Termiz agrotexnalogiyalari innavatsion rivojlanish instituti
Download 0.93 Mb. Pdf ko'rish
|
Pista bim2023
ТАҲЛИЛИ............................................................................................................
KIRISH Mamlakatimizda bozor iqtisodiyoti davrida aholini oziq-ovqat maxsulotlariga sanoatni esa xom ashyoga bo`lgan talabini qondirish bilan birga eksport salohiyatini yuksaltirish hozirgi kunda qishloq xo`jaligi oldida turgan eng muhim dolzarb vazifalardan biri bo`lib qolmoqda va respublikamiz hukumati bu sohaga katta e`tibor qaratmoqda http://www.worldatlas .com/articles/top-apple-producing-countries-in-the- world.html Eng qadimiy daraxtdan biri hisoblangan pista (xondan pista) o`simlikning kelib chiqish Vatani O`zbekistonning Farg`ona vodiysidagi Dardok qishlog`I yaqinida Tyan-shan tog` tizmalar atrafi xisoblandi. Pista bizda tabiiy sharoitda rivojlangan bo`lib .Bu noyob navli pista o`simligi bizda o`sishi uning 62 million yillardan beri osib kelishi . Bunga sabab uning poyasi qattiq va baquvvatligi uchun har qanday tashqi noqulay sharoitlarga chidamlidir.Pista navi suvsizlikka chidamli hisoblanib yer osti suvlarigacha yetib boradi. Pista butasimon daraxt bo`lib uzoq umir ko`radi .Uning o`siv davri ayrim qulay sharoiytlarda 1000 yilgacha yetishi mumkin.350 -400 yil yaxshi hosil berishi malumotlarda keltirilgan. Bu o`simlik ayrim mamlakatlarda doimiy yashil daraxt sifatida shakillangan.Bizda noqulay sharoitlardan o`z barklarini to`kadi, ammo yil bo`yi yashil holatda turush mumkin. Hozirgi paytda tabiiy ravishda o`sib turgan tog`li o`rmonzorlarda pistaning 17 ta endemik turi uchraydi. Kelajakda ushbu endemik turlar yangi pista navlarini yaratishda asos bo`lib qoladi.Pistaning yong`oqlari emas balki uning tanasida chiqqan simola ham xalq xojaligida keng qo`llaniladi. Pistadan smolasining qayta ishlaydigan mahsuloti xozirgacha ham qimatli hisoblanib kelmoqda. Bir gap bilan aytganda noyobligi jihatdan eng qimmatli daraxtdir.Agarda bunchalar noyab bo`lmaganda edi uni bu darajada horijiyliklar qiziqish bildirmagan bo`lardi. Dunyo bo`yicha Eron ,AQSH Turkiya davlatlari ekmagan bo`lardi . Pistaning yanada ozimizda ommalashtirishga harakat boshlashimiz kerakdir.Chunki bizda lalmikor yerlar ko`pligi hisobga olgan holda 734 ming gt yer lalmikorlar bo`lib ularda pista ekishni yolga qo`yish kerak. O`zbekistonda lalmikor yerlar ko`p bo`libdan faydalanish kerak .Undan tashqari qanchadan qancha maydanlardan pistazorlar yo`q bo`lib ketmoqda bu joylarda qaytatdan pista yetishtirilsa bog`ga aylanadi va qancha dan qancha bog`darchilikka asos solinardi. Pista yetishtirday qiyin ish yoq chunki bu bir yil ikkiyillikda ham daraxt bolishi mumkin. Pista navini juda qiyin o`simlik hisoblanib ko`chat bilan ostirib ekish qiyinligi bilan undan tashqari kamida 7 ,8 15 18 yillarda hosilga kirishi bilan qolgan daraxtlardan farq qiladi. Eroni pistalari esa 7 yilda hosilga kiradi. O`zbekistondagi yovvoyi navlar esa 15 yilda 18yilgacha vaqt ketishi mumkin. O`zimizning pistalarga yangi tez o`sar navlarni payvant qilish orqali esa pistani o`sishini tezlashtirish va hosilga kirishini qisqartirish orqali yangi navlarni yaratish mumkinligi ustida ish olib borish mumkin. Pistа poyasidan 100 dan ko’proq birikmalar olinishi mumkin. Bargidan 20 xil organiq kislotalar, jumladan qimmatli olma va limon kislotalari olinadi. Shuningdek, vitaminlar, stimulyatorlar, aminokislotalar, mikroelementlar ham paxta tozalash zavodlarining chiqitlarida uchraydi. Shibbalangan poya va chanoqlardan yoqilg’idan tashqari qurilish ashyosi sifatida keng foydalanish ahamiyatlidir. Undan presslangan faneralar, yog’ochlar, mebel yasash uchun kerakli ashyolar tayyorlanadi. Shuningdek qog’oz, karton, sellyuloza ham olinadi. Maydalangan Pistаpoyasi o’g’it va fer- mentlash yo’li bilan yem–hashakka aralashgan holda chorva mollari uchun ozuqa sifatida ham foydalanish mumkin. Download 0.93 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling