Temasındaǵı Kurs jumısı Qabıllaǵan: Fizikalıq hám kolloidlıq ximiya kafedrası docent: Uzaqbergenova Z. Orınlaǵan: 2s ximiya toparı studenti: Eshimuratova R. Nukus – 2023 Reje

Yodatometriya

Túrli qaytarıwshılar n kaliy yodatdıń KJO₃ titrlanǵan eritpesi menen titrlap anıqlaw - yodatometriya yaki yodatometrik titrlew deb ataladı.

Usıldıń áhmiyeti. Bul usıl tómendegi (1) yarım reakciyaǵa tıykarlanǵan:
JO3- + 6e- + 6N+ = J^- + 3N₂O (1)
-xana temperaturasında JO3^-, N⁺/J^- redoks-juptıń standart potencialı 1,08 V, yaǵnıy jeterlishe úlken shamaǵa iye. (1) yarım reakciyaǵa muwapıq oksidlewshi n=6 elektron qabıl qılınıp atır, sol sıyaqlı oksidleniw-qaytarılıw proceslerinde yodat-ionnıń ekvivalent noqatı 1/z = 1/n = 1/6. Kaliy yodattıń ekvivalent molyar massası M (1/6 KJO3) = M (KJO3) / 6 = 35,6668 g/mol s (KJO₃) molyar koncentratsiya hám s (1/6 KJO₃) ekvivalent molyar koncentratsiyalar óz-ara tómendegishe baylanısqan 6s (1/6 KJO₃) = s (KJO₃) Kislotalı ortalıqta yodat-ion, jaǵdayǵa kóre tómendegi kórsatilgandey molekulyar yodqa shekem qaytarılıwı múmkin JO^3- + 5e- + 6H+ = 0,5 ∙ J2 + ZH₂O JO^3-, H⁺/J₂ redoks-juptıń standart oksidleniw-qaytarılıw potencialı xana temperaturaında 1,195 voltǵa teń.
Usıldıń titrantı. Titrant sıpatında ádetde KJO₃ dıń 0,1 mol/dm3 ekvivalent molyar koncentratsiyalı eritpesi ısletiledi. Titrant, tazalıq dárejesı "ximiyalıq taza" bolǵan, kaliy yodatın ~110°S yaki ~160- 180°C da turaqlı massaǵa shekem qurıtip alınǵan, anıq tartımı boyınsha tayarlanadı. Suwsız KJO₃ turǵın saqlanadı. 0,1 mol/dm³ ekvivalent molyar koncentratsiyalı eritpe tayarlaw ushın (shama menen 3,657 g) qurıtılǵan kristallıq kaliy yodat, xawanshada ezilip tartım alınadı hám kólemi 1 dm³ bolǵan ólshew kolbasında eritip, kolbanıń belgisine shekem suyıltırıladı. Zarúrat bolǵanda titrant tómendegishe standartlanadı. Standartlanıwshı kaliy yodat eritpesinıń 20 sm³ kólemin shliflanǵan tıǵınlı kolbaǵa salıp, 100 sm³ distillengen suw, 25 sm³ suyıltırılǵan sulfat kislota, 2 g kristallıq kaliy yodid qosıp 10-15 mınut qarańǵı jerde saqlanadı. Bul muddetde tómendegi reakciya boradı.
KJO₃ + 5KJ + 3H₂SO₄ = 3J₂ + 3K₂SO₄ + 3H₂O
Payda bolǵan molekulyar yod 0,1 mol/dm³ ekvivalent molyar koncentratsiyalı natrıy tiosulfat standart eritpesi menen kraxmal indikatorı qatnasında titrlanadı. Kaliy yodattıń standart eritpesi shliflanǵan tıǵınlı, jigerreń shıysha ıdısda, qarańǵı jerde saqlanadı.