Texnik ijodkorlik

Qisman yopishgan siluetda (5.3, v-rasm) kiyim ko`krak chizigida kichiq hajmli bel va 
bo`ksa chiziqlarida yopishgan siluetga nisbatan (5.3, b-rasm) to`kisroq, etagi — kengroq. 
Trapetsiyasimon siluetda kiyimning tepa qismi kichiq hajmli, ya'ni ko`krak chizig`ida 
yopishib turadi, etagi esa ken-gaytirilgan bo`ladi (5.3, v-rasm). 
Kiyimning yuzasi konstruktiv chiziqlar yordamida ayrim detallarga bo`linadi. Kiyim 
qo‘yidagi asosiy detallardan tuzilishi mumkin: ort bo`lak, old bo`lak, yeng, yoqa, yub-kaning old 
bo`lagi, yubkaning ort bo`lagi, shimning old bo`lagi, shimning ort bo`lagi. Ushbu asosiy detallar 
tana tuzilshiiga va xarakatda o`lchamlari o`zgarishiga nihoyatda mosdir. Gavda simmetrik 
tuzilishiga mos holda kiyim ham ikki simmetrik bo`laklardan tuziladi. Kiyimning asosiy detallari 
choklar yordamida biriktiriladi. 

---

38 
5.3-rasm, Ayolyaar kiyimining asosiy siluetlari 
Asosiy detallarning shakli kiyimning bichimiga bog`liq. Kiyim bichimi deganda yeng asosiy 
detallar bilan ulangan chizig`ining shakli va old hamda orqa bo`laklarning vertikal yoki gorizontal 
chiziqdar bilan bo`lingan shakli tushuniladi. 
Yengning shakli bo`yicha qo‘yidagi kiyim bichimlari farqlanadi: o`tkazma yengli, reglan 
yengli, yaxlit bichilgan yengli. Ushbu uch xil bichimlarning birikmalari kombinatsiyalashtirilgan 
bichimni tashkil etadi. 
O`tqazma yengli bichimda yeng old va orqa bo`laklarning yelka va yon chokpari biriktirilgan 
yopiqo`mizga o`rnatiladi. (5.4, a-rasm). 
Reglan bichimda yengning ulanish chizig`i orqa yoqa o`mizidan old yoqa o`mizigacha o`tadi. 
Ayni holda kiyimning yelka qismi yeng bilan to`lib turadi (4, b-rasm). 
Yaxlit bichilgan yengli buyumlarda old bo`lak yengning old bo`lagi bilan, orqa bo`lak esa 
yengning tirsak bo`lagi bilan yaxlit bichiladi (5.4, v-rasm). 
Ushbu bichimlarning turli birikmalari kombinatsiyalashtirilgan bichimni hosil qiladi. 
Masalan, buyumning old bo`lagi yeng bilan yaxlit bichilgan bo`lsa, orqa bo`lak o`tkazma yengli 
bo`lishi mumkin. Yoki orqa o`tqazma yengli, old esa - reglan (5.4, g-rasm). 
 
5.4.-rasm. O`tqazma (a), reglan (b), yaxlit (v), kombinatsiyalashtirilgan (g) yenglar
bichimlari. 
Old va orqa detallarining vertikal konstruktiv bo`linish chiziqlari buyumning quyidagi 
bichimlarini aniqlaydi: yon chokli bichim, bo`rtma chokli bichim, orqasi o`rta chokli bichim (5.5-
rasm). 
Gorizontal konstruktiv bo`linish chiziqlari asosiy detallar koketkali yoki beli qirqmali 
bichimlarni angla-tadi (6-rasm). 

---

39 
Kiyim odam tanasini qisman yoki to`liq bekitadi. Kiyim qulay bo`lishi uchun, u odam 
gavdasining ham shakliga, ham o`lchamlariga mos bo`lishi kerak. 
5.5.-rasm. Kiyimning old va orqa detallarini bo`ylama bo`linishi: o`miz chizig`idan bo`rtma 
chokli (a), yelka chizig`idan bo`rtma chokli (b), o`rta chokli orqa bo`lak (v).