Tema: Baslawısh klaslarda oqıwshılardıń matematikalıq pikirlewin rawajlandırıw jolları jobasí

Oqıwshılar pikirlew qábiletlerin ósiriwde shınıǵıwlar sisteması hám testler komplekslerinnen paydalanıw .
Oqıwshılar pikirlew qábiletlerin rawajlandırıwda másele sheshiliwi alıwına úyretiw, berilgen hám ızlenip atırǵan sanlar arasındaǵı baylanısni anıqlawdı hám bunıń tiykarında arifmetik ámellerdi tańlaw hám de olardı orınlawdı úyretiwdan ibarat esaplanadi. Máseleler sheshiliwi alıw dáwirinde oqıwshılar iyelewi kerek bolǵan sanlar hám ızlenip atırǵan san arasındaǵı baylanısni ozlashtiradilar. Oqıwshılardı máseleler shesha alıwları bul oqıw sabaqların qanshellilik ozlashtirganligiga baylanıslı.Baslawısh klaslarda sheshiliwi berilgen sanlardı hám nomalumlar arasındaǵı birdey baylanıslarga tiykarlanǵan. Anıq mózmunni hám sanlı berilgenleri menen bolsa parq etiwshi máseleler guruppasi menen jumıs koriladi. Máseleler ústinde islew oqıwshılardı aldın bir túrdegi máselelerdi sheshiliwi alıwǵa soń basqa túrdegi masaialarni sheshiliwi alıwǵa úyretiw kerek. Oqıwshılardı sanlar menen hám sanlar arasındaǵı baylanıs orgatiladi.⁴
Bularǵa erisiw ushın bir neshe basqıshlar kozda tutıw kerek baladı.1-basqıshda oqıtıwshı korilayotgan túrdegi máselelerdi sheshiliwi alıwǵa tayarlıq jumısın júrgizedi. Bul basqıshda oqıwshılar máselelerdi józıwdan tiyisli ámellerdi tańlaw ushın tiykar balatuǵın baylanıslardı ózlestiriwlari kerek baladı. 2-basqıshda oqıtıwshı korilayotgan túrdegi máselelerdi sheshiliwi alıwı menen oqıwshılardı tanıstıradı, bunda oqıwshılar berilgen sanlar hám nomalum san arasındaǵı baylanısni anıqlaydilar. Bunıń tiykarında arifmetik ámellerdi tańlawdı organadılar, yaǵnıy máselede kórsetilgen anıq jaǵdaydan tiyisli arifmetik ámeldi tańlawǵa atıwdı organadılar. Bul islerdi alıp barıw nátiyjesinde oqıwshılardı máselelerdi sheshiliwi alıwın hám qanday ámellerdi, tańlawdı organadılar.3-basqıshda oqıtıwshı korilayotgan túrdegi maslalarni sheshiliwi alıw uquvini shakillantiradi. Oqıwshılar bul basqıshda korilayotgan túrdegi qálegen máseleni onıń anıq mazmunınan qatań názer sheshiliwi alıwın úyreniwları kerek. YA'ni bul túrdegi máselelerdi sheshiliwi alıw usılları ulıwmalastırıwları kerek baladı.
1. Bir kavadratning júzi 64 kv dm, ekinshisi bolsa odan eki ret artıq. Ekinshi kvadrattıń júzin tabıń.
Sheshiliwi alıw : 64*2=128 kv dm ga teń.
Juwap : ekinshi kvadrattıń júzi 128 kv dm ga teń.
2. Birinshi ıssı xanada 9480 dana, ekinshi ıssı xanada birinshige qaraǵanda úsh ret kem qızǵılt etiwtiriledi. Birinshi ıssı xanada ekinshi ıssı xanaǵa qaraǵanda neshe artıq qızǵılt etiwtirilgan?
Sheshiliwi alıw :9480:3= 3160, 9480-3160=6320
Juwap : birinshi ıssı xanada ekinshige qaraǵanda 6320 ta kop qızǵılt
etiwtirildi.
3. Maxmudda 1800 som pul bar. Eger ol óz aqshasın yarımın Saqıyaga bersa, olardıń pulları teń baladı. Saqıyada neshe som pul bar?
Sheshiliwi alıw : 1800:2=900 som.
Juwap : Saqıyada 900 som pul bar.