Test topshiriqlari, masalalar to’plami va nazariy ma’lumotlar. Genetika

A-B genotiplilarning pat rangi yashil, A-b geno-
tiplilarniki havorang, a-B genotiplilarniki sariq,
aabb genotiplilarniki oq rang bo’ladi. Quyidagi chatishtirishlarning qaysi birida 25 % yashil, 25 % havorang, 25 % sariq, 25 % oq rangli to’tiqushlar olish mumkin?
A) AaBb x AaBb B) AaBB x aaBb
C) AaBb x aabb D) AaBb x AAbb

19. Tovuqlarda tojning shakli ikkita noallel genlarning o’zaro ta’siri tufayli rivojlanadi. Quyidagi chatishtrishlarning qaysi birida 50 % yong’oqsimon va 50 % no’xotsimon tovuq va xo’rozlar olinadi?

A) RrPP x rrpp B) RRPp x rrpp
C) RrPp x rrpp D) Rrpp x RRpp

20. Gulsimon tojli tovuqlarning genotipini ko’rsating?

1) AABB; 2) aaBb; 3) Aabb; 4) aabb; 5) AaBb; 6) aaBB; 7) AAbb
A) 1,3,5 B) 3,7 C) 2,4,6 D) 2,6
21. Baliqlarning ko’zida antotsion rang bo’lishi asosiy D va E genlarga bog’liq. Lekin ular o’z ta’sirini dominant A geni bo’lgandagina fenotipda namayon bo’ladi. Shunga ko’ra D-eeA-genotipli baliqlarning ko’zi pushti rang, D-E-A-genotipli baliqlarning ko’zi qizil rang, dd-E-A-genotipli baliqlarning ko’zi och pushti rangli bo’ladi, boshqa hollarda ko’z rangi oq bo’ladi. Qanday genotipli baliqlar chatishtirilganda F₁ da 37,5 % pushti, 37,5 % qizil, 12,5 % oq, 12,5 % och pushti ko’zli baliqlar olinadi?
A) DDEeAa x Ddeeaa
B) DdEeAA x DdeeAA
C) DdEEAa x ddeeAa
D) DDEEAa x DdEeaa

22. Baliqlarning ko’zida antotsion rang bo’lishi asosiy D va E genlarga bog’liq. Lekin ular o’z ta’sirini dominant A geni bo’lgandagina fenotipda namayon bo’ladi. Shunga ko’ra D-eeA-genotipli baliqlarning ko’zi pushti rang, D-E-A-genotipli baliqlarning ko’zi qizil rang, dd-E-A-genotipli baliqlarning ko’zi och pushti rangli bo’ladi, boshqa hollarda ko’z rangi oq bo’ladi. Geterozigota qizil ko’zli baliqlar ddeeaa genotipli baliqlar bilan chatishtirilganda qanday fenotipik ajralish nomoyon bo’ladi?

A) 2:4:2:2 B) 1:4:2:1
C) 1:5:1:1 D) 3:3:1:1

23. Makkajo’xori o’simligida ikki dominant noallel genlar komplementar ta’sir etib so’taning qizil rangli don bo’lishini ta’minlaydi, har bir juftning dominant geni yakka holda, retsessiv genlarning komplementar kelishi rangni rivojlantira olmaydi. Qaysi chatishtirishda faqat rangsiz donlar hosil bo’ladi?

A) AaBb x aabb B) AAbb x Aabb
C) Aabb x aaBb D) aaBb x AaBb

24. Qora (AAbb) va oq (aaBB) rangli sichqonlar chatishtirilib F₁ da aguti rangli sichqonlar olingan. F₂ da aguti rangli sichqonlar avlodlarning necha foizini tashkil qiladi?

A) 25 B) 43,75 C) 56,25 D) 12,5

25. Piyoz qizil rangli bo’lishi ikkita dominant noallel genlarning komlementar ta’siri natijasida yuzaga chiqadi. Dominant A gen mustaqil sariq rangni, B gen mustaqil oq rangni, har ikki genning retsessivlari oq rangni rivojlantiradi. Quyidagi piyozlar chatishtirishidan qanday fenotipik nisbat kutish mumkin: [AaBB x aaBb]

A) 1:1:1:1 B) 2:2 C) 1:2:1 D) 3:1

26. Komplementar uchun xos bo’lmagan fenotipik nisbatni ko’rsating?

A) 9:7 B) 9:3:3:1 C) 13:3 D) 9:6:1

27. No’xotsimon tojli tovuqlarning genotipini ko’rsating?

1) AABB; 2) aaBb; 3) Aabb; 4) aabb; 5) AaBb; 6) aaBB; 7) AAbb
A) 1,3,5 B) 3,7 C) 2,4,6 D) 2,6

28. Makkajo’xori o’simligida ikki dominant noallel genlar komplementar ta’sir etib so’taning qizil rangli don bo’lishini ta’minlaydi, har bir juftning dominant geni yakka holda, retsessiv genlarning komplementar kelishi rangni rivojlantira olmaydi. Digeterozigota genotipli o’simliklar chatishtirilishidan 480 ta ota-onaga o’xshash fenotip, genotipli o’simliklar olingan. Rangsiz donli o’simliklarni sonini toping?

A) 840 B) 480 C) 600 D) 1080

29. Baliqlarning ko’zida antotsion rang bo’lishi asosiy D va E genlarga bog’liq. Lekin ular o’z ta’sirini dominant A geni bo’lgandagina fenotipda namayon bo’ladi. Shunga ko’ra D-eeA-genotipli baliqlarning ko’zi pushti rang, D-E-A-genotipli baliqlarning ko’zi qizil rang, dd-E-A-genotipli baliqlarning ko’zi och pushti rangli bo’ladi, boshqa hollarda ko’z rangi oq bo’ladi. Qanday genotipli baliqlar chatishtirilganda F₁da 50 % qizil va 50 % oq ko’zli baliqlar olinadi?

A) DDEeAa x Ddeeaa
B) DdEeAA x DdeeAA
C) DdEEAa x ddeeAa
D) DDEEAa x DdEeaa

30. Piyoz qizil rangli bo’lishi ikkita dominant noallel genlarning komlementar ta’siri natijasida yuzaga chiqadi. Dominant A gen mustaqil sariq rangni, B gen mustaqil oq rangni, har ikki genning retsessivlari oq rangni rivojlantiradi. Tajribada ikkita piyoz chatishtirilib, faqat oq piyozlar olingan. Ota-onaning genotipini ko’rsating?

A) aaBb x AAbb B) Aabb x aaBB
C) Aabb x aabb D) aaBb x aabb

31. Itlarda junning qora bo’lishi A-B, malla bo’lishi A-b, qo’ngir bo’lishi a-B, och sariq bo’lishi a-b genlarning komplementar kelishiga bog’liq. Digeterozigota ganotipli it och sariq junli itlar bilan o’zaro chatishtirilganda F₁ da malla junning qo’ng’ir junga nisbati qanday bo’ladi?

A) 2:1 B) 3:1 C) 1:1 D) 9:3

32. Ikkita har xil genotipga ega bo’lgan yumaloq

shaklli oshqovoqlar o’zaro chatishtirilib F₁ da
gardishsimon qovoqlar olindi. F₂ bo’g’inda 450
ta o’simlik gardishsimon, 300 ta o’simlik
yumaloq va 50 tasi uzunchoq mevali bo’lib
chiqdi. F₂ bo’g’inda olingan yumaloq mevali
o’simliklaming nechtasi gomozigotali bo’ladi?
A) 100 В) 200 С) 50 D) 150

33. Ikkita har xil genotipga ega bo’lgan yumaloq

shaklli oshqovoqlar o’zaro chatishtirilib F₁ da
gardishsimon qovoqlar olindi. F₂ bo’g’inda 450
ta o’simlik gardishsimon, 300 ta o’simlik
yumaloq va 50 tasi uzunchoq mevali bo’lib
chiqdi. F₂ bo’g’inda olingan yumaloq mevali
o’simliklaming nechtasi geterozigotali bo’ladi?
A) 100 B) 200 C) 50 D) 150

34. Avstraliya xoldor to’tilarida pat rangining

irsiylanishi ikki juft allel bo’lmagan gen bilan
belgilanadi. Genotip A^─B^─ holatda to’tilarning
tanasi rangi yashil, A^─ bb holatda havorang, aaB^─ holatda sariq rang hosil bo’ladi. Ikki juft
retsessiv genga ega bo’lgan to’tilar tanasi oq
rangda bo’ladi. Havorang va sariq rangli to’tilar
chatishtirilganda F₂ da 128 ta to’ti hosil bo’lgan
Ular orasida sariq rangli to’tilar soni qancha
ekanligini toping.
A) 24 B) 8 C) 72 D) 48

35. Avstraliya xoldor to’tilarida pat rangining

irsiylanishi ikki juft allel bo’lmagan gen bilan
belgilanadi. Genotip A^─B^─ holatda to’tilarning
tanasi rangi yashil, A^─ bb holatda havorang, aaB^─ holatda sariq rang hosil bo’ladi. Ikki juft
retsessiv genga ega bo’lgan to’tilar tanasi oq
rangda bo’ladi. Agar digeterozigota to’tilar
o’zaro chatishtirilsa, havorang to’tilarni
e’tiborga olinmaganda avloddagi duragaylarning necha foizi genotip bo’yicha digomozigotali bo’ladi?
A) 56,25 B) 23 C) 6,25 D) 11,5

36. Avstraliya xoldor to’tilarida pat rangining

irsiylanishi ikki juft allel bo’lmagan gen bilan
belgilanadi. Genotip A^─B^─ holatda to’tilarning
tanasi rangi yashil, A^─bb holatda havorang, aaB^─ holatda sariq rang hosil bo’ladi. Ikki juft
retsessiv genga ega bo’lgan to’tilar tanasi oq
rangda bo’ladi. Havorang va sariq rangli to’tilar
chatishtirilganda F₂ da 128 ta to’ti olindi. Ular
orasida yashil rangli digeterozigota genotipga
ega bo’lgan to’tilar umumiy yashil to’qilarning
necha fozini tashkil etishini aniqlang
A) 25 % B) 44,4 % C) 23 % D) 56,25 %

37. Аrра o’simligida xlorofil pigmentini

sintezlashda ikkita ferment qatnashadi. Ularning bo’lmasligi pigment sintezining buzilishiga olib boradi. Har bir pigmentning sintezi har xil autosomalarda joylashgan dominant (A va B) genlar bilan ifodalanadi. Birinchi ferment sinteziga javobgar genning bo’lmasligi oq rangda, ikkinchi ferment sinteziga javobgar genning bo’lmasligi o’simlikning sariq rangda bo’lishiga olib keladi. Ushbu genlarning birgalikda bo’lmasligi o’simlikning oq rangini, birgalikda bo’lishi yashil rangini ta’minlaydi.
Agar digeterozigota arpalar o’zaro chatishtirilsa, ikkinchi juft genlari gomozigota bo’lgan yashil o’simliklar avlodning necha foizini tashkil etadi?
A) 56,25 В) 18,75 С) 6,25 D) 11,5

38. Itlarning bir zotida tanasi rangi ikki juft allel bo’lmagan genlar bilan boshqariladi. Genotip A^─B^─ - holatda tanasi rangi qora, A^─ bb holatda malla, aaB^─ holatda jigarrang rang hosil bo’ladi.

Ikki juft retsessiv genga ega bo’lgan itlar tanasi
och sariq rangda bo’ladi. Qora urg’ochi va
malla erkak itlar chatishtirilganda nazariy
jihatda F₁ da 112 ta qora, malla, och sariq,
jigarrang itlar hosil bo’lgan. Kuchukchalardan
nechtasi och sariq rangli bo’lganligini aniqlang.
A) 56 B) 28 C) 14 D) 84

39. Genlaming o’zaro ta’siriga binoan tovuq

tojining shakli ikki juft komplementar genlar
bilan belgilanadi. Quyidagi genotiplaming qaysi
biri oddiy tojni belgilaydi?
I) AaBb; 2) AABB; 3) AAbb; 4) Aabb; 5)AaBB; 6) aabb; 7) aaBB; 8) aaBb
A) 6 В) 3,4 С) 7,8 D 1,2,5

40. Genlarning o’zaro ta’siriga binoan tovuq

tojining shakli ikki juft komplementar genlar
bilan belgilanadi. Quyidagi genotiplarning qaysi
biri yong’oqsimon tojni belgilaydi?
1) AaBb; 2) AABB; 3) AAbb; 4) Aabb, 5)
AaBB; 6) aabb; 7) aaBB; 8) aaBb.
A) 6 В) 3,4 С) 7,8 D) 1,2,5

41. Oddiy tojli tovuqlar bilan digeterozigotali

yong’oqsimon tojli xo’rozlar o’zaro
chatishtirilganda fenotip bo’yicha qanday
ajralish namoyon bo’ladi?
A) 50 % yong’oqsimon va 50 % gulsimon tojli
B) 50 % yong’oqsimon va 50 % no’xatsimon tojli
C) 100 % yong’oqsimon tojli
D) 25 % yong’oqsimon, 25 % gulsimon, 25 %
no’xatsimon, 25 % oddiy tojli

42. Genlarning o’zaro ta’siriga binoan tovuq

tojining shakli ikki juft komplementar genlar
bilan belgilanadi. Quyidagi genotiplaming qaysi
biri gulsimon tojni belgilaydi?
1) AaBb; 2) AABB; 3) AAbb; 4) Aabb; 5)
AaBB; 6) aabb; 7) AABb.
A) 6 B) 3,4 C) 7,4 D) 1,2,5

43. Hidli no’xatning gultojibarglari oq va qizil

rangda bo’ladi. Genotipi boshqa-boshqa bo’lgan
ikkita oq gultojibargli shakli chatishtirilgan.
Natijada F₁ da qizil gultojibargli shakllar, F₂ da
esa oq va qizil gultojibargli shakllar olingan.
Dastlabki ota-ona va F₁ duragayining geotipini
toping.
A) AAVV x aavv, AaVv
B) AAvv x aaVV, AaVv
C) AAvv x AaVv, AaVV
D) AAVV x AaVv, aaVV

44. Itlarning bir zotida tanasi rangi ikki juft allel bo’lmagan genlar bilan boshqariladi Genotip A^─B^─ - holatda tanasi rangi qora, A^─ bb holatda malla, aaB^─ holatda jigarrang rang hosil bo’ladi. Ikki juft retsessiv genga ega bo’lgan itlar tanasi och sariq rangda bo’ladi. Qora urg’ochi va malla erkak itlar chatishtirilganda qora, malla, och sariq, jigarrang itlar hosil bo’lgan Qora

kuchukchalar genotip bo’yicha qanday ajralish
bo’ladi?
A) 3:1 В) 2:1 С) 1:1.1:1 D) 1:1

45. Itlarning bir zotida tanasi rangi ikki juft allel bo’lmagan genlar bilan boshqariladi. Genotip A^─B^─ holatda tanasi rangi qora, A^─bb holatda malla, aaB^─ holatda jigarrang rang hosil bo’ladi.

Ikki juft retsessiv genga ega bo’lgan itlar tanasi och sariq rangda bo’ladi. Qora urg’ochi va
malla erkak itlar chatishtirilganda qora, malla,
och sariq, jigarrang itlar hosil bo’lgan. Och sariq
rangli kuchukchalarni hisobga olmaganda,
qolgan genotipik sinflarning necha foizini
digeterozigota guruhi tashkil etadi?
A) 20 % B) 28,5 % C) 14 % D) 40 %

46. Itlarning bir zotida tanasi rangi ikki juft allel bo’lmagan genlar bilan boshqariladi. Genotip A^─B^─ holatda tanasi rangi qora, A^─bb holatda malla, aaB^─ holatda jigarrang rang hosil bo’ladi. Ikki juft retsessiv genga ega bo’lgan itlar tanasi och sariq rangda bo’ladi. Qora urg’ochi va malla erkak itlar chatishtirilganda qora, malla, och sariq, jigarrang itlar hosil bo’lgan.

Avlodning necha foizini ota-ona rangiga ega
bo’lmagan kuchukchalar tashkil etadi?
A) 12,5 % B) 50 % C) 25 % D) 37,5 %

47. Itlarning bir zotida tanasi rangi ikki juft allel bo’lmagan genlar bilan boshqariladi. Genotip A^─B^─ holatda tanasi rangi qora, A^─bb holatda malla, aaB^─ holatda jigarrang rang hosil bo’ladi. Ikki juft retsessiv genga ega bo’lgan itlar tanasi och sariq rangda bo’ladi. Qora urg’ochi va malla erkak itlar chatishtirilganda qora, malla, och sariq, jigarrang itlar hosil bo’lgan. Kuchukchalarning necha foizini tana rangi malla bo’lmagan kuchukchalar tashkil etadi?

A) 62,5 % В) 37,5 % С) 50 % D) 25 %

48. Аrра o’simligida xlorofil pigmentini

sintezlashda ikkita ferment qatnashadi. Ularning
bo’lmasligi pigment sintezining buzilishiga olib
boradi. Har bir pigmentning sintezi har xil
autosomalarda joylashgan dominant (A va B)
genlar bilan ifodalanadi. Birinchi ferment
sinteziga javobgar genning bo’lmasligi oq
rangda, ikkinchi ferment sinteziga javobgar
genning bo’lmasligi o’simlikning sariq rangda
bo’lishiga olib keladi. Ushbu genlarning
birgalikda bo’lmasligi o’simlikning oq rangini,
birgalikda bo’lishi yashil rangini ta’minlaydi.
Agar digeterozigota arpalar o’zaro chatishtirilsa,
sariq o’simliklami e’tiborga olinmaganda
avloddagi duragaylaming necha foizi genotip
bo’yicha digomozigotali bo’ladi?
A) 56,25 B) 23 C) 6,25 D) 11,5

49. Allel bo’lmagan genlarning komplementar

ta’sirida F₂ da qanday nisbatlar kuzatiladi?
1) 9:3:3:1; 2) 9:7; 3) 1:4:6:4:1; 4) 9:6:1; 5) 13:3.
A) 1,2,4 В) 2,4,5 С) 1,3,5 D) 2,3,4,5