tema. Islam. Исламны4 тийкар2ы дереклери

Равафизий маз8абы. Равафизийлер шиалар2а 1сиресе исмайлийлар2а тийисли ла3ап болып, «3арсылы3 к5рсети7шилер», «т1н алма7шылар» м1нилерине ийе. Булар Мухаммед (с.а.в.)дан кейинги шахарийор халифаларыны4 Абу Бакир 81м Умар 81кимиятын т1н алмайды, Пай2амбар 5зинен кейин Хазирети Алийди мийрасхор етип 3алдыр2ан, деп арза 3ылды. Алий 17ладларынан бол2ан, Хазирети Алийди4 а3лы2ы Зайыт ибн Алий (699-740) д17иринде Равафизийлерди4 оны4 аты менен байланыслы зайдия, шиа 81рекети пайда болды.
Зайд 739 жылы Куфада Умавийлерге 3арсы 3оз2ала4 к5терди. Шиалар оны4 1тирапына жыйналып, оны Имам деп ж1риялады. Он айдан кейин Зайд 3оз2ала4ы бастырылып Зайд 6 январ 740 жылы урыста 5леди. Зайдия а2ымы пайда бол2аннан кейин Равафизийлер Абу Бакир 81м Умар Аббасъийлар халийфалы3ларын инкар етипъ, тек имомийларди 2ана т1н алды.
Зайдий маз8абы. ВИИ 1сир орталарында шиалы3та ж6зеге келген а2ым болып, ол шиаларды4 бесинши имамы Му8аммед ал-Бакирди4 иниси Зайд ибн Алий аты менен атал2ан.
Му8аммед ал-Бакирди4 бас3ары7ынан наразы бол2ан шиалар ишинен Зайт 5зини4 т1репдарларын топлап 739 жылы умавий 81кимиятына 3арсы к5терилис к5терди, 740 жылы халифа *ишом 1скерлери менен бол2ан урыста 4айтыс бол2ан. Оны4 т1репдарлары кейин де жо3ары 81кимиятты Алий 17ладына бери7ди талап етип, Иран, Яман 8.б. м1млекетлерде к5терилис к5терген.
Олар Зайдты бесинши имам есаплап, одан кейинги шиа имамларын т1н алмайды. Яман хал3ыны4 к5пшилиги Зайдий маз8абы намаяндаларын д6зеди. Сондай-а3 оларды4 71киллери Саудия Арабстан, Пакистан 8.б. м1млекетлерде де бар.
Жафарий маз8абы. Шиа а2ымында2ы диний 8у3ы3ый дизимге кирип, 12 имам2а сыйыны7шы имамийлерди4 тийкар2ы а2ымы болып табылады.
Имамийлар 6 имам Жафар ас-Сады3ты (765 ж.3айтыс бол2ан) шиалы3 фик8 дизимини4 тийкаршысы деп есаплады. Тийкарында бул дизим бир 3атар мужта8ит 81м ила8иятшы т1репинен ИХ-Х 1сирде ж6зеге келген болып, бунда имам Жафарды4 толы3 роли болма2ан, оннан фик8 81м ила8ият3а тийисли 8еш 3андай 1сер 3алма2ан. Со2ан 3арамай шиалы3 диний 8у3ы3ый ш5лкеми елеге шекем Жафария деп аталады.
Жафария ХВИ 1сир басларында Иранда 86кимран диний – 8у3ы3ый дизимге айлан2ан. Иран 81м Иракта2ы шиалар ортасында бул маз8аб 81зирде де к6шли т1сирге ийе.