“texnologiya fanini o‘qitishda zamonaviy yondashuvlar va innovatsiyalar”

Dasturxonga o‘tirishda rioya qilish kerak bo‘lgan qoidalar tartibi 
yozilgan qog‘ozlarni tarqating.
Berilgan qoidalarni ishchi daftarga ko‘chirtiring. 
IV. Yangi o‘quv materialini ”FSMU” texnologiyasi orqali mustahkamlash va 
o‘quvchilar bilimini baholash.(20 daqiqa) 
Vazifa: 
Nonushta dasturxoni 
tuzashda qaysi idish-
tovoqlardan 
foydalaniladi? 
Pichoq, vilka, 
qoshiq qanday 
joylashtiriladi? 
Salfetka yoki sochiqni 
taxlashni ko‘rsating 
hamda ulardan 
qanday 
foydalaniladi? 
Bajargan 
ishingizni 
baholang. 
O‘quvchilar mustaqil nonushta dasturxonini bezashadi. 
V. Darsni yakunlash.(5 daqiqa) 

---

12 
Yangi mavzuga oid savollarga javob bergan va dars jarayonida faol 
qatnashgan o‘quvchilarni baholang. 
Uyga vazifa bering. 
1)darslikda berilgan savollarga javob yozib kelish 
2) nonushta dasturxonini bezash tartibini ishchi daftarga chizib kelish. 
3) salat tayyorlash uchun kerakli mahsulotlar tarkibini o‘quvchilarga bo‘lib bering. 
Salat tayyorlash uchun tayyorgarlik ko‘rib kelish. 
Ta’lim metodlaridan bunday ketma-ketlikda foydalanish natijasida nafaqat 
ta’lim oluvchilarning diqqatini jalb etish darajasini oshirish, balki ta’lim 
samaradorligini oshirishga ham erishish mumkin bo’ladi. Bugungi kunda, ayniqsa, 
Power Point dasturi mexnatni ancha engillashtiradi va mavzularni nihoyatda turli-
tuman shaklda tasvirlash imkoniyatini beradi. 
Dasturdan foydalanilganda ta’lim oluvchilar diqqatini mavzuga qaratish 
uchun turlicha dizayndan foydalanish mumkin. Slaydlarda mavzuning nomi, rejasi, 
o’rganiladigan asosiy tushunchalar, ularni tushunish uchun zarur bo’lgan tasvirlar, 
jadval, grafik, diagramma va boshqalarni berish mumkin. Bunda ularni rangli 
ko’rinishda berishning imkoniyati kattadir. 
Slaydlarni tayyorlashda shriftlar, ularning katta-kichikligi, ranglarning 
didaktik funksiyasi, ularning ishlatilishi, matn beriladigan fon, unda qanday 
tasvirlardan foydalanish, ularni ta’lim oluvchilar kayfiyatiga qanday ta’sir qilishi, 
ishlanish usullari, mantiqiy xarakteriga mosligiga ham ahamiyat berish zarur. 
Darsni o’tishda ko’rgazmali materialni qanday namoyish qilish ham katta 
ahamiyatga ega. Namoyish qilish jarayonini shunday tashkil qilish kerakki, unda 
quyidagi didaktik talablarga rioya qilish tavsiya etiladi: 
- hamma ta’lim oluvchilar namoyish qilinayotgan ob’ektni ko’rishlari, 
eshitishlari, tushunishlari; 
- ob’ektning muhim, asosiy tomonlari ta’lim oluvchilarda katta taassurot 
qoldirishi, maksimal darajada diqqatlarini jalb qilishi; 
- o’rganilayotgan ob’ektning sifatini mustaqil ravishda o’lchash, anglash va 
o’zlashtirish imkoniyatini ta’minlash kabilar. 
Ko’rgazmali va tarqatmali materiallarning asosiy yo’nalishlaridan biri 
namoyish qilish metodining o’ziga xos davomi bo’lgan illyustratsiya hisoblanadi. 
Namoyish qilish metodidan yoki illyustratsiyadan ham ko’rgazmali, ham 
tarqatmali 
material 
sifatida 
foydalanish 
mumkin. 
Undan 
foydalanish 
o’qituvchining pedagogik mahoratiga bog’liq. Namoyish qilishda ko’proq 
predmetlardan foydalaniladi. Illyustratsiya predmet, jarayon, xodisalarni simvollar 
yordamida ifoda qilish bo’lib, odatda, u plakatlar, karta, portret, foto, rasm, 
chizma, grafik va boshqalarni o’z ichiga oladi. 
Illyustratsiya materiallari oldindan tayyorlanadi, lekin ulardan zarur 
paytlarda foydalaniladi. Illyustratsiyaning samaraliligi ko’p jixatdan uni qanday 
tarzda qo’llashga bog’liq. 
Ko’rgazmali va tarqatmali materiallardan foydalanish darajasi keng, ulardan 
qanday tarzda, qanday maqsadlarda foydalanish o’qituvchiga bog’liq. O’qituvchi 
ko’rgazmali va tarqatmali materiallarni tanlar ekan, birinchidan, darsning ma’ruza 

---

13 
yoki seminar mashg’ulot shaklidaligini hisobga oladi. Ikkinchidan, mavzu orqali 
o’qituvchi ta’lim oluvchilar oldiga qanday vazifa qo’ymoqchi, maqsadi nima, 
muhokama qilinayotgan muammoni yechishda ko’rgazmali qurol yoki tarqatmali 
material qanday yordam berishi mumkinligini hisobga olib, ularni tanlashi kerak 
bo’ladi. 
Masalan, ma’ruza darslarida chizma, rasm, jadvallardan biror ilmiy taxmin 
(gipoteza), ilgari surilayotgan fikrni tasdiqlash maqsadida foydalanilsa, seminar 
yoki amaliy mashg’ulotlarda muammoli vaziyatlarni kichik guruhlarda muxokama 
qilish va yechimini topishda foydalanish mumkin. Bunda ham ko’rgazmali va 
tarqatmali materiallardan foydalanish darajasi o’qituvchining mohirligi, fantaziyasi 
hamda pedagogik mahoratiga bog’lik bo’ladi. 
Xulosa sifatida shuni ta’kidlash mumkinki, ko’rgazmali va tarqatmali 
materiallarni ma’ruza darsi, seminar va amaliy mashg’ulotlar jarayonida boshqa 
barcha metodlar bilan birga qo’llab, dars samaradorligini oshirish imkoniyati 
mavjud. Ushbu imkoniyatdan qanday foydalanish o’qituvchining pedagogik 
maxoratiga bog’liqdir.