Texnik avtomatlashtirish asboblari

Translated from Russian to Uzbek - www.onlinedoctranslator.com

B. V. Shandrov, A. D. CHUDAKOV

TEXNIK AVTOMATLASHTIRISH ASBOBLARI
DARSLIK

Kirish 3
1-bob. Avtomatlashtirish tizimlari uchun parametr sensorlari 16

1.1. Ishlab chiqarish o'zgaruvchan sensorlarning umumiy xususiyatlari 16
1.2. Ishlab chiqarish parametrlarining sensorlariga xos ta'sirlarning asosiy turlari 22
1.3. Elektr kontaktli datchiklar 26
1.4. Reostatik datchiklar 30
1.5. Deformatsiya o'lchagich datchiklari 32
1.6. Piezoelektrik datchiklar 34
1.7. Ishlab chiqarish parametrlari uchun zal effektli sensorlar 37
1.8. Kapasitiv transduserlar 38
1.9. Optoelektron konvertorlar 40
1.10. Elektromagnit konvertorlar 45
1.11. Raqamli boshqaruv tizimlari uchun joylashuv sensorlari 50
1.12. Ishlab chiqarish parametrlarini o'lchashning odatiy usullari 53
2-bob. Avtomatlashtirish tizimlarida axborotni o'zgartirish 57
2.1. Sanoat jarayonlarini avtomatlashtirish tizimlarida axborotni o'zgartirish haqida umumiy ma'lumot 57
2.2. D/A va A/D konvertorlari 60
2.3. Kuchaytirgichlar 66
2.4. Kommutatsiya va mantiqiy elementlar 77
2.5. Trigger va hisoblash qurilmalari: 86
2.6. Kod o'zgartirgichlar 93

KIRISH
Ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish deganda bu jarayonlarni inson ishtiroki cheklangan holda amalga oshirish tushuniladi. Shunga ko'ra, ishlab chiqarish jarayonini avtomatlashtirish tizimi deganda ma'lum bir ishlab chiqarish jarayonini amalga oshiradigan xodimlar, asbob-uskunalar va tegishli xizmatlar, shuningdek, ushbu to'plamdan foydalanish usullari bilan o'zaro bog'langan asboblar va qurilmalar to'plami tushuniladi.

So'nggi paytlarda ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish mashinasozlikda texnik taraqqiyotning asosiy yo'nalishlaridan biriga aylandi.
Mashinasozlik ishlab chiqarishini avtomatlashtirish samaradorligi birinchi navbatda mehnat unumdorligini oshirish bilan belgilanadi, ya'ni. ishlab chiqarishda band bo'lgan bir kishiga vaqt birligiga mahsulot ishlab chiqarish hajmi. Bu ishlab chiqarishni tayyorlashni avtomatlashtirish orqali ham, haqiqiy texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish orqali ham ta'minlanadi.
Avtomatlashtirilgan ishlab chiqarishda avtomatlashtirilmagan ishlab chiqarishga nisbatan mehnat unumdorligining o'sishi quyidagi omillar bilan ta'minlanadi:
• xodimlar sonining umumiy qisqarishi, chunki avtomatlashtirilgan ishlab chiqarishda ishchilar, texnik xodimlar va muhandislar funktsiyalarining bir qismini mashinalar bajaradi;
• mahsulot ishlab chiqarish bo'yicha ish davrlarining davomiyligini qisqartirish.
Ish tsikli - texnologik jarayonda bir mahsulotni takroriy ishlab chiqarish amalga oshiriladigan vaqt davri. Tsikl vaqti ish vaqti yig'indisidir va yagona uskunalar harakatlanadi. Shunga ko'ra

Ishchi harakatlar texnologik jarayonni avtomatlashtirish darajasiga bog'liq emas va texnologik asbob-uskunalar (mashinalar, presslar, stendlar va boshqalar) tomonidan ularning loyihaviy maqsadiga muvofiq amalga oshiriladi. Ishchi zarbalarni bajarishda chiplarni olib tashlash, shtamplash, bo'yash, podshipniklarni bosish va boshqa texnologik operatsiyalar amalga oshiriladi. Ishchi zarbalarning davomiyligi t ishlatiladigan texnologik asbob-uskunalarning dizayniga, uni ishlatish usullari va rejimlariga bog'liq.
Bo'sh harakatlar - bu ishchi harakatlarni bajarishga tayyorgarlik ko'rish uchun zarur bo'lgan yordamchi harakatlar. Ishdan bo'shatish mashinalarga qismlarni o'rnatish va olib tashlash, ehtiyot qismlarni tashish, jihozlarni sozlash va hokazolarni o'z ichiga olishi kerak. Avtomatlashtirilgan ishlab chiqarishdagi bu va shunga o'xshash harakatlar avtomatik mashinalar tomonidan inson aralashuvisiz yoki uning ishtiroki minimallashtiriladi, shuning uchun kamroq vaqt sarflanadi. qo'lda ishlab chiqarishga qaraganda ularni amalga oshirish bo'yicha.
Ish tsiklining vaqtini qisqartirish mahsulot birligini ishlab chiqarish vaqtining qisqarishiga olib keladi va natijada mehnat zichligi va uni ishlab chiqarish tannarxining pasayishiga olib keladi. Katta hajmdagi konstruktiv va texnologik axborotni qayta ishlashni talab qiladigan mahsulot ishlab chiqarishni tayyorlash nisbatan arzon va ishonchli kompyuterlarning paydo bo‘lishi bilan ham avtomatlashtirilishi mumkinligi ham ahamiyatlidir.
Avtomatlashtirilgan ishlab chiqarishda mahsulot sifati barqarorlashadi, ishlab chiqarish ritmi kuchayadi va sub'ektiv omillarning ishlab chiqarishga ta'siri kamayadi. Ishlab chiqarishni avtomatlashtirish ishchi xodimlarning malakasiga yuqori talablarni qo'yadi va bu malakaning o'sishiga yordam beradi. Ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish darajasini oshirish mehnat sharoitlarini yaxshilaydi, ishni yanada qulay va xavfsiz qiladi, uni intellektuallashtirishga yordam beradi.
Ishlab chiqarishni tayyorlash va texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish iqtisodiy jihatdan samarali bo'lishi uchun bir qator shartlar bajarilishi kerak:
• mahsulot dizaynini ishlab chiqarish qobiliyatini oshirish;
• mahsulotlar dizayni haqidagi ma'lumotlarga kirishni ta'minlash;
• unumdorlik, tannarx va avtomatlashtirish imkoniyati bo'yicha progressiv bo'lgan texnologik jarayonlarni yaratish;
• mahsulot ishlab chiqarishning texnologik jarayonlari haqidagi ma'lumotlardan foydalanishni ta'minlash;
• mahsulot sifatini texnologik ta'minlash uchun shart-sharoitlar yaratish;
• Ish siklining qolgan barcha avtomatlashtirilmagan elementlari uchun ishonchli va xavfsiz avtomatlashtirish qurilmalarining mavjudligi.
Shuning uchun ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish kontseptsiyasi ishlab chiqarishni loyihalash va texnologik tayyorlashda ham, ishlab chiqarishning o'zida ham ishlaydigan ishchilarning umumiy sonini kamaytirishga qaratilgan chora-tadbirlar majmuini o'z ichiga oladi. Bu ishlab chiqarish samaradorligi va mahsulot sifatini oshirish, mehnat sharoitlarini yaxshilashni ta’minlaydi.
Amalda ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish turli darajalarda amalga oshiriladi.