Тема: сущность и факторы генерализации. Виды генерализации

Карталарни ўрганиш кетма-кетлиги
Карталарни ўрганиш маълум кетма-кетликда ва мақсадли
тартибда бажарилади. Дастлаб картанинг номи, уни яратишда
иштирок этган илмий муассасалар (ёки алоҳида олимлар), нашр
этилган жойи ва йили, нашр этувчи ташкилот аниқланади.
Умумгеографик карталар исталган мамлакатни картага
олиш асосини ташкил этиб, унинг ўрганилганлик даражасини
кўрсатади. Улар ҳудуд ҳақида асосий маълумотларни беради,
фан ва амалиётда уни ўрганишда Ер ва у билан боғлиқ бўлган
ёки ҳудуднинг табиий ва иқтисодий-ижтимоий хусусиятларини
ифодаловчи яққол кўринувчан элементлар тақсимланишининг
муайян
қонуниятларини
белгилаш,
картометрик
ишларни
ўтказиш ҳамда турли мавзули карталарни яратиш учун асос
сифатида кенг қўлланилади.
Топографик карталарга масштаби 1:10000 дан 1:1000000
гача
бўлган
карталар
киритилиб,
ҳажми
бўйича
улар
умумгеографик карталарнинг асосий қисмини ташкил этади.
Умумгеографик
майда
масштабли
карталар
топографик
карталардан ўзининг математик асоси, мазмунининг тўлиқлиги
ва
генерализация
қилиниш
хусусиятлари
бўйича
анча
фарқланади.

---

2. КАРТАЛАРНИНГ ТАСНИФИ 
Географик
карталарни
таснифлашда
уларда
тасвирланган ҳудуднинг майдони, картанинг масштаби,
мазмуни, мақсади, математик асоси, даври, нашр
қилинган жойи, йили, тили ва бошқа хусусиятлари асос
қилиб олиниши мумкин. Лекин кўрсатилган белгилардан
географик
карталарнинг
мазмуни
ва
характерини
белгиловчи дастлабки тўртта белги анча муҳимдир.
Ҳар
қандай
илмий
тасниф
қатор
мантиқий
талабларни қониқтириши керак:
Биринчидан
-
умумий
тушунчадан
хусусий
тушунчага
ўтишда
(кенг
тушунчани
анча
тор
тушунчаларга
бўлиб
юборишда
даражама-даража
бориш) кетма-кетлик бўлиши шарт.