Tema: Awıl xojalıǵı hám sanaat tarawindagi ózgerisler Joba

Agrar sektorınıń rawajlanıwı
Ǵárezsizlik jıllarında ámelge asırılǵan reformalar arasında awıllarda ámelge asırılǵan ózgerislerdi bólek atap ótiw orınlı. Ǵárezsizlik jıllarında awıldı ústin dárejede rawajlanıwın támiyinlemey, awıl xojalıǵın sapa tárepinen jańa tiykarlarda qayta tiklamasdan turıp mámlekette ekonomikalıq reformalar natiyjeliligine erisip bolmaydıdi. Mámleket xalqınıń 60 procenti awıllarda jasawı, tuwılıw kópligi sebepli jumıs menen támiyinlew máseleleri, awıl xalqınıń 50 procentinen artıki 18 jasqa jetpegen jaslardan ibaratlıǵı, mámleket ekonomikasında awıl xojalıǵı úlesi joqarılıǵı atap aytqanda, agrar sektordıń mámlekette islep shıǵarılǵan jalpı ishki ónimdiń 24 procenti, miynet resurslariniń 27 procenti awıllarǵa tuwrı keliwi buǵan dálil bolıp tabıladı. Buǵan b aylanıslı kishlok xujaligida islep chikarish natiyjeliligin asırıw boyınsha zárúrli ilajlar ko'rildi, 1991-2003 jıllar dawamında awıl xojalıǵın reformalaw máseleleri boyınsha 10 nan artıq qararlar qabılladı. 2003 jılda 3541 mıń gektar egin maydanınıń 3326 mıń gektarı yamasa 94% shirkat, fermer hám dıyxan ho'jaliklari ixtiyorida bolsa, búgingi kúnde olar derlik sonnan 992 mıń gektarı fermer ho'jaliklari ıqtıyarına ótti.Kishloq xalqın tábiy gaz hám ishimlik suwı menen támiyinlew jas Ózbekstan mámleketi iktisodiy siyasatınıń áhmiyetli yunalishlaridan biri boldı. 1996—98 jıllarda kishlok orınlarda 631, 0 mıń jumıs penenjayı qurıldı. 1990 jılda respulikada qandayda bir de fermer xojalıǵı iskerlik yuritmagan bolsa, awıl xojalıǵı egin maydanlarınıń xojalıq formaları boyınsha bólistiriliwine itibar qaratılıp, 2000 jılǵa kelip olar ıqtıyarındaǵı jerler 632, 2 mıń gektarǵa, 2010 jılǵa kelip bolsa 3 mln 143 mıń gektarǵa jetken.Qaraqalpaqstan aymaǵında 1994-jılı awıl xojlıǵında fermer xojalıqlardıń sanı 1265 ke jetti, biraq olardıń ayırımları paxta ónimin tayarlawda tómen zúráát aldı, bos jerlerdi durıs, ónimli paydalana almadı. Qaraqalpaqstannıń awıl xojalıǵın rawajlandırıwda 1998-jılı 1686 fermer xojalıq shirketler awqamı dúzildi.
Qaraqalpaqstannnıń ayırım xojalıǵında basshılar tárepinen awıl texnikaların menshiklestiriw islerinde nadurıs, burmalawshılıq, hátteki taza texnikanı tómen bahada satıp jiberiw orın aldı. 1991-jılı 21-dekabrde qabıl etilgen «Diyqan xojalıǵı xaqqında» párman hám 1994-1995- jılları awılda reformalar ótkeriw boyınsha 10 aslam qarar awıl xojalıǵı óndirisin zaman talabına ılayıqlı shólkemlestiriwde úlken ahmiyetke iye boldı. Awıl turǵınlarına 35 sotıx jer beriw, bul jerden awıl shańaraǵı tek ózin-ózi azıqlandırıp qoymastan, qala bazarların palız ónimleri menen toltırıwǵa úles qostı. 2010-jılda «Uzkishlokxwjalikmashlizing» kompaniyasınıń Qaraqalpaqstan bólimi tárepinen lizing arqalı 314 dana awıl xojalıq texnikaları, sonnan 167 traktor, 36 kul`tivator, 22 seyalka, 57 plug hám 32 basqa texnikalar alıp kelindi. 2014-jılı Beruniy rayonı «Qızıl qala» awıl puqaralar jıyını aymaǵındaǵı «Muzaffar Shamuratov» fermer xojalıǵına Germaniyadan hasıl násilli eshkiler alıp kelindi.Awıl xojalıǵında texnologiyalardı keń engizgen halda, islep shıǵarıw kólemi, hasıldarlıq hám ónim túrlerin keskin asırıw úshinshi baǵdar etip belgilenedi.