Termiz davlat universiteti axborot texnologiyalari fakulteti amaliy matematika ta

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI
AXBOROT TEXNOLOGIYALARI FAKULTETI
AMALIY MATEMATIKA TA’LIM
YO’NALISHI 3 – KURS 302 – GURUH TALABASI
ABDURAIMOV JALOLIDDINNING
JARAYONLAR TADQIQOTI VA OPTIMAL BOSHQARUV
FANIDAN TAYYORLAGAN MUSTAQIL ISHI

MAVZU: CHIZIQLI PROGRAMMALASH MASALASIDA OPTIMAL YECHIMNING YAGONA EMASLIGI

Topshirdi: Abduraimov Jaloliddin

Qabul qildi: Mamatkabilov Abdilmajid


Termiz -2023-yil


Mavzu: Chiziqli programmalash masalasida optimal yechimning yagona emasligi.


Reja:
Kirish
Asosiy qism:

1. 
   Chiziqli prоgrаmmаlаshtirish masalasining asosiy tushunchalari.
   
2. 
   Chiziqli prоgrаmmаlаshtirishning asosiy mаsаlаlаri.
   
3. 
   Chiziqli programmalash masalasida optimal yechimning yagona emasligi
   

Xulosa.
Foydalanilgan adabiyotlar.

KIRISH
Mamlakatirnizda, sog‘lom va barkamol avlodni tarbiyalash, yoshlarning o'z ijodiy va intellektual salohiyatini oshirish, mamlakatimiz yoshlarini XXI asr talablariga to’liq javob bcradigan har tomonlama rivojlangan shaxslar etib voyaga yetkazish uchun, zarur shart-sharoitlar va imkoniyatlar yaratilmoqda. "Kadrlar tayyyorlash Milliy dasturi" va "Ta’lim to'grisida" gi qonunda bclgilangan keng ko’lamli aniq yo'nalishga,u chora-tadbirlarni amalga, oshirish kcng yo’lga qo'yilgan. Shuningdck. ta’lim hamda ishlab chiqarish muassasalari bilan o‘zaro amaliy hamjihatlikni mustahkamlash, ularning yaqin samarali hamkorligini ta’minlash muhim vazifalardan hisoblanadi. Respublika matematika fani qudratli intellektual salohiyatni yaratgan. U hayotimizning ko'pgina sohalarida amalda qo’llanilmoqda. Vatanimizning milliy davlatchiligi va iqtisodiy mustaqilligini mustahkamlash uchun asos bo‘lib xizinat chiqilmoqda.Tabiy zaxiralar chegaralanganligi tufayli korxonalar hamda umuman davlat faoliyatining muvaffaqiyatlari hozir ko’p jihatdan fan-texnika taraqqiyoti yutuqlari, chuqur ilgari talab qiladigan texnologiyalar qanchalik keng joriy etilganligi, kadrlarning kasb tayyorgarligi darajasi bilan belgilanadi. Mamlakatni jadal rivojlantirish borasidagi dasturiy vazifalarni amalga oshirishda fanni va ilrniy infrastrukturani rivojlantirish g‘oyat muhim ahamiyatga ega. Dunyoda ro‘y berayotgan ilmiy-texnikaviy rivojlanish boshqaruv sohalarida yangidan-yangi murakkab va ulkan tizimlarni vujudga keltirdi. Bular sirasiga: ishlab chiqarish korxonalari, birlashmalar, tarmoqlar (sohalar), biror davlatning iqtisodiyotihamda global tizimlar (makrotizimlar) kiradi.

Jarayonlar tadqiqoti fani boshqaruv tizimlaridagi rnuammolarni yechishning kompleks ilmiy usullarini yaratish va tatbiq qilish bilan shug'ullanadi. U ilmiy yo‘nalish sifatida XX asrning 40-yillaridan boshlab
shakllana boshladi. Keyinchalik, jarayonlar tadqiqotining tamoyillari va usullari moliyaviy-ishlab chiqarish sohalariga tegishli bo‘lgan masalalarni
yechishga ham tatbiq qilina boshlandi. Shu sababli jarayonlar tadqiqoti kursi bo’ycha yetuk xodimlarni tayyorlashga ehtiyoj tug‘ildi.

Chiziqli prоgrаmmаlаshtirish masalasining asosiy tusunchalari.
Agar maqsad funksiyasi va cheklanishiar tizimi noma’lumlarga nisbatan chiziqli bo'lsa, u holda programmalashtirish chiziqli programmalashtirish deyiladi. Agar ular chiziqli bo'imagan ifodalardan tashkil topgan bo'lsa, u holda programmalashtirish chiziqli bo'imagan programmalashtirish deyiladi.
Umumiy holda chiziqli programmalashtirish masalasi bunday ta’riflanadi. Ushbu

chiziqli cheklanishiar tizimida



chiziqli funksiyaning ekstremum qiymatlari topilsin. Bu yerda u funksiya chiziqli bo'lganligi sababli, umumiy holda bo’ladi.
Unda shartlami qanoatlantinjvchi sohaning ichki nuqtalarida funksiya ekstremum qiymatga erishmaydi. Funkslyaga ekstremum qiymat benjvchi nuqta bu sohaning chetlarida yotadi. Shu sababli funksiyaning shartli cheklanishlardagi ekstremum qiymatini topish uchun oliy matematika kursidagi funksiyaning shartsiz ekstremum qiymatini topish usullaridan farq qiluvchi maxsus usullar ishlatilishini talab qilinadi. Chiziqli programmalash- tirish shunday usullami o'rganadi.
Chiziqli programmalashtirish masalalarini turii korinishlarda ifodalash.
Chiziqli programmalashtirish masalasi umumiy holda quyidagicha
ifodalanadi:



3 va 4 shartlarni qanoatlantiruvchi noma’Iumlaming shunday qiymatlarini topish kerakki, ular 5 chiziqli funksiyaga minimal (maksimai) qiymat bersin. Masalaning 3 va 4 shartlari uning chegaralovchi shartlari deb, 5 chiziqli funksiyani esa masalaning maqsadi yoki maqsad funksiyasi deb ataladi. Masaladagi (4) shartning chap tomoni va maqsad funksiyasi noma'lumlarga nisbatan chiziqli ekani ko'rinib turibdi. Shuning uchun ham (3) — (5) masala chiziqli programmalashtirish masalasi deb ataladi. Aniq masalalarda (3) shart tenglamaiar tizimidan iborat bo'lishi mumkin:

6. 
   — (7) ko’rinish chiziqli programmalashtirish masalasining kanonik ko‘ri- nishi deb ataladi.
   

Chiziqli programmalashtirish masalalarini quyida keltirilgan ta’rif
ko'rinishlarida ham ifodalash mumkin.