Tense degan atama bilan ifodalanadi. Macmillian English Dictionary for Advanced Learners lug'atida zamon, ya'ni tense

interesting
interested
qiziqarli
qiziqqan
confusing
confused
chalkash
chalkashib ketgan
boring
bored
zerikarli
zerikkan
embarrassing
embarrassed
xijolatli
xijolatda qolgan, uyalgan
tiring
tired
charchatadigan
charchagan
disappointing
disappointed
hafsalani pir qiladigan
hafsalasi pir boʻlgan
surprising
surprised
ajablanarli
ajablangan
horrifying
horrified
qoʻrqinchli
qoʻrqqan
amazing
amazed
taajjublanarli
taajjubda
terrifying
terrified
dahshatli, qoʻrqinchli
dahshatda qolgan, qoʻrqqan
amusing
amused
kulguli
kayfiyati choq
worrying
worried
tashvishli
tashvishlangan
shocking
shocked
hayratga soladigan
hayratda
annoying
annoyed
jig'iga tegadigan
jig'ibiyron
disgusting
disgusted
nafratlanarli
nafratlangan
exhausting
exhausted
holdan toydiradigan
holdan toygan
satisfying
satisfied
qoniqarli
qoniqqan
fascinating
fascinated
maftunkor
maftun boʻlgan
frightening
frightened
qoʻrqinchli
qoʻrqqan
exciting
excited
hayajonli
hayajonda
Hamdam Atajanov

---

81
Yuqoridagi sifatlarni umumiy qoidaga koʻra -ing bilan tugaydiganlari predmetlar uchun, -ed bilan
tugaydiganlari shaxslar uchun qoʻllanilishini bilasiz. Ammo ba'zibir sifatlar (boring, interesting)
shaxslarning belgisini ham bildirib kelishi mumkin.

Our professor is very boring. I can't help sleeping at his lectures.
Ot va artikl
O
TLARDA BIRLIK VA KO
ʻ
PLIK MASALASI
Ingliz tilida otlarning birlik va koʻplik shakllari mavjud. Birlikdagi ot (singular noun) bitta shaxs yoki
buyumni ifodalaydi. Birlikdagi ot oldidan bir yoki biror bir ma’nosida a/an noaniq artikli ishlatiladi.
Koʻplikdagi ot (plural noun) ikki va undan ortiq shaxs yoki buyumni ifodalaydi. Otlarning koʻpligi bir
necha yoʻllar orqali hosil qilinadi:
1. Otlarning koʻplik shakli birlikdagi otga -s/es qoʻshimchasini qoʻshish bilan yasaladi. Bunda birlikdagi
ot oldidan keluvchi a/an noaniq artikli tushib qoladi.
Singular noun Plural noun
a book
two books
a bus
some buses
2. Agar ot y harfi bilan tugagan va undan oldingi harf unli harf (a, o, u, e, i) boʻlsa, bunday otlarning
koʻpligi -s qoʻshimchasini qoʻshish orqali yasaladi.
unli harf +y → s
a boy
two boys
a key
keys
a guy
two guys
a way
ways
a day
days
Agar ot y harfi bilan tugab, undan oldin undosh harf kelgan boʻlsa, y harfi i harfiga oʻzgaradi va keyin –es
qoʻshimchasi qoʻshiladi.
undosh harf + y → i + es
a lady
two ladies
a copy
two copies
a secretary
two secretaries
3. -sh/ -ch/ -ss/ -x/ -o/ -s harflari bilan tugagan otlarning koʻplik shakli ularga –es qoʻshimchasini
qoʻshish bilan yasaladi.
a dish
two dishes
a dress two dresses
a tomato
two tomatoes
a watch
two watches
a box
two boxes
a bus
two buses
Ammo ingliz tiliga yunon va lotin tilidan kirib kelgan photo/piano/disco etc. soʻzlarining koʻplik shakli
umumiy qoidaga koʻra yasaladi.
a photo
some photos
a piano
two pianos
a video
some videos
a disco
two discos
a studio two studios
a kilo
two kilos
4. Agar ot -f/ -fe harflari bilan tugagan boʻlsa, koʻplik shaklida -s qoʻshilganda koʻrinishi -ves ga oʻzgaradi.
a shelf
two shelves
a knife two knives
a loaf
loaves
a thief
Thieves
Ammo quyidagi otlarning koʻplik shakli umumiy qoidaga koʻra yasaladi.
a chief two chiefs a roof roofs a safe two safes a handkeirchief  handkeirchiefs
5. Ba’zi otlarning koʻplik shakli qoʻshimcha qoʻshilmasdan oʻzakda oʻzgarish roʻy berishi bilan yasaladi.
a man two men
a woman
two women
a child
two children
an ox
some oxen
a foot
two feet
a goose
two geese
a mouse
some mice
a tooth
two teeth
6. Ba'zi otlarning koʻplik va birlik shakllari bir xil.
a deer some deer a sheep
some sheep
Hamdam Atajanov

---

82
a fish some fish an aircaft some aircraft
a fruit some fruit a salmon some salmon
7. Qoʻshma otlarning koʻplik shakli ikkinchi otga koʻplik qoʻshimchasini qoʻshish bilan yasaladi.
a toothbrush some toothbrushes a schoolboy some schoolboys
Eslatma: Chiziqcha bilan yoziladigan qoʻshma otlarda koʻplik shakli quyidagicha hosil boʻladi:
a custom-house
two custom-houses
a man-of-war
two men-of-war
a hotel-keeper
two hotel-keepers
a mother-in-law
mothers-in-law
8. Ingliz tilida har doim koʻplikda qoʻllaniladigan otlar ham mavjud boʻlib, ular juft qismdan iborat
predmetlardir (trousers/jeans/scissors/pyjames/glasses etc.). Bu otlar gapda qoʻllanganda koʻplikdagi
fe’l va koʻplikdagi olmoshni talab qiladi.

These trousers don't fit me .

Where are my scissors ? I can't find them.
Eslatma: Yuqoridagi otlar oldidan a pair of... (bir juft) soʻzini qoʻllashimiz mumkin. Bunday holatda ular
birlikdagi otlar sifatida qoʻllaniladi va gapda birlikdagi fe’l hamda olmoshlar qoʻllanadi.
These/those + doim koʻplikda qoʻllanuvchi ot + are/do
A/this + pair of + doim koʻplikda qoʻllanuvchi ot + is/does

These jeans don’t fit me

This pair of jeans doesn’t fit me.
9. Quyidagi otlar ingliz tilida faqat koʻplikdagi otlar hisoblanadi va koʻplikdagi fe'l bilan qoʻllaniladi.
belongings clothes congratulations earnings goods manners
particulars riches
surroundings
savings
thanks proceeds
police
cattle
cast

Most of the goods produced in this factory are exported.

All their belongings have been destroyed.

The police are investigating the case.

My earnings aren't high but at least they are regular.
10. Quyidagi otlar esa s qoʻshimchasi bilan tugasa ham, birlikdagi otlar hisoblanadi va birlikdagi fe'llar
bilan qoʻllanishi lozim.
news
economics linguistics mathemathics phonetics politics