Tema: Ámeliy psixolog kasbi mazmuni

Psixologiyalıq -pedagogikalıq izertlewdiń sapası eksperimentda qollanılatuǵın metodikalar sanına baylanıslı boladı. Lekin mektepge shekem tálim shólkemi hám mektep jasındaǵı balalarda izertlew ótkergende, olardıń tez sharshawın esapqa alıw zárúr. Sol sebepli bir izertlew ótkergende, izertlew wazıypalarına baylanıslı túrde saylanǵan 5-7 metodikadan paydalanıw usınıs etiledi. Bir neshe basqıshda ótkeriletuǵın izertlewlerde kóbirek metodikalardan da paydalanıw múmkin. Eksperimental izertlew usılların jaqsı iyelew de zárúrli bolıp tabıladı. Izertlewshi tájiriybe waqtında bala menen qanshellilik jaqsı munasábette bolsa, bala toshpiriqni sonshalıq jaqsı atqaradı.
Izertlew ótkeriw ushın eksperimental metodikalardı tańlawda tómendegilerdi itibarǵa alıw zárúr :
a) tadqiqot maqseti — psixik rawajlanıw dárejesin anıqlaw, onıń jasına,
maǵlıwmatına sáykesligi, shaxs qásiyetlerin anıqlaw ;
b) sinaluvchining jası jáne onıń turmıs tájiriybesi, ótken tálim hám tárbiyası
ámelge oshrilayotgan sharayat ;
v) balanıń eksperimental izertlewge iykemlesiwi, baylanıske kirisiwi, verbal
baylanıs ornatıw qásiyetleri.
Saylanǵan eksperimental psixologiyalıq metodikalardıń qıyınlıq dárejesi ósip barıw tártibinde bolıwı kerek.
Tárbiyashi qanshellilik kóp eksperimental psixologiyalıq izertlewlerdi ótkerse, onıń tájiriybesi sonshalıq artıp baradı. Ol tómendegilerdi óz ishine aladı : bala iskerliginiń qásiyetlerin oyın hám oqıw jaǵdaylarında analiz qılıw ; onı mektepge shekem tálim hám ulıwma orta bilim beriw mákemeleri, sonıń menen birge, shańaraq sharayatına maslastırıw, iykemlese almaslik dárejesin anıqlaw ; balanıń ishki ómirin túsinip alıw qálewi; shaxstıń qásiyetlerin hár tárepleme rawajlandırıwda oǵan hár qanday járdem kórsetiw.
Psixologiyalıq izertlew nátiyjelerinen balalar menen individual jumıs aparıwdagina emes, bálki toparıy oqıw tárbiya ilajların ótkeriwde de paydalanıw múmkin.
Bunda tárbiyashi oqıw tárbiya processinde hár bir gruppa aǵzasınıń rolin tuwrı anıqlawı múmkin. Soǵan tiykarlanıp tásirdiń ol yamasa bul formasın isletiw múmkin.
Psixodiagnostik izertlewler tárbiyashine gruppanıń, hár bir shaxstıń ol yamasa bul psixik funksiyaları rawajlanıw principlerıni esapqa alǵan halda oqıw tárbiya procesin shólkemlestiriw imkaniyatın beredi.
psixolog ulıwma orta bilim beriw mektepte tómendegi wazıypalardı orınlawı talap etiledi:
1. Balalardıń hár-bir jas basqıshında shaxs retinde hám intellektuallıq tárepten tolıqqonli rawajlanıwın támiyinlew, olarda óz-ózin tárbiyalaw hám rawajlandırıw qábiletin qáliplestiriw:
2. Hár bir balaǵa indivudual jantasıwdı jáne onıń psixologiyalıqpedagogik úyrenilishini taminlash:
3. Balanıń intellektuallıq tárepten hám shaxs retinde rawajlanıw processinde júz beriwi múmkin bolǵan shetke shıǵıwlardı profilaktika qılıw. Sonday etip, psixolog mektepke áwele balalar ushın keledi. Lekin bul psixolog oqıtıwshılar menen islemeydi, degeni emes. Psixolog mektepte jeńip ótiwi kerek bolǵan birinshi tosıq - bul mekteptiń pedagogikalıq jámáátine qosıla aldılarr. Nabada psixolog bul quramalı organizmge qosılıp keta almasa, óz jumısında tabısqa jetiwi dargumon bolıp tabıladı. Dáslepki qádemlerdi qoyıwda áke - analardıńlar menen baylanıs ornatıw júdá zárúrli. Dáslepki baylanıs qálegen xarakterde bolıwı hám ózi shaqırıq etken ata-analar menen ámelge asırılıwı kerek. Onıń ushın psixolog bólek kún hám saatlardı ajıratıwı kerek. Sonday eken, ulıwma orta bilim beriw mektepte jumıstı baslawdan aldın psixolog :
1. Óziniń pedagoglar jámááti hám mektep administraciyası menen bolǵan munasábetlerdi tuwrı jolǵa qoyıwı.
2. Óz jumısınıń tiykarǵı maqseti - bul balanıń optimal rawajlanıwın támiyinlew ekenin mudam yodda saqlawı.
3. Óziniń iskerliginde profilaktikalıq jumısqa ol menen tikkeley baylanıslı bolǵan diagnostik hám rawajlantıratuǵın jumısqa bólek itibar menen qarawı (óytkeni keseldi dúzetgandan onıń aldın alǵan maqulroq- de) kerek boladı. Oqıtıwshı psixologdıń klienti hám jaqın sheriki retinde Oqıtıwshılar da bólek itibar talap etetuǵın ob'ekt bolıp tabıladı. Ámeliyat sonı kórsetedi, ádetde oqıtıwshılar psixolog menen sheriklik etiwge tayın boladılar. Hámme gáp psixolog ózin qanday tutıwına barıp taqaladı. Bunda psixologdıń oqıtıwshılarǵa salıstırǵanda iyeleytuǵın pozitsiyasi júdá zárúrli rol oynaydı. Psixolog pozitsiyasining tiykarǵı komponentleri tómendegilerden ibarat : a) pedagog menen bolǵan munasábetke ustanovka; b) pedagoglardı qanday bolsa sondayligicha qabıllawǵa ustanovka v) sub'ekt - sub'ekt munasábetlerinen ibarat teńlik hám sheriklik xarakterindegi munasábetlerge ustanovka. Mine sonday pozitsiya pedagoglar menen bolǵan konstruktiv sheriklikti támiyinley aladı. Dáslepki gezlerde psixolog oqıtıwshılarǵa óz járdemin hádden tıs aktivlik menen tiǵiwtirmasligi zárúr. Kishipeyilona túrde, eger zárúr bolsa, járdem beriwge tayınlıǵın xabar berse, sonıń ózi jetkilikli. Kimdir tezde sheriklikke asıqadı kimdir azmazdan keyin kimga bolıp tabıladı ulıwma psixolog járdemi kerek bolmaydı. Oqıtıwshılar menen islewde balada júz berip atırǵan unamlı ózgerislerge tiykarlanıp oqıtıwshı baslawshı bolıp atırǵanın aytıp turıwı kerek. Psixologdıń jumısı «soyada» qalıwı kerek. SHunda ol pedagoglar arasında tán alınadı.