Texnalogiyalari uliversiteti

Sxemaelementi

• 
  sxemaning tarkibiy qismiga kiruvchi va
  

m a’lum bir vazifani bajaruvchi, ammo m ustaqil ish baja- ruvchi, m asalan, nasos, transform ator, kom pressor, m ufta kabilar.
2.

Moslama

— yagona konstruksiyaga ega bo‘lgan elementlar
yig‘indisi, apparat, mexanizm biror buyumda aniq bir vazifaga ega bo‘lmasligi mumkin.
3.

Funksionalguruh

— yagona konstruksiyaga kirm asa- da,
buyum da m a’lum bir vazifani bajaradigan elem entlar yig‘in- disi.
4.

Funksionalqism

• 
  m a’lum vazifani bajaruvchi funksional guruh va moslama elementi.
  

5.

Funksional zanjir

• 
  m a’lum yo‘nalishda ish bajaradigan chiziq, kanal, trakt.
  

6.

O‘zaro bog‘lanishchizig‘i

• 
  buyumdagi funksional qismlar
  

orasidagi bog‘lanishni ko‘rsatuvchi chiziq b o ‘lagi.
7.

O‘rnatish

• 
  energetik inshootlarda sxemasi chiziladigan obyektning shartli nomi.
  

Sxemalarningturiva ko‘rinishlari

( 0 ‘zDSt 2.701). Standart
barcha sanoat tarm oqlari b o ‘yicha sxema turlari va ko‘rinish-

larini chizish uchun tasdiqlagan. Sxemalar buyumning tarkibiy elem entlari ham da ularning o ‘zaro b o g ‘lanishlariga qarab harflar bilan belgilanadi:

Strukturali sxema

• 
  buyum qism ining asosiy funk-
  

siyasini, o ‘zaro bog‘lanishi va vazifasini aniqlaydi. Funksional qismlarini to ‘g‘ri to ‘rtburchak shakllarda tasvirlash qabul qilin¬ gan b o ‘lib, ularga sxema elem entlarining raqami, belgisi, turi
yoziladi. Ba’zi elementlarni shartli grafik belgilarda tasvirlashga yo‘l q o ‘yiladi.
2.