Tema: Statistik axbaratlardi qayta islewde hám prognoz máselelerinde dinamik dásturlew usillari Reje
Download 46.59 Kb.
|
Tema Statistik axbaratlardi qayta islewde h m prognoz m seleler
- Bu sahifa navigatsiya:
- 1. Informaciyalardı qorǵawdıń texnikalıq quralları.
Tema: Statistik axbaratlardi qayta islewde hám prognoz máselelerinde dinamik dásturlew usillari Reje: 1. Informaciyalardı qorǵawdıń texnikalıq quralları. 2. Paydalanıw huqıqın sheklewdiń usıl hám quralları. 3. Programmalardı ózgertiwlerden qorǵaw hám pútinliktiń qadaǵalawı. 4. Maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaǵında informaciya qawipsizliginiń apparat -programmalıq quralları. 1. Informaciyalardı qorǵawdıń texnikalıq quralları. Kompyuter texnikalıq quralları kompyuter qawipsizliginde mudami zárúrli orın tutıp kelgen. Jıllar dawamında, bul orın joqarı súwretdaoshdi. Protsessor quwatınıń asıwı, yad sıyımlılıqınıń artpaqtası vaaloqa-kommunikatsiya múmkinshilikleriniń artpaqtası hám usınıń menen birgelikte, apparatlardıń bahası hám kólemi azayıwı buǵan sebep boladı. Informaciyalardı qorǵawdıń texnikalıq quralları - obiekttiń nıqaplaytuǵın (maskirovkalovchi) belgileri ashılıwın saplastırıw yamasa kemeytiw, ótirik belgilerdi jaratıw hám de texnikalıq qurallar arqalı informaciyaǵa ruxsatsız kiriwge tosqınlıq jasawǵa mólsherlengen texnikalıq qurallar bolıp tabıladı. Malumotlarni ruxsatsız alıwdıń obiektleri, usılları hám quralları tómendegiler bolıwı múmkin:-jay, imarat hám qurılıs konstruksiyaları (diywallar, úshekler, pollar, áynek hám qapılar, áynekoynalari, qizdırıw hám suw menen taminlash sistemaları, hawa tazalaw trubaları ); konfedensial kelisiw hám jıynalıslardı ótkeriwdaakustik terbelis kanalları boyınsha malumotlarni ruxsatsız alıw ; - harakatlanuvchi obiektler (avtomobil, temir jol, suw hám hawa jolları kólikleri); konfedensial sáwbetler aparıwda - akustikalıq terbelis kanalları boyınsha ; - kuchsiz tok texnika quralları (baylanıs apparatları, dawıs kúsheytgishler, audio - hám telequrilmalar, elektr saatlar, radio esittirisler, órt hám qorǵaw signalızatsiya apparatları, elektr jazıw mashinkalari, konditsionerler hám olardan paydalanilganda hám de bul qurallar jabıq klassifikaciyalı ilajlardı ótkeriwge mólsherlengen bınaǵa jaylasqanda - elektroakustikalıq ózgerisler boyınsha hám yondosh elektromagnit nurlanıwlar hám sortodkalar esabına ; - hisoblash texnikası quralları (monıtor daǵı suwret efir arqalı málim bir aralıqqa uzatıladı ) - YOEMNN esabına ; - elektr deregi vaerga jalǵanǵan ótkeriwshiler sisteması (bul shınjır arqalı dawıs kúsheytiw, kompyuterde xatkera menen baylanıs hám sol sıyaqlılardı ámelgeoshiruvchi apparatlarda qayta islenetuǵın malumotlarni tutıp alıw múmkin) - YOEMNN esabına ; - bino, avtomashina hám basqalar daǵı akustika (sóz, dawıslar ) - radiokanal hám sımlardaakustik radiomikrofonlar («juchoklar») boyınsha hám de lazer apparatları arqalı qolǵa kirgiziw esabına ; - telefonda sóylesiwler - radiokanal hám sımlar arqalı telefon «juchoklar» esabına ; - faks arqalı malumotlar - yondosh nurlanıwlar hám sortodkalar hám dealoqa liniyasi arqalı qolǵa kirgiziw esabına ; - «juchoklar» ornatılǵan «sova» hám «suvenirlar», mebeller; - yo'naltirilgan mikrofonlar járdeminde aralıqtaǵı shaxs akustikasi (sózi); -uyalı baylanıs tarmaǵı arqalı radio sóylesiwler. Qorǵawdıń texnikalıq quralları - bul texnikalıq apparatlar, kompleksler yamasa sistemalar járdeminde obiektti qorǵaw bolıp tabıladı. Texnikalıq qurallardıń abzallıǵı keń kólemdegi máselelerdi hal etilishda, joqarı isenimlilikte, kompleks rawajlanǵan qorǵaw sistemasın jaratıw múmkinshiliginde, ruxsatsız paydalanıwǵa urınıslarǵa uyqas munasábet bildiriwde hám qorǵaw ámellerin orınlaw usıllarınan paydalanıwdıń dástúriyliginde kórinetuǵın boladı. Nıqaplaytuǵın belgilerdiń ashılıwı (demaskirovka belgileri) degende obiekttiń basqa obiektlerden qandayda -bir xarakteristikası menen parıq etetuǵın ózgesheligi túsiniledi. Farqlovchi xarakteristikalar san yamasa sapada bahalanishi múmkin. Obiekttiń demaskirovka belgileri - bul qorǵaw obiektigaxos ózgeshelik bolıp, odan texnikalıq razvedka obiektti tabıwı yamasa anıqlawı hám de obiekt haqqında kerekli malumotlarni alıw ushın paydalanılıwı múmkin. Informaciyaǵa iyelik demaskirovka belgilerin analiz etiw arqalı ámelgeoshiriladi. Sonday eken, bul belgiler informaciyanı ózinexos shıǵıp ketiw kanalı esaplanadı. Demaskirovka belgilerdi taratıwshılar bolıp tog'ridan-tog'ri bul belgiler menen baylanıslı bolǵan fizikalıq maydanlar esaplanadı. Obiektti tabıwda texnikalıq razvedka qurallarınıń iskerlik kórsetiw processinde obiekttiń texnikalıq demaskirovka belgileri anıqlanadı jáne onıń bar ekenligi haqqında hulosa etiledi. Demaskirovka belgileri tómendegiler menen parıq etedi: - joylashuvi - basqa obiektler vaatrofdagi predmetler arasında obiekt jaylasıwın anıqlap beretuǵın belgi; - tarkibiy kórinis - obiekttiń dúzilisi hám tolıqlıǵınsha kórinisin sáwlelendiretuǵın shamaların (quramı, sanı vaalohida obiektlerdiń jaylasıwı, forması hám geometriyalıq ólshemleri) anıqlawshı belgiler; - faoliyati - obiekttiń fizikalıq xızmet kórsetiwi arqalı onı ashıp beretuǵın belgiler. Texnikalıq demaskirovka belgilerin eki taypaǵa bolıw múmkin: - tog'ridan-tog'ri demaskirovka belgileri - qorǵaw obiektiniń iskerligi jáne onıń fizikalıq maydanları (yelektromagnit, akustikalıq, radiatsion hám basqalar ) menen boliq bolǵan, qorǵaw etiletuǵın informaciyaǵa baylanıslı bolmaǵan átirap -ortalıqtıń fizikalıq maydanı fonınan parıq etetuǵın belgiler; - bilvosita demaskirovka belgileri - obiekttiń iskerlik kórsetiwi nátiyjesinde átirap -ortalıqtaǵı ózgerisler nátiyjesinde júzege keletuǵın belgiler (iskerliginiń optikalıq -vizual belgileri, geometriyalıq ólshemler, kórsetilgenliktiń keskin parq etiliwi, islep shıǵarıw iskerliginen qalǵan ızlar hám taǵı basqa ). Informaciyanı qorǵawdıń apparat -programmalıq quralları - informaciyanı qorǵaw funksiyaların (paydalanıwshılardı identifikaciyalaw hám autentifikatsiya qılıw, resurslardan paydalana alıwdı sheklew, waqıyalardı dizimnen ótkeriw, informaciyanı kriptografik qorǵaw hám sol sıyaqlılar ) atqaratuǵın túrli elektron apparatlar hám arnawlı programmalar bolıp tabıladı. Informaciyanı qorǵawdıń apparat quralı - bul arnawlı qorǵaw apparatı yamasa informaciyanı qayta islew texnikalıq quralınıń komplektiga kiretuǵın úskene. Informaciyalardı qorǵawdıń programmalıq quralları informaciyalar qawipsizligin támiyinlewge mólsherlengen hám kompyuter qurallarınıń programmalıq támiynatı quramına kiritilgen arnawlı programmalar bolıp tabıladı. Kompyuter viruslarınan hám basqa programmalar tásirinen hám ózgertiwlerden qorǵawlanıw, kompyuter sistemalarında informaciyalardı qayta islew procesin qorǵawdıń ǵárezsiz baǵdarlarınan esaplanadı. Bul qáwipke jetkiliklishe baha bermaslik paydalanıwshılardıń informaciyalar ushın saldamlı unamsız aqıbetlerdi keltirip shıǵarıwı múmkin. Tarmaqtıń qawipsizligi odaǵı barlıq kompyuterlerdiń hám tarmaq apparatlardıń qawipsizligi menen anıqlanadı. Buzıwǵa qaratılǵan tarmaqtıń qandayda bir-bir quraytuǵınsınıń jumısın buzıw arqalı pútkil tarmaqtı abroy tógiwi múmkin. Hámme paydalanıp atırǵan tarmaqtan kelip shıǵıp atırǵan abaylardı blokirovkalash ushın «tarmaqlararo ekran» (Firewall) dep atalıwshi programmalıq hám apparat -programmalıq qurallardan paydalanıladı. 2. Paydalanıw huqıqın sheklewdiń usılları hám quralları. Informaciyalardı qorǵawdıń apparat qurallarına, kompyuterdiń texnikalıq qurallarına tiyisli bolsa, informaciya qawipsizligin támiyinlewdiń ayırım funksiyaların ǵárezsiz túrde yamasa programmalıq qurallar menen bir kompleks quramında atqaratuǵın elektron hám elektron -mexanik úskeneler kiritiledi. Bunday apparatlardı maǵlıwmatlardı qorǵawdıń injener-texnikalıq qurallarına emes, bálki apparat qurallarına kirgiziwdiń tiykarǵı shárti, olardı kompyuterdiń texnikalıq quralları quramında kiritiliwi menen belgilenedi. Informaciyalardı qorǵawdıń tiykarǵı apparat qurallarına tómendegilani kirgiziw múmkin: - foydalanuvchini identifikaciyalaytuǵın maǵlıwmatlardı kirgiziw apparatları (magnit hám plastik kartalar, barmaq ızları hám basqalar ); - maǵlıwmatlardı shifrlaytuǵın apparatlar ; -jumıs stansiyaları hám serverlerge nızamǵa qarsı ulanib alıwǵa ırkinish beretuǵın apparatlar (elektron qulıplar hám blokiratorlar). Maǵlıwmatlardı qorǵawdıń járdemshi apparat qurallarına tómendegiler mısal bóle aladı : - magnitli tasıwshılardaǵı maǵlıwmatlardı joq etiwshi apparatlar ; - kompyuter qurallarından paydalanıwshılarınıń nızamǵa qarsı háreketleri boyınsha xabarlı etiwshi (signalızatsiya beretuǵın ) apparatlar hám basqalar. Informaciyalardı qorǵawdıń programmalıq quralları degende, tek ǵana informaciyalar qawipsizligin támiyinlewge mólsherlengen hám kompyuter qurallarınıń dastiriy támiynatı quramına kiritilgen arnawlı programmalar túsiniledi. Informaciyalardı qorǵawdıń tiykarǵı programmalıq qurallarına tómendegilerdi kirgiziw múmkin: - kompyuter sistemalarında paydalanıwshılardı identifikaciyalaytuǵın hám autentifikatsiyalovchi programmalar ; - kompyuter sistemaları resurslarınan paydalanıwshılardıń huqıqların sheklewshi programmalar ; - informaciyalardı shifrlaytuǵın programmalar ; -informaciya resurslarini (sistemalı hám ámeliy programmalıq támiynattı, maǵlıwmatlar bazaların, tálimdiń kompyuter sistemaların hám taǵı basqa ) nızamǵa qarsı ózgertiwlerden paydalanıwlardan hám kóbeytiwlerden qorǵawlaytuǵın programmalar. Kompyuter sistemalarında informaciya qawipsizligin támiyinlewge tiyisli mániste identifikaciyalaw termini kompyuter sistemaları subyektining unikal atınıń bir bahalı teńib alıwın ańlatadı. Autentifikatsiyalash bolsa usınıs etilgen atdı bul subyektga sáykesligin tastıyıqlawdı ańlatadı. Informaciyalardı qorǵawdıń járdemshi programmalıq qurallarına mısal etip tómendegilerdi keltiriw múmkin: - qoldiq informaciyalardı (operativ yad blokındaǵı, waqtınshalıq fayllar daǵı hám taǵı basqa ) joq etiwshi programmalar ; - kompyuter sistemalarınıń qawipsizligi sistemalarına baylanıslı bolǵan túrli waqıya hám hádiyselerdi qayta tiklew hám de sonday waqıya hám hádiyseler júz bergenin tastıyıqlaw ushın paydalaniletuǵın audit programmaları ; - qoidabuzar menen islewdi imitatsiyalaytuǵın programmalar ; -kompyuter sistemalarınıń qorǵawlanganligini sınaqtan ótkeriwshi qadaǵalaw programmalar hám basqalar. Informaciyalardı qorǵawdıń programmalıq qurallarınıń abzallıqlarına tómendegiler kiredi:- kóbeytiwdiń ańsatligi; - moslanuvchanlik; -qóllawdıń qolaylıǵı - birdey programmalar, mısalı, shifrlaytuǵın programmalar “ashıq” (paydalanıwshına kórinbeytuǵın ) rejimde isleydi. basqaları paydalanıwshınan hesh qanday qosımsha jańa kónlikpeler talap etpeydi; - ularni informaciya qawipsizligine jańa abaylar esabın júrgiziw ushın ózgertiwler kirgiziw jolı menen rawajlanıwlashuvining ámeldegi shek-shegarasız múmkinshilikleri bar ekenligi. Informaciyalardı qorǵawdıń programmalıq qurallarınıń kemshiliklerine tómendegiler kiredi: - himoyalovchi programmalardıń iskerligi kompyuter sistemaları resurslarınan paydalanıw esabına bolǵanı ushın bul sistemalar natiyjeliliginiń susayishi; - juda tómen ónimlilik (tap sonday wazıypanı atqarap atırǵan apparat qurallar menen salıstırıwlaganda, mısalı shifrlaytuǵın apparat ); - axborotlarni qorǵawlaytuǵın kóplegen programmalıq qurallardıń kompyuter programmalıq támiynatına tikkeley ornatilmagani, bul jaǵday qaǵıydabuzardıń bul programmalardı chetlab ótiwine Principial múmkinshilikler jaratadı ; - koinpyuter sistemalarınan paydalanıw processinde informaciyalardı qorǵawdıń programmalıq quralların kózkóreki ózgertiw múmkinshiligi. Kompyuter sistemalarınan paydalanıw huqıqın sheklewdiń usıl hám quralları. Informaciya qawipsizligin ta'ininlashning tiykarǵı konsepsiyasın túrli baylanıs hám qawipsizlikti támiyinlew sistemaları, ulıwma texnikalıq qurallar, baylanıs kanalları, programmalıq támiynat hám maǵlıwmatlar bazalarına iye birden-bir sistemaǵa integrasiyasiga tiykarlanǵan kompleks jantasıw quraydı. Obiekttiń informaciya qawipsizligin támiyinlew sistemasınıń natiyjeliligi zárúrli áhmiyetke iye boladı. Kompyuter sistemaları ushın bul nátiyjelililikti, esaplaw sistemasında qollanilayotgan apparat -programmalıq quralların saylanǵanlıǵı menen bahalaw múmkin. Paydalanıwshılar, operatorlar, admınıstratorlarga apparattan paydalanıwǵa ruxsat beriwdi shólkemlestiriwde tómendegi háreketler ámelge asıriladı : -ruxsat alıp atırǵan subyektni identifikaciyalaw hám autetifikatsiyalash; - qurilmani blokirovkadan chiqansh; -ruxsat berilgen subyektning háreketlerin esapqa alıw jurnalın júrgiziw. Ruxsat etilgen subyektni identifikaciyalaw ushın kompyuter sistemalarında kóbinese atributivli identifikatorlardan paydalanıladı. Biometrik identifikaciyalawdıń ańsat jolı - klaviaturada islew ritmi arqalı anıqlaw bolıp tabıladı. Atributivli indentifikatorlar ishinen, ádetde, tómendegilerden paydalanıladı : - parollar; - yechib alınatuǵın informaciya tasıwshılar ; - elektron jetonlar; - plastik kartochkalar ; - mexanik giltler. Konfedensial maǵlıwmatlar menen isleytuǵın derlik barlıq kompyuterlerde fovdalanuvchilarni autentifikatsiyalash parollar járdeminde ámelge asıriladı. Parol - bul simvollar {harflar, nomerler, arnawlı belgiler) kombinatsiyası bolıp, onı tek parol iyesi biliwi kerek. Ayırım jaǵdaylarda qawipsizlik sisteması administratorına da málim boladı. Kompyuterdiń zamanagóy operatsion sistemalarında paroldan paydalanıw ornatılǵan. Parol xeshlangan jaǵdayda kompyuterdiń qattı diskında saqlanadı. Kompyuter sistemaları apparatlarınan paydalanıwǵa ruxsattı aralıqtan turıp basqarıw múmkin. Mısalı. lokal tarmaqlarda jumısshı stansiyanıń tarmaqqa jalǵanıwın admmistrator jumıs jayınnan turıp blokirovka etiwi múmkin. Apparatlardan paydalanıwǵa ruxsat etiwdi tok dáregin úzip qoyıw arqalı da nátiyjeli basqarıw múmkin. Bunda isten basqa waqıtlarda, tok dáregi qorǵaw xızmeti tárepinen qadaǵalaw qiinadigan kommutatsiyali apparatlar járdeminde úzip qóyıladı. 3. Programmalardı ózgertiwlerden qorǵaw hám pútinliktiń qadaǵalawı. Kompyter virusları hám basqa programmaları tásirinen hám ózgertiwlerden qorǵawlanıw, kompyuter sistemalarında informaciyalardı qayta islew procesin humoyalashning ǵárezsiz baǵdarlarınan esaplanadı. Bul qáwipke jetkiliklishe baha bermaslik paydalanıwshılardıń informaciyaları ushın saldamlı unamsız aqıbetlerdi keltirip shıǵarıwı múmkin. viruslardıń tásir mexanizmlerin, olarǵa qarsı gúres usılları hám quralların biliw viruslanishga qarsı háreketlerdi nátiyjeli shólkemlestiriw, olardıń tásirinen zıyanlanıw itimallıǵın hám jetken zıyanlardı minimumǵa keltiriw imkaniyatın beredi. Kompyuter virusları - bul KTda tarqalıw hám ózin ózi islep shıǵıw ózgeshelikine iye bolǵan kishi kólem degi atqarılıwshı programmalar. virislar KTda saqlanıp atırǵan programmalıq qurallar yamasa maǵlıwmatlardı joq etiwi yamasa óshirip jiberiwi múmkin. Tarqalıw processinde viruslar ózin modifikatsiyalashi múmkin. viruslardıń ǵalabalıq tarqalıp ketiwi hám olardıń KT resurslarına tásiri aqıbetleriniń saldamlılıǵı, arnawlı antivirus quralların hám olardı qóllaw usılların jaratıw hám paydalanıw zárúriyatın keltirip shıǵardı. Antivirus quralları tómendegi máselelerdi sheshiw ushın qollanıladı :- KTda viruslardı tabıw : -virus programmalar jumısın blokirovka qihsh; - viruslar tásiriniń aqıbetlerin jónge salıw qılıw. viruslardı tabıwdı, olardı jaylasıp alıw basqıshında yamasa hesh bolmaǵanda virustıń buzıwǵa qaratılǵanlıq funksiyaların baslagunga shekem ámelge oslurgan maqsetke muwapıq. Sonı atap ótiw kerek, barlıq túrdegi viruslardı tabıwdı kepillikleytuǵın antivirus qurallar joq. 4. Maǵlıwmatlardı uzatıw tarmaǵında informaciya qawipsizliginiń apparat -programmalıq quralları Tarmaq texnologiyasınıń keń kólemde qollanılıwı nátiyjesinde ulıwma resurslardan paydalanıw imkaniyatın beretuǵın lokal tarmaqqa kompyuterler birlestirildi. Kliyent-server texnologiyasınıń qollanıw etiliwi bolsa bul tarmaqtı bólistirilgen esaplaw ortalıǵına aylantırdı. Tarmaqtıń qawipsizligi odaǵı barlıq kompyuterlerdiń hám tarmaq apparatlarınıń qawipsizligi menen anıqlanadı. Buzıwǵa qaratılǵan tarmaqtıń qandayda bir-bir quraytuǵınsınıń jumısın buzıw arqalı pútkil tarmaqtı abroy tógiwi múmkin. Zamanagóy telekommunikatsiya texnologiyaları lokal tarmaqlardı global tarmaqqa - Intemetga jalǵaw imkaniyatın berdi. Internettiń rawajlanıwı qawipsizlikti támiyinlewdi aktual máselege aylantırdı hám Internetge jalǵanǵan tarmaq hám sistemalarda qanday maǵlıwmatlarǵa ishlov beriliwinen qaramastan, qawipsizlik quralları bolıwın talap etedi. Sebebi, Internettiń múmkinshiliklerinen paydalanıp, buzıwǵa qaratılǵan qawipsizlikti buzıwdı global masshtabda aparıwı múmkin. Internetge jalǵanǵan kompyuter hújim obyeku bolsa, hújimdi ámelge asırıp atırǵan shaxsqa onıń qay jerde jovlashgani úlken áhmiyetke iye emes. Hámme paydalanıp atırǵan tarmaqtan kelip shıǵıp atırǵan abaylardı blokirovkalash ushın «tarmaqlararo ekran» (Firewall) dep atalıwshi programmalıq hám apparat -programmalıq qurallardan paydalanıladı. Ádetde, bólek ajıratılǵan hám himovalangan KT «tarmaqlararo ekran» arqalı hámme paydalanatuǵın tarmaqqa jalǵanadı. Tarmaqlararo ekran qorǵawlanǵan KTga kelip túsip atırǵan hám odan shıǵıp ketip atırǵan informaciyalardı baqlaw ushın qollanıladı. Tarmaqlararo ekran tómendegi tórtew funksiyanı atqaradı : - ma'lumotlarni filtrlew; - ekranlovchi agentlerden paydalanıw ; - mánzillerdi translatsiyalash; - hádiyselerdi dizimnen ótkeriw. Tarmaqlararo ekrandıń tiykarǵı waziypası trafikni filtrlewden ibarat. Korporativ tarmaqtıń humoyalanganlik dárejesine qaray filtrlewdiń túrli qaǵıydaları ornatılıwı múmkin. Filtrlew qaǵıydaları filtrler izbe-izligin tańlaw arqalı ámelge asıriladı. Bul filtrler ózinden keyingi filtrge yamasa protokol júzesine maǵlıwmatlardı uzatılıwına ruxsat beredi yamasa ta'qiqlaydi. Tarmaqlararo ekran filtrlewdi kanallar, tarmaqlar, transport hám ámeliy ústte ámelge asıradı. Ekran qansha kóp júzeni óz ishine alsa, sonsha jetilisken esaplanadı. Tarmaqlararo ekranda, programmalıq dáldalshı wazıypanı orınlawshı hám subyekt hám obiekt arasında jalǵanıwdı támiyinleytuǵın, keyininen informaciyanı dizimnen ótkeriw hám qadaǵalawın ámelge asırıp jiberiwshi, ekranlaytuǵın agentlerden paydalanıladı. Ekranlaytuǵın agentlerdiń qosımsha wazıypası paydalanıwǵa ruxsat berilgen subyektdan haqıyqıy obyekni jasırıwdan ibarat. Ekranlaytuǵın agentlerdiń óz-ara baylanıs qatnasıwshılarına tásiri joq. Tarmaqlararo ekrandıń mánzillerin translatsiyalash funksiyası haqıyqıy ishki mánzillerdi sırtqı abonentlerden jasırıw ushın mólsherlengen. Bul tarmaq tapologiyasini jasırıw hám eger qorǵawlanǵan tarmaq ushın jetkilikli muǵdarda mánziller ajratilmagan bolsa, jáne de kóbirek sandaǵı mánzillerden paydalanıwǵa múmkinshilik jaratadı. Tarmaqlararo ekran arnawlı jumallarda hádiyselerdi belgilengenler etip baradı. Qandayda bir anıq talap boyınsha ekrandı sazlaw arqalı jurnallardı júrgiziw múmkinshiligi názerde tutılǵan. Jazıwlar analizi ornatılǵan qaǵıydalardı buzıwǵa bolǵan buzıwǵa qaratılǵanlardıń urınısların dizimnen ótkeriw hám olardı anıqlaw imkaniyatın beredi. Ekran simmetrik emes. Ol «tashqi» hám «ichki» túsiniklermi parıqlay aladı. Ekran ishki tarawdı qadaǵalawsız hám kekli bolǵan sırtqı ortalıqtan qorǵalıwın támiyinlep beredi. Usınıń menen birge ekran qorǵawlanǵan tarmaq subektleri tárepinen ǵalabalıq tarmaq obiektlerinen paydalanıwdı sheklewdi de támiyinleydi. Paydalanıwǵa ruxsat berilgen subyektning kepillikleri buzılǵan jaǵdayda onıń jumıs iskerligi blokirovka etiledi hám barlıq kerekli maǵlıwmatlar jurnalǵa jazıp qóyıladı. Tarmaqlararo ekranlarǵa tómendegi zamanagóy talaplar qóyıladı : 1. Tiykarǵı talaplar - bul ishki tarmaqtıń qawipsizlikti támiyinlew hám sırtdan jalǵanıwlar hám de baylanıs seansların tolıq baqlaw. 2. Ekranlaytuǵın sistema shólkemdiń qawipsizlik siyasatın ápiwayı hám tolıq júrgiziw ushın quwatlı hám maslanuvchan basqarıw qurallarına iye bo'lmog'i dárkar. 3. Tarmaqlararo ekran lokal tarmaq paydalanıwshılarına jaǵımpazlı túrde islewi hám olar tárepinen ruxsat etilgen ámellerdi orınlawlarına irkinish etpewi kerek. 4. Tarmaqlararo ekran kóp muǵdardaǵı shaqırıwlar menen blokirovka etip qoyıwdı hám isten shıǵıwınıń aldın alıw ushın, onıń protsessori tez isley alıw, pik rejimlerinde kiretuǵın hám shıǵıwshı aǵıslardı jetkilikli dárejede nátiyjeli qayta isley alıwǵa ulgurishi kerek. 5. Qáwipizlikni támiyinlew sistemaları hár qanday sırtqı nızamǵa qarsı tásirinlerden humoyalangan bolıwı kerek, sebebi bul tásirinler shólkemdiń konfedensial maǵlıwmatların ashıw gilti bolıwı múmkin. 6. Ekrandı basqarıw sisteması alısǵı filiallar ushın da birden-bir qawipsizlik siyasatın júrgiziwdi oraylasqan halda támiyinlew múmkinshiligine iye bo'lmog'i kerek. 7. Tarmaqlararo ekran paydalanıwshılardıń sırtqı jalǵanıwları arqalı paydalanıwǵa ruxsat beriwdiń avtorlastırıw qurallarına iye bo'lmog'i kerek. Bul shólkem xızmetkerlerin xızmet saparında da tarmaqtan paydalanıwlarına múmkinshilik jaratadı. Download 46.59 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling