Темирйўлларни перегонларда ва станцияларда қор кўчкиларидан ҳимоя қилиш

Темир йўлларни ва стрелкали ўтказгичларни қордан тозалашда хавфсизлик талаблари.

Станциялар ҳудудлари ва перегонларда қиш олдидан қор тозалаш ва қорни олиб ташлаш воситаларини ишлатиш учун тайёрланиши керак: йўлнинг устки қурилманисининг материаллари олиб ташланиши ва керак бўлганда ҳимоя қиладиган маълум жойларга жойлаштирилиши керак; баланд шох-шаббалар ва бегона ўтларни кесиш керак, стрлекали ўтказгичга рақами кўрсатилган белгилар ўрнатилади ёки стрелкали ўтказгич рақами қўлланилади ва йўл қутилари ва бошқа қурилмалар тегишли белгилар билан белгиланиши керак.

Қор тозалаш машинасининг синов тарифасида ҳаракатланишини иш ҳолатида қилиш керак, бу вақтда хавфли жойлар, айниқса йўловчи платформалари, гавжум жойлар ва бошқа тўсиқлар аниқланади, бу ерда йўловчиларнинг тўпланишига йўл қўймаслик учун қанотларни очиш тақиқланади ва қор тозалаш машинасининг тезлигини чеклаш керак. Синов тариқасида ҳаракатланиш асосида поездлар жадвалига киритиш учун қор тозалаш машинасининг перегонда ишлаш вақти белгиланади.
Стрелкали ўтказгичларни электр марказлаштириш билан жиҳозланган ҳар бир станция учун стрелкали ўтказгичларни тозалаш пайтида меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича маҳаллий йўриқнома ишлаб чиқилиши ва белгиланган тартибда тасдиқланиши керак:
- марказлаштирилган стрелкаларни тозалаш бўйича ишларни бажараётган йўл мантёрлар поездларни қабул қилиш ва жўнатиш, шунингдек манёвр ҳаракатлари тўғрисида хабардор қилиш тартиби;
- локомотивни хабардор қилиш ва стрелкаларни тозалаш учун иш олиб бориладиган жойлар тўғрисида бригаларни тайёрлаш тартиби;
- стрелкали ўтказгичлар, СМБ қурилмалари, алоқа ва алоқа тармоғини текшириш журналида станциядаги йўл ишларининг жойи ва вақти тўғрисида иш раҳбари томонидан ёзиб олиш тартиби.
Қордан стрелкаларни тозалаш йўналтирилиши мумкин: йўл мастери, йўл бригадири, йўл масофалари ва ПМС таркибидаги 3-тоифадан паст бўлмаган махсус ўқитилган йўл мантёрлари, шунингдек, тиббий кўрикдан ўтган ва белгиланган тартибда қорга қарши курашишга қаратилган бошқа темир йўл корхоналари ходимлари.
Стрелкаларни тозалаш бўйича ишларнинг раҳбарлари ишчиларнинг хавфсизлигини таъминлаш учун жавобгардир. Улар қордан йўллар ва стрелкаларни тозалаш ишларида бевосита иштирок этмасликлари керак.
Йўллар ва стрелкаларни қордан тозалаш пайтида ушбу ишларнинг бошига ишчилар гуруҳларини бириктиришга рухсат берилади: бир йўлли участкаларда ва станция йўлларида – 15 кишидан кўп бўлмаган; икки йўлли участкаларда–20 кишидан кўп бўлмаган; стрелкали ўтказгичларда - 6 кишидан кўп бўлмаган.
Доимий манёвр ишлари олиб борилмайдиган алоҳида пунктларда 3-тоифадан паст бўлмаган йўл мантёрлари стрелкали ўтказгичларда иш олиб боришга рухсат берилади.
Биринчи қишда ишлайдиган йўл мантёрлари марказлаштирилган стрелкали ўтказгичларни тозалашда мустақил ишлашга рухсат берилмайди. Улар қиш шароитида ишлашнинг ўзига хос хусусиятларига ўргатилиши, фақат гуруҳда ишлаши ва тажрибали йўл мантёрларига бириктирилиши керак.
Марказлаштирилган стрелкали ўтказгичларда тозалаш бошланишидан олдин, бир кишида ишлайдиган катта гуруҳ ёки йўл монтажчиси кун давомида иш жойини қизил сигнал билан, кечаси ва кундузи туман, бўрон ва кўринишни ёмонлаштирадиган бошқа ноқулай шароитларда — қизил чироқли қўл чироғи билан ҳимоя қилиши керак.
Йўллар қордан тозаланган жойга ўтиш ва орқага қайтиш темир йўлдан ёки йўлнинг ён томонида рухсат этилади.
Марказлаштирилган стрелкали ўтказгичларни қордан тозалаш ишлари поездлар ҳаракати ва манёвр поездлари орасидаги танаффуслар пайтида ва горка (тепалик)да ва саралаш йўлларида жойлашган стрелкаларда — фақат манёвр ишларида ва вагонларни эритишда ёки ёпилиш пайтида амалга оширилади.
Стрелкали ўтказгичларда ишлашнинг барча ҳолатларида иш раҳбари иш жойи ва вақтини кўрсатган ҳолда йўлларни, стрелкали ўтказгичларни, СМБ қурилмаларини, алоқа ва алоқа тармоқларини текшириш журналига тегишли қайдларни киритиши керак.
Иш раҳбари, гуруҳ бошлиғи ёки мустақил ишлайдиган йўл мантёри шахсан ёки телефон орқали иш режасини ДСП билан мувофиқлаштириши керак (горка (тепалик)даги навбатчи, маневр майдони); поездларни қабул қилиш, жўнатиш, ўтиш ва бўлажак манёвр ҳаракатлари ҳақида йўл мантёрларини ўз вақтида хабар беришини таъминлаш. Пневматик пуфлаш мосламалари билан жиҳозланган стрелкали ўтказгичларда ишлаш иккита йўл мантёри томонидан амалга оширилиши керак. Бир ўрнатувчи тўғридан-тўғри шланг билан ишлаши керак, иккинчиси сигналчи вазифаларини бажаради.
Бир нечта йўлларни кесиб ўтишда шлангни шпал қутиларида рельслар остига ётқизиш, қор ва балластдан олдиндан тозалаш керак.
Электр иситиш мосламалари билан жиҳозланган стрелкали ўтказгичларда ишлаётганда, тегишли стрелкалар гуруҳини иситишни ёқиш ва ўчириш станциядаги навбатчи томонидан масофадан туриб ёки Йўл масофаси ишчилари ёки бошқа ишчилар томонидан бошқарув кабинетидан тўғридан-тўғри жойида амалга оширилиши мумкин. Металл бўлмаган асбоб ва шлангни пуфлаш билан қўлда тозалашдан ташқари, электр иситиш ёқилганда стрелкали ўтказгичда ҳар қандай ишни бажариш таъқиқланади.
Йўлдан қорни олиб ташлаш ва уни босқичлар ва станцияларда тозалаш, қоида тариқасида, қор тозалагичлар ва қор олиб ташловчи машиналар томонидан амалга оширилиши керак. Машиналарнинг ишлаши мумкин бўлмаган жойларда ёки улар йўқ бўлганда, қуйидаги хавфсизлик талабларига риоя қилган ҳолда йўллардан қорни тозалаш ва қўлда тозалашга рухсат берилади:
- йўлни хандаклар билан тозалашда ёки қор тозалагичлар ишлагандан кейин қор ёнбағирларини кесишда, поездлардан ўтаётганда ишчиларни жойлаштириш имконияти учун бир-биридан 20-25 м масофада чуқурчалар қилиш керак;
- чуқурчанинг ўлчамлари ҳар бири алоҳида ҳолатда ишчилар сони бўйича аниқланиши керак, уларнинг экстремал темир йўлдан 2 м дан яқинроқ бўлмаган жойда жойлашишини ҳисобга олган ҳолда, лекин камида 0,75 м чуқурликда ва камида 2 м кенгликда бўлиши керак;
- йўлни чуқурчаларда қордан тозалашда қор кўчишини олдини олиш учун зарур чораларни кўриш керак;
- станция йўллари ва станцияларини тозалашда ёриқлар (кенглиги 1 м дан камида 9 м дан кейин) ёки иш ва ўтиш қулайлиги учун бир хил ёриқларга эга қозиқларга қор қўйиш керак. Тоғ ва тоғ ости йўлларини қордан тозалаш ва тозалаш ишлари фақат ушбу йўллар ёпилган вақтларда амалга оширилиши мумкин.
Қорни платформаларга юклаш ва уни тушириш фақат поезд тўлиқ тўхтаганда амалга оширилиши керак. Поезд иш жойи бўйлаб ҳаракатланаётганда, ишчилар платформада ён томондан 1 м дан яқин бўлмаслиги мумкин. Қаттиқ совуқ вақтида тиббиёт ходимлари совуқнинг олдини олиш ва совуқ қотмасликларига ёрдам бериш учун йўл ва стрелкали ўтказгичларни қордан тозалаш учун оммавий иш жойларида бўлишлари керак. Қор тозалагичлар ва қорни олиб ташлаш машиналар билан ишлашда қуйидаги талабларга риоя қилиниши керак:
- қор тозалаш машинасининг перегонларда ва станцияларда йўлларни қордан тозалаш ишлари йўл устаси томонидан назорат қилиниши керак;
- машинанинг ишлаши пайтида техник хизмат кўрсатиш гуруҳи светофорлар ва йўл белгиларининг сигналларини, йўлнинг бўшлигини, тўсиқларни диққат билан кузатиб бориши ва ҳаракатланувчи таркиб ҳажмида қор тозалаш ва қор тозалаш ускуналарининг ишчи органларини ўз вақтида олиб ташлаши, локомотивнинг овозли сигналларини такрорлаши шарт;
- қор тозалаш машинаси кабинасида хавфли жойларнинг тасдиқланган рўйхати бўлиши керак;
- локомотивдан электр кабеллари ва симларини айланадиган электр тозалагичга улаш ёки локомотивнинг дизел двигатели ишлаётганда уларни узиш таъқиқланади;
- ишчи органларнинг транспорт маҳкамлагичларини текшириш, таъмирлаш ва ўрнатиш фақат ҳаво ишлайдиган ҳовузлардан тўлиқ чиқарилганда амалга оширилиши керак;
- қор тозалаш машиналарининг ишлаши пайтида, қанотларни очиш ва ёпишда, плугни туширишда, шунингдек, машинанинг ишлаши пайтида қор тозалаш машинаси олдида ва ишчи органлар ҳудудида 400 м дан кам масофада ишлашга йўл қўйилмайди;
-қорни олиб ташлаш томонида ёки қарама-қарши томондан 5 м дан яқинроқ, шунингдек, қор тозалаш машинасидан 30 м дан кам масофада қор тозалаш машинасининг айланадиган таъминловчилари олдидаги йўлда бўлиш тақиқланади;
- станция ичидаги қор тозалагичларнинг ишламасдан ҳаракатланишига фақат юк тушириш конвеери транспорт ҳолатига келтирилганда ва ўрнатилганда рухсат берилади;
- алоқа тармоғидан кучланишни олиб ташлаш ва уни ерга улаш учун масъул бўлган алоқа тармоғи масофавий ишчисидан ёзма рухсат олгандан сўнг, ишни фақат иш раҳбарининг кўрсатмаси билан бошлашга рухсат берилади;
- электр қор тозалагични ташиш ҳолатига келтирганда, ажратгичга жойлаштирилган таянларнинг айланишини олдини олиш учун пастки озиқлантирувчи маҳкам ўрнатилиши керак.