Ta`jiriybe ha`m rawajlaniw distantsion ta`limi, O`zbekstanda Distantsion ta`lim 
islerin IREX sho`lkemi alip barip atir
:
konferentsiya, seminarlar, treningler 
o`tkerilip resurslar jaratiw. 
DL.UZ (DISTANCE LEARNING) -bul sayt, distantsion oqitiw boyinsha 
trening, seminarlar proektler haqqinda mag`liwmat ha`m jan`aliqliqlar 
ornalastiriladi. Aldag`i waqitta ha`r qiyli tematikada kurslar jaratiw rejelestirilgen. 
Proekt «TEMPUS-TACIS» O`zbekstanda araliqtan oqitiw sistemasi» proekti 
Evropa Awqami menen birlikte sho`lkemlestirilgen. 
Partnerler
:


Evropada Gamburg Texnikaliq Universitetler (Germaniya), Tvente Universiteti 
(Gollandiya, Aatborg) Universiteti (Daniya). 


O`zbekstanda Tashkent ma`mleketlik Texnikaliq Universiteti, Nawayi 
ma`mleketlik Taw izeritlew Universiteti , Instituti. 
«Orta arnawli ka`siplik ta`limdi rawajlandiriw» Aziya rawajlandiriw Banki proekti. 
Bul proekttin` bas maqseti bazar ekonomikasinin` talaplarina juwap beretug`in 
bilimlerdi, ta`lim sistemasin jaratiwda birge islesiw. Proekt ha`m du`n`ya ju`zlik 
ha`m jergilikli konsul`tantlar ko`rsetpeler. 
«Milliy Universitettin` Virtual proekti» Ustaz fondi menen birge a`melge asirilip 
atir. 
«Finans xabarlari Agenstvosinin` virtual bibliotekasi» proekti. Distantsion 
ta`limdi turmisqa engiziw menen birge onin` jan`a aspektler, sho`lkemlestiriw 
formalari ha`m oqitiwdin` jan`a metodlari kelip shig`adi, olardan to`mendegilerdi 
ajiratiwg`a boladi.


Oqitiw protsessinde komp`yuter oqiwliqlarin mul`temediya texnalogiyalarin 
ha`m informatsiyaliq tarmaqtag`i materiyallardi (222 serverge jaylastirilg`an) 
paydalaniwda rawajlandiriw. 


Elektron ha`m mul`temedia oqiwliqlarin on-layn kurslarin qayta islew ushin 
instrument ha`m bazalar jaratiw. 


Jan`a metodlar ha`m sholkemlestirw formalarg`a iye oqitiwshilardi jumisqa 
tayarlaw. 


Oqiw programmasina informatsiya ha`m telekommunikatsiya texnologiyalarin 
u`yreniw menen baylanisli jan`a ta`rtiplerdi kiritiw. 


Studentlerge 
elektron 
pochta, 
telekonferentsiya, 
audio 
ha`m 
video 
konferentsiyalardan, korpoorativ internetten paydalaniwdi u`yretiw. 


Lokal ha`m global komp`yuter tarmaqlarinda islegen halda sabaqta 
studentlerdin` gruppaliq ha`m individual jumis islew metodlarinnin` u`ylesiwi.

---

Oqiw orinlari ha`m jeke menshik kompaniyalari qatnasiwinda konferentsiya 
ha`m seminarlar o`tkeriw. 


Komp`yuter klasslardi informatsion ha`m texnikaliq jaqtan qollawshi oraylar 
du`ziw.
O`zbekstan basqa g`a`rezsiz ma`mleketlerge uqsap o`zinin` bilim tarawlarin 
ja`ha`n standartlarina alip keliwde ko`p ha`reketler etpekte. Ma`mleketimizdin` 
maydani ken`ligi ha`m oraydan geografiyaliq uzaqlasqan regionlar barlig`i sebepli 
elektron oqitiwdin` rawajlaniwina tiykarg`i sebep bolip, og`an u`lken a`himiyet 
beriliwine alip kelmekte. Ha`zirgi ekonomikaliq qiyinshiliq jag`dayda bilim 
beriwdin` bul tu`rinen ken` ko`lemde paydalaniw lazim. Bul bilim beriw tu`rinin` 
a`melge asiriw menen baylanisli ayirim mashqalalardin` kelip shig`iwi ta`biyiy. 
Olar tiykarinan qa`rejet texnikaliq ta`miyinleniwi ha`m usi tarawda qa`niygeli 
injenerler ha`mde pedagog kadrlar jetispewligi, lekin biz usi mashqalalardi 
imkaniyat da`rejesinde sheshiwimiz za`ru`r, sebebi O`zbekstan sharayatinda 
araliqtan oqitiwdi sho`lkemlestiriw u`lken na`tiyje beriwi aniq.
Bekkemlew ushin sorawlar 
1. Araliqtan oqitiw degenimiz ne? 
2. Araliqtan oqitiw elementlerine neler kiredi? 
3. Araliq ta`limnin` duzilisi qanday? 
4. Araliqtan oqitiw usillarinin` tu`rleri? 
5. O`zbekistanda araliqtan oqitiw ta`liminin` rawajlaniw ushin qanday? ilajlar 
islenip atir?