Tema: Oqıwshılarǵa palız ónimlerine birlemshi islew beriw Reje: I. Kirisiw

Tazalaw
Saralaw hám juwıwdan keyin kartoshka kartoshka tazalagishlarida yamasa qolda tazalanadı. Mashinada tazalawda kózler túbir miywelerinde qaladı, keyin olar yIv pishog'i menen qol menen tazalanadı. Kartoshkanı yIv pishog'i menen qolda tazalawda terini bir waqtıniń ózinde tazalang hám kózlerdi alıp taslang.
Jas kartoshka palız eginleri juwıw qurallarında yamasa qolda tazalanadı. Eger kartoshka qol menen tazalanǵan bolsa, ol jaǵdayda kartoshka suw menen vannaga quyıladı hám aǵash eskektiń aylanıw háreketi menen terinen kartoshka tazalanadı, sonnan keyin olar qol menen tazalanadı, qalǵan terini pıshaq menen qirib taslaydı.
Láblebi hám geshir kartoshka menen birdey tárzde tazalanadı, lekin tóbeleri alıp taslanǵanınan keyin. Uzın, jińishke geshir hám maydanoz tek qol menen tazalanadı, sebebi bul palız eginleriler mashinada buz'ladı. Tazalawdan keyin túbir eginleri taǵı juwıladı.
Aspazlıq isletiliwine qaray, kartoshka, geshir, láblebi geyde qaynatiladi hám láblebi de tazalanbaǵan halda pisiriledi (qabıǵında ). Bunday jaǵdaylarda palız eginleriler tek juwıladı hám ıssılıq menen qayta islewden keyin tazalanadı.
Aq kapusta, qızıl kapusta hám Savoy kapusta birdey tárzde qayta islenedi. Kontaminatsiyalangan hám shirigan japıraqlardı alıp taslaw ushın olar dumg'azadan kesiledi, keyininen ziyanlanǵan bólimler bólekan ziyanlanǵan japıraqlardan kesiledi. Eger kapusta toltırıw ushın yamasa pútkil japıraqlardan tayarlanǵan ónimler ushın isletilse, mısalı, kapusta rulolari, keyin onıń pútinligi buzılmawı ushın kapusta basınan kesiledi. Kesiw ushın mólsherlengen kapusta eki yamasa tórt bólekke bólinedi, keyininen kapusta basınan dásteni kesiledi.
Gulkaram tómendegishe tazalanadı : bastıń shoxlanishi basınan 1-1, 5 sm tómende kapusta bası kesiledi, jasıl japıraqlar alıp taslanadı, kapustanıń qoraygan hám shirigan bólimleri kesiledi hám pataslanǵan sirt jayları pıshaq yamasa qırǵısh menen qirib taslanadı, sonnan keyin kapusta juwıladı. Eger kapusta tırtıllar tárepinen ziyanlanǵan bolsa, ol shor suwda 20 -30 minuta dawamında namlanadi.

Bryussel putaqları poyadan kesiledi, buzılǵan japıraqlar alıp taslanadı hám juwıladı.

Piyaz lamposhkaniń moynın, tómengi bólegin kesip, qurǵaqlay japıraqlardı (kóylekti) alıp taslaw arqalı tazalanadı.
Túbirdi alıp taslaǵanińizdan keyin, pırasa joqarı qurǵaqlay sarg'aygan japıraqlardan tazalanadı, poyaniń joqarı jasıl bólegi kesiledi hám juwılǵanda qum hám shańnı pútkilley alıp taslaw ushın uzınlıǵı boylap yarımına bólinedi. Jasıl piyaz shirigan hám sarg'aygan párlerden tazalanadı, túbirleri kesiledi hám juwıladı.
Túbirdi alıp taslaǵanınan keyin sarımsaq tárezinen tazalanǵan bólimlerge (tislerge) bólinedi.
Salatlarda, vinaigrettlarda hám taǵı basqalarda isletiletuǵın jańa dizbeli qıyar, eger ol ashshı, qopal yamasa sarg'aygan bolsa, tazalanadı. Tuzlangan qıyar, tuzlangan qıyar, soslar hám tiykarǵı tamaqlar ushın mólsherlengen tuzlangan qıyarlarda terini kesip, urıwlardı alıp taslang. Jańa ıssıxonalar, erte dizbeler, tuzlangan mayda (urǵashı bolmaǵan ) qıyar hám gherkins terisiz hám olardan urıwlardı alıp taslamaydı.
Qabaq, qabaq, baklajan, kolrabi juwılganidan keyin qabıǵı hám terisidan tazalanadı. Jas baklajanlarda tek sopi kesiledi. Qabaq hám qabaqtıń úlken úlgileri bóleklerge bólinedi hám urıwlar alıp taslanadı.
Toltırıw ushın mólsherlengen kapsikum (shıyrın ) juwıladı, sonnan keyin pulpa dásteni átirapında kesiledi hám yadro hám urıwlar menen birge alıp taslanadı. Tazalanǵan hám juwılǵan qálempir hádden tıs ashshılıqtı joytıw ushın bir saat dawamında suwıq suwda namlanadi.
Pomidorlar juwınıwdan keyin qayta islenedi: dásteni kesiledi hám eger pomidor toltırıw ushın mólsherlengen bolsa, ol jaǵdayda urıwlar sherbet menen birge alıp taslanadı.
Ismaloq, otquloq hám salat túbirlerden tazalanadı, sarı hám ziyanlanǵan japıraqlar alıp taslanadı, juwıladı (481-bet). Kók shópti sebetlerde salqın orında 1-7°haroratda saqlań. Ismaloqni pısırıwdan aldın tezlik penen juwıw kerek, sebebi ızǵar demde jamanlasadı.
Dukkaklilarniń jasıl qabıqlog'i (lobıya, noqat ) tómendegishe tazalanadı : padanıń yarımın baylanıstıratuǵın tamırlar alıp taslanadı ; onıń ushın padanıń úshleri sinadi hám tamırlar sınıwdıń keri tárepine bólinedi, sonnan keyin dukkaklilar suw menen juwıladı.
Qushqo'nmasni júdá ıqtıyatlılıq menen tazalaw kerek, sonda bas sinmaydi — onıń eń qımbatlı bólegi. Juwılǵan qushqo'nmasda bastıń joqarı bóleginen 2-3 sm keyin basıp shekinip, terisi jińishke pıshaq menen kesiledi. Tazalanǵan qushqo'nmas taǵı juwıladı hám birdey qalıńlıq hám uzınlıqtaǵı úlgilerdi tańlap, jıynaqlarǵa baylanısadı. Qushqo'nmasni pısırıw waqtında tazalaw jaqsı kaynatma beredi hám kebirvalar tayarlaw ushın isletiledi, qushqo'nmasniń úshlerin kesiw bolsa garnitür ushın isletiledi.
Súrtiwoklar tómendegishe emlenedi: japıraqlardıń joqarı bólegin ótkir úshleri menen kesip alın hám tiykarındaǵı dásteni alıp taslang, qorayishdan qorǵaw ushın kesilgen jay limon kislotası menen namlanadi. Súrtiwokniń ishki, jeyilbeytuǵın bólegi metall qasıq menen tazalanadı, keyininen súrtiwok juwıladı. Pısırıw waqtında japıraqlar bóleklenmasligi ushın súrtiwoklar sabaqlar menen baylanısadı.
Qayta islewden keyin súrtiwokni tezlik penen qaynatıw kerek; olar limon kislotası menen kislotalı suwıq suwda bir saattan kóp bolmaǵan waqıt dawamında qaynatilgunsha saqlanıwı múmkin. Uzaq múddetli saqlaw menen tazalanǵan súrtiwoklar qarayadı.
Kesiw
Palız eginleriler birdey forma hám qalıńlıqtaǵı bóleklerge bólinedi, sonda olar bir waqtıniń ózinde ıssılıq menen qayta islew waqtında tayın boladı hám aspazlıq ónimlerine shıraylı kórinis beredi.

Palız eginlerilerdi arnawlı mashinalarda hám qolda pıshaq menen kesip alın : tilim, sheńber, kub, kub, sabanlar, tilim. Palız eginleriler boshkalar, almurtlar, talaşlar, cilindrler, ǵozalar, taraqlar, toplar formasında da qayta islenedi.

Tilim. Bul kesiw forması kartoshka hám túbir eginleri ushın isletiledi. Dilimlarniń qalıńlıǵı 1-2 mm bolıwı kerek. qol menen kesilgende, geshir, maydanoz, yarımına yamasa tórt bólekke bolınıp, bóleklerge bólinedi. Kartoshka hám láblebi aldın kubiklarga (tómenge qarang), keyininen bóleklerge bólinedi.
Kublar. Aldın plitalarǵa, keyininen putaqlarǵa kesilgen túbir eginleri hám kartoshka tómendegi kvadrat kesimge ıyelewi kerek: kartoshka — 0, 5 x 0, 5 — 0, 75 x 0, 75 sm2 (yog'da quwırıw ushın ), túbir palız eginlerileri — 0, 25 X 0, 25—0, 3 X 0, 3 sm2 (ashıq kebirvalarda hám ıssı yonma-awqatlar ushın ).
Kublar. Túbir eginleri hám kartoshkanı kub formasında kesip alın. Kublarniń úlkenligi palız eginlerilerdiń qaysı asxana ónimi ushın mólsherlengenligine qaray parıq etiwi múmkin. Íssılıq menen qayta islewde kubiklarga bólingen palız eginleriler formasın jaqsı saqlaydı.
Sabanlar. Kartoshka, túbir eginleri, piyaz, kapusta sızıqlar menen kesiledi. Kartoshka hám túbir eginleri aldın bóleklerge bólinedi, keyininen qalıńlıǵı 2 den 4 mm ge shekem bolǵan jińishke uzın bóleklerge bólinedi.
Tilim. Shalǵam, geshir, piyaz, kartoshka tazalanadı hám kesiledi, sonda konus yamasa boshka forması alınadı, keyininen tilimge kesiledi.
Ǵoza. Bul kesiw forması kórkem bezetilgen ıdıslardı óndiriste qollanıladı. Palız eginleriler ótkir qırlar menen metall qasıq (tereńsheler) menen islenedi.
Taraqlar. Tazalanǵan túbir eginleri uzınına yarımına kesiledi, keyininen hár bir yarımınıń joqarı bóleginde o'qga 45° múyesh astında 2-3 mm tereńliktegi oluklar kesiledi. Sol tárzde karbonlangan túbirler kesmalar boylap 45° múyesh astında bóleklerge bólinedi; bólekler taraq formasında alınadı.
Shiplar. Kartoshkanıń úlken tupida, onıń eń keń bóleginde, hár eki tárepden 2-3 sm biyikliktegi cilindr payda bolıwı ushın kesmalar etiledi, keyininen cilindrniń qırları tegislenedi, sonnan keyin kartoshka qalıńlıǵı 2-3 mm bolǵan birdey lenta menen kesiledi.
Kartoshka qanshellilik úlken bolsa, lenta sonshalıq keń hám uzınlaw boladı. Hár bir kesilgen lenta endi shiplar yamasa oq jay formasında o'raladi, sonda kartoshka juwılǵanda hám qovurilganda buzilmaydi.
Spirallar. Shiplarga uqsas spirallar arnawlı ásbaplar járdeminde kartoshka hám túbir eginlerinen kesiledi. Bul kesiw forması ıdıslardı bezewde isletiledi.
Aq, zammarrıq, boletus, boletus hám basqa jańa zammarrıqlar tap sol tárzde qayta islenedi: shlyapa kesiledi (zammarrıqlardan tısqarı ), túbirleri tazalanadı, topıraq menen pataslanǵan tómengi bólegi alıp taslanadı, keyin zammarrıqlar jaqsılap juwıladı. Yog ' qaqpaqlardan terini alıp taslaydı.
Shampignonlarniń qorayishini aldın alıw ushın olar tazalanǵanınan keyin kislotalı suwǵa solinadi.
Morellarda túbirler hám shlyapa kesiledi hám kirlerdi alıp taslawdı ańsatlastırıw ushın 20 -30 minuta dawamında suwıq suwda namlanadi. Sonnan keyin, Morels juwıladı, suwdı eki — úsh ret ózgertiredi hám 5-7 minuta dawamında qaynatiladi. Sol tárzde qayta islengen zammarrıqlar kólemi boyınsha saralanadı.
Úlken qaqpaqlı zammarrıqlar mayda tug'ralgan hám maydalanǵan gósh gósh hám kebirvalar ushın isletiledi. Túbirlerden ajıratılǵannan keyin orta shama daǵı shlyapalar garnitür ushın isletiledi. Porsiyalangan ıdıslar ushın isletiletuǵın mayda zammarrıqlar pútkil halda qovuriladi.

. Juwmaq

Palız eginleriler otsu ósimliklerdiń suwlı bólegi bolıp tabıladı.
Palız eginleriler insan denesi ushın zárúr azıq element bolıp tabıladı.
Palız eginlerilerdiń abzallıqları sonda, palız eginlerilerde biologiyalıq aktiv elementlar -vitaminlar, organikalıq kislotalar, minerallar, talshıq, pektin elementları bar
Palız eginleriler maylardı óz ishine almaydı. Palız eginleriler dieta hám terapevtikalıq awqatlanıw ushın isletiledi.
Palız eginleriler jańa yamasa qayta islengen halda tutınıw etiledi. Palız eginlerili ıdıslar júdá mazalı hám paydalı. Palız eginlerilerdi qayta islew, ásirese palız eginlerilerdi ıssılıq menen qayta islew ónimdiń biologiyalıq ma`nisin pasaytiradi.
vitaminlarni saqlap qalıw ushın palız eginlerilerdi qayta islewdiń eń jaqsı usılları tez muzlatıw, duzlaw hám muzlatıw menen keptiriw bolıp tabıladı.
Palız eginlerilerdiń organizm ushın paydaları shubhasız bolıp tabıladı. Barlıq ilimpazlar hám awqatlanıw mutaxassilari dietada ılajı bolǵanınsha kóbirek palız eginleriler bolıwı kerek: qaynatilgan, qapırıqlanǵan hám, álbette, jańa. Hámmeyoqni, pomidorni, qıyardı, geshir, turpni tutınıw qılıw múmkin bolǵan palız eginlerilerdiń azǵantay bólegi. Qishda, jańa palız eginlerilerdi tabıw qıyın bolǵanda, siz mazlatılǵan palız eginlerilerdi tutınıw etiwińiz múmkin - olardıń paydaları jańa palız eginlerilerdi tutınıw qılıw menen derlik birdey boladı. Biraq ılajı bolsa, ıssılıq yamasa ximiyalıq ishlov berilmegen hám saqlanmagan jańa palız eginleri hám otni tutınıw qılıw jaqsılaw bolıp tabıladı. Siz qaynatilgan hám qapırıqlanǵan palız eginlerilerdi tutınıw etiwińiz múmkin-olardıń paydaları da úlken. Balalardı ılajı bolǵanınsha kóbirek palız eginleri eyishga úyretiw kerek - kóplegen balalar olardı unamaydı hám ulıwma yemaydi. Palız eginlerilerdiń balalar ushın paydaları kútá úlken - bunday azıq-túlik menen vitaminlar hám bala denesiniń tuwrı ósiwi hám rawajlanıwı ushın zárúr bolǵan basqa paydalı elementlar denege kiredi.

Paydalanılǵan ádebiyatlar
1. Úy ekonomikası.- M.: Kolos, 2000, 512 p.
2. Úy xojalıǵı úy xojalıǵın júrgiziw boyınsha paydalı máslahátlar.- M.: Eksmo-Press, 1994 Jıl.- 350 p.
3. Kravtsov I. S.jas úy bekalari ushın máslahátlar.- Odessa.: Mayaq, 1970 jıl.- 307 p.
4. Maksimova M., Kuzmina M., úy xojalıǵı mektep. -M.: Eksmo-Press, 2000 Jıl.- 1, 5 s.
5. Odinets A. Úy Ekonomikası. Styuardessa ushın stol kitapı.-M.: ast-Press, 2007 jıl.- 320 p.
6. Zamanagóy úy ekonomikası dúnyadan máslahátlar.- M.: Inventa, 1993 Jıl.- 515 p.