Термометрдаги типик звеноларда борадиган қонуниятларни тушуниб олиш, структурасини соддалаштиришни мисолларда кўриш, ўлчаш асбобини хусусиятларини машинали эксперимент ёрдамида ўрганиш

Қаршиликлар ўлчашнинг кўприк схемаси. Термометрлар қаршилигини ўлчаш учун электротехникада фойдаланиладиган одатдаги мувозанатлаштирилган ва мувозанатлаштирилмаган кўприк схемаларини қўллаш мумкин. Мувозанат кўприклари икки хил: лабораторияда (ноавтоматик) ва саноатда ишлатиладиган
(автоматик) бўлади. Ярим ўтказгичли термоқаршиликларнинг ўлчов асбоби сифатида эса, одатда, мувозанатлаштирилмаган кўприклар хизмат қилади.

4-расм. Мувозанатлаштирилган кўприкнинг принципиал схемаси.

2- расмда каршилик термометри уланадиган, ўзгармас токда ишлайдиган мувозанатлаштирилган кўприкнинг принципиал схемаси келтирилган.

Кўприк иккита доимий каршиликлар (резисторлар) R₁ ва R₂, реохорд Rp, қаршилик термометри Rt ва улайдиган симларнинг каршиликлари Rсим дан иборат. Кўприкнинг бир диагоналига Е ўзгармас ток манбаи, иккинчисига эса алмашлаб улагич П орқали ноль индикатор НП уланади. Реохорд Rр нинг сирпанғичи силжиши туфайли кўприкнинг эришилган мувозанат ҳолатида унинг диагоналидаги ток кучи нолга тенг бўлади. Шу пайтда кўприкнинг b ва d учларидаги потенциаллар тенг бўлади. I манба токи кўприкнинг а учида иккига — I₁ ва I₂ га бўлинади. Демак, R₁ ва R₂ қаршиликлар бир-бирига тенг бўлгани учун қуйидаги тенгламани ёзиш мумкин:

Кўприкнинг bс ва сd елкаларидаги потенциаллар ҳам тенг бўлади, яъни

юқоридаги тенгламани пастдаги тенгламага бўлсак

Агар I0=0,1 I1=I_p ва I₂=I_t бўлса,

Агар атрофдаги ҳароратни доимий деб ҳисобласак, 2Rсим = соnst.

У ҳолда охирги тенглама қуйидаги кўринишни олади:

Xulosa

Man ushbu labaratoriya ishida matlab dasturini kompyuterga urnatdim va uni ishga tushirdim. Matlab tasturidan Simulink oynasini ochdim. U yerdan yangi oyna ochib oldim. Keyin Simulink oynasidan Step, gain , sum, transfer fan, scopelarni topib ochgan yangi oynaga tashlab oldim. Keyin ularni bir biri bilan birlashtirdim. Ularga son kirgizdim. Keyin play tugmasini bosdim. So'ngra scope ga 2 marta bosdim. U grafigni chiqazib berdi. Men ushbu labaratoriyadan qarshilikli termometrlar yasaladigan materiallar haqida bilib oldim va ular bilan qullaniladigan ikkilamchi asboblar va ishlash prinsipi bilan tanishdim.