Termiz iqtisodiyot va servis universiteti Bug‘alteriya hisobi va audit ta‘lim yo‘nalishi 4-22 guruh talabasi Anvarova umidaning Iqtisodiy nazariya fanidan tayyorlagan taqdimoti sh. Furening tarixiy rivojlanish konseptsiyasi

Termiz iqtisodiyot va servis universiteti Bug‘alteriya hisobi va audit ta‘lim yo‘nalishi 4-22 guruh talabasi Anvarova umidaning Iqtisodiy nazariya fanidan tayyorlagan TAQDIMOTI

Sh.Furening tarixiy rivojlanish konseptsiyasi. Fure kapitalizm tanqidchisi sifatida

Reja:

• A.Sen-Simon, Sh.Fure va R.Ouenning iqtisodiy qarashlari
• Sotsialist-rikardochilarning (T.Godskin, J.Grey, J.Brey) iqtisodiy qarashlari
• Marksizm vujudga kelishining tarixiy shart-sharoitlari

Fransiyada burjua inqilobidan keyin kapitalizm yana tez rivojlandi. Jamiyat oldida doimiy ravishda kundalang bulib qolgan yangi savollarga fransuz mutafakkiri Sen-Simon birinchi bulib javob berishga urindi. Anri Klod de Rebrua Sen-Simon (1760-1825) Fransiya xayohy sotsializmining namoyandasi bulib, 1789-1794-yillardagi fransuz inqilobi bilan zamondosh edi. U aristokratlar oilasidan kelib chiqqan buhb, quyidagi mashhur asarlarning muallifidir: «Sanoat  sistemasi haqida», «Inson haqidagi fan ocherklari», «Sanoat yoki siyosiy, ma'naviy va falsafiy  mulohaza-lar», «Yangi xristianlik» va boshqalar.

• Fransiyada burjua inqilobidan keyin kapitalizm yana tez rivojlandi. Jamiyat oldida doimiy ravishda kundalang bulib qolgan yangi savollarga fransuz mutafakkiri Sen-Simon birinchi bulib javob berishga urindi. Anri Klod de Rebrua Sen-Simon (1760-1825) Fransiya xayohy sotsializmining namoyandasi bulib, 1789-1794-yillardagi fransuz inqilobi bilan zamondosh edi. U aristokratlar oilasidan kelib chiqqan buhb, quyidagi mashhur asarlarning muallifidir: «Sanoat  sistemasi haqida», «Inson haqidagi fan ocherklari», «Sanoat yoki siyosiy, ma'naviy va falsafiy  mulohaza-lar», «Yangi xristianlik» va boshqalar.

Sen-Simon maxsus iqtisodiy tadqiqotlarni amalga oshirib, asosiy e'tiborni ijtimoiy muammolarga qaratdi. U yaxshi jamiyat tugrisidagi umidini aql-idrokka, ma'rifatga bogladi; u insonning aql- idrokini tarixiy jarayonning tula hokimi va rahbari sifatida bildi, jamiyatni yaxshi tarzda qayta qurish yillarini tashviqot qihshni esa uz ta'hmoti amalga osliirmshining bosh vositasi deb hisobladi. Fransuz ma'rifatparvarlaridan farq qilib, Sen-Simon ishlab chiqarishdagi inson faohyati, mulkchilik shakllari kabi iqtisodiy omil- larga katta baho berdi. Tarixiyligiga qaramay, Sen-Simonning jamiyatning rivojlanish konsepsiyasi ideahstik edi, chunki uning asosini fan taraqqiyoti, ong va goyalar ravnaqi tashkil etardi. Lekin uning idealistik tarixiy konsepsiyasida ayrim materialistik fikrlar ham yoq emas. Jumladan, Sen-Simon shaharlar, sanoat va savdoning rivojlanishi burjuaziyaning shakllanishiga sabab bulganligmi, iqtisodiy holat esa, mulkchilikka tobe bulgan, uziga xos ijtimoiy-tarixiy formalarni vujudga keltirishini aytib utadi. «Hokimiyat va boshqaruvni belgilovchi qonun ham, - deb yozadi  u, - mehnat farovonligini tuliq ta 'minlay oladigan mulkchilik va undanfoydalanishni belgilovchi  qonundek katta ahamiyatga ega emas».
Fransuz xayoliy sotsializmining yana bir yirik namoyandasi Fransua Mari Sha Furedir (1772- 1857). U Bezanson shahrida savdogar oilasida dunyoga kehb, butun hayoti mobaynida savdo bilan shugullandi. BUsh vaqtlarida mustaqil ravishda fizika, astronomiya va falsafa fanlari bilan shugullandi, ijtimoiy tadqiqotlarni amalga oshirdi. Sharl Fure uzining «Tugri harakat va mushtarak taqdirlar nazariyasi», «Umumiy birlik  nazariyasi >, «Savdo qallobligi haqida*, «Yangi sanoat dunyosi va ijtimoiy dunyo» nomh asarlari va qator maqolalarida kapitalistik jamiyatni keskin tanqid qildi va ijtimoiy adolatli jamiyat barpo etish dasturini ishlab chiqdi. Uning tasvirlashicha, inson uzi yashayotgan jamiyatning barcha yaramas illatlaridan tozalanishi lozim, shunday ijtimoiy tuzum urnatish kerakki, bu tuzum insonning kamol topishiga, ehtiroslarini tuhq namoyon qilishiga, ehtiyojlarini qondirishga imkoniyat bersin. F.M.Sh. Fure ldshilik jamiyatining tarixiy rivojlanishini urganishga o'zining katta hissasini qushdi.