Texnik ijodkorlik va konstruksiyalash

1.8. O‘zbekcha ko‘ylakning loyihasi
Ayollarning an’anaviy o‘zbekcha ko‘ylagida, hozirgi paytda ma’lum o‘zgarishlar bo‘lmoqda, ya’ni ko‘ylak gavda qismining bichimi, hajmi va uzunligi qisqarmoqda. Koketka, yoqa, yenglarning katta-kichikligiga va shakliga ko‘pgina omillar, shu jumladan moda ham ta’sir etmoqda.
Hozirgi o‘zbekcha ko‘ylakda turli bezaklar, qo‘yma burmalar, aylana burmalar, plisse va hokazolar ishlatiladi. Bu esa ko‘ylaklarning gavda qismi bilan koketkaning loyihasi bir xil bo‘lsa ham ularning tashqi ko‘rinishini o‘zgartiradi.
1. Asosiy chizmaning ort bo‘lagini qog‘ozga tushirib olinadi.
2. Ko'krak chizig‘i, ort kengligi chizig‘i, bel chizig'i, yon chizig‘i
tushurilib, Bn4, Ye, K4, Bl2 ,B1 nuqtalar belgilab chiqiladi.
3.B12B13 = 2-3 sm ( yon tomondan tushishi).
4. Bl Bl, = Ism ( ort o ‘rta chizig‘idan tushishi).
5. Bl,, Bl3 nuqtalar chizg'ich yordamida tutashtiriladi.
6. YeYe, = 3-4 sm ( yelka nuqtasining ko‘tarilishi).
7. Bn4, Ye, nuqtalar chizg‘ich yordamida tutashtiriladi va davom
ettiriladi.
8. Bn4E = YelK+YeU+1 = 13+58+1 = 73 sm (yelka va yeng
uzunliklari).
9. E nuqtadan perpendikulyar tushiriladi.
10. EE, = (BA+QB):2 = (17+5):2 = 11 sm (etak qismi kengligi).
11. E,, Bl3 nuqtalar chizg'ich yordamida tutashtiriladi va o ‘rta
nuqtasi aniqlanib, yuqoriga peфendikulyaг chiqariladi.
12. 0 0 , = 5-10 sm (yeng osti egriligi).
13. Е,, Op ВЦ nuqtalar ravon egri chiziq bilan tutashtiriladi.
14. Yengning etak qismi bir oz turtib chiqqan egri chiziq bilan chiziladi.
4 .6 .5 . Old bo‘lak chizmasi (31-rasm , b)
15. Asosiy chizmaning old boiagini qog‘ozga tushirib olinadi.
16. Ko‘krak chizig'i, old kengligi chizig i, bel, yon chiziqlari
tushirilib, Bn6, Ye3, K4, Bl2, Bl, nuqtalar belgilab chiqiladi.
17. B12B13 = 2-3 sm (yon tomonning tushishi).
18. B^Bl^KYaAn-KYaA^B sm (old bo‘lak o'rtasining tushishi).
19. Bl3, Bl„ nuqtalar chizg‘ich yordamida tutashtiriladi.
20. Ye3Ye4 = 3-5 sm (yelka nuqtasining ko'tarilishi).
21. Bn,., Ye4 nuqtalar chi2 g‘ich yoitlamida tutashtiriladi va davom ettiriladi.
22. Bn6E2 = Y eU +Y elK = 58+13 = 71 sm (yelka va yeng
uzunliklari).
23. E2 nuqtadan perpendikulyar tushiriladi.
24. E2E3 = EE, = 11 sm (etak qismi kengligi).
2 5 .Y en g nin g q olgan q ism la ri huddi ort b o ‘lakdagiday
yakunlanadi.
26. Yengning etak qismi ichkari kiritilgan egri chiziq bilan chiziladi.
An’anaviy koylak gavda qismi to’g’ri siluetli, koketka chizig’i boylab
burmali bo’ladi.
Klassik o’zbekcha koylak koketkasi asosan koylakning gavda qismiga ulanadigan chizig’i boylab oval shaklida bo’ladi. Old tomonda koketka yaxlit yoki bo’rtli bo’lib, bo’laklari bir-birining ustiga o’tib turadi. Yoqasi qirqma, yoqa o’mizi boylab yoqa qaytarma qismining shakli har xil bo’ladi. Koylak yoqasiz bo’lishi ham mumkin. Yoqa o’mizining oyig’i to’rtburchak, uzaytirilgan, dumaloq oval va h.k. shaklida bo’lishi mumkin.
Hozirgi paytda ayollarning milliy o’zbekcha koylagida ma’lum o’zgarishlar
bo’lmoqda. Koylak gavda qismining silueti, hajmi va uzunligi qisqarmoqda. Koketka, yoqa, yenglarning katta-kichikligi va shakliga ko’pgina omillar, shu jumladan moda ta’sir etmoqda

1-Rasm. yaxlit yengli koylak boyin o’mizi oyiqlarining ko’rinishi.

2-Rasm. Ayollarning zamonaviy koylak modellari
Hozirgi o’zbekcha koylakda turli bezaklar, qoyma burmalar, aylana burmalar, plisse va h.k. ishlatiladi.
Ayollar ko’ylagini tikish uchun turli gazlamalar, masalan, (krepdishen, krepjorjet, atlas, batis, shifon, chit) kabi tabiiy ipak gazlamalar bilan birga zamonaviy materiallar assortimenti (sun’iy shoyi, baxmal, gazlamasimon trikotaj, velyur va boshqalar) ham ishlatiladi. Astari esa ko’pincha ip gazlama yoki asosiy gazlamadan bichiladi.
Hozirgi o ‘zbekcha ko‘ylakda turli bezaklar, qo‘yma burmalar, aylana burmalar, plisse va hokazolar ishlatiladi. Buesa ko'ylaklarning gavda qismi bilan koketkaning loyihasi bir xil bo‘lsa ham ularning tashqi ko'rinishini o‘zgartiradi.