Texnologiyalar va pedagogik mahorat

«masla.ha.tchi»;
• 
mazoratchi» va b.
Shundan so‘ng quyidagilar tuzib chiqiladi:
• 
har birining egallaydigan vazifalari va xatti-harakatlari bahosi boiyicha 
yo'riqnoma;
• o'yin jarayonining asosiy davriyligi boiyicha dastur ishlab chiqiladi.
0 ‘yin jarayonida tortishish, musobaqalashish (bahs-munozara yuritish),
ruhiyatining bo‘lishini ta’minlash zarur.
0 ‘yin o‘tkazish chog‘ida «buyurtmachi» rolini bajaruvchi rahbar u yoki 
bu tadbirlaming bajarilish sifatiga va bu tadbirlarda rol ijro etgan (qatnashgan, 
ishtirok etgan) talabalarga baho beradi. Shu baholar asosida butun guruhning 
hamda alohida talabalaming rol ijro etishi bahosi chiqariladi.
Bunday o‘yinlami tashkil etish bo‘lg‘usi mutaxassis qobiliyatini diagnostika 
qilishni taqozo qiladi. Shu maqsadda talabalarni rol ijro etishlarini almashtirib 
turish ham tavsiya etiladi. Chunki har bir talaba u yoki bu rolda o‘z 
imkoniyatlarini sinab ko‘ra oisin, ya’ni «oddiy»dan «КВ boshiig‘i» darajasidagi 
rollami ijro etishga imkoniyat berilsin.
2. 
Ijodiy faoliyatning biror bosqichida muayyan strategiya, taktikava metodlami 
qo‘llash maiakasini shakllantirishga qaratilgan tadbirkoriik va rol oVinlari.
Masalan, «Ilmiy-tadqiqot ishlarida ma'ruza, munozara» tarzidagi o‘yin.
Bu o‘yindagi asosiy rollar quyidagicha bo‘lishi mumkin:
«Boshlovchilar» - o‘qituvchi, ishlab chiqarish mutaxassisi;
«Peshqadamlar» - muhokama qilinadigan muammoning muayyan 
masalasi bo‘yicha vaziyatni tasawur qila oladigan ma' ruzachilar;
«Bezakchilar» - peshqadamlarning m a'ruzalari va chiqishlarini 
ko‘igazmali tasawur etishlari va tushuntirishlarini ta’miniovchi o‘yin 
ishtirokchilari.
«Assistentlar» peshqadamlar yordamchilari bo‘lib, ular peshqadamlaiga 
va opponentlarga ko‘rgazmali chiqishlariga yordam beruvchi o‘yin 
ishtirokchilari.
«Rasmiy opponentlar» - peshqadamlarning ma'ruzasi va boshqa 
materiallar bo‘yicha rasmiy tanqidiy ruhda chiqish qiluvchilar;
«Norasmiy opponentlar* - muammo bo‘yicha guruh bo‘lib yoki mustaqil 
ilmiy-tadqiqot olib boruvchi barcha boshqa talabalar — o‘yin ishtirokchilari;
«Chalg‘ituvchilar» - korxona yoki ilmiy muassasada qo‘shimcha salbiy 
hodisa, faktlami bayon qilish asosida о‘yin ishtirokchilarining faolligiga 
sabab bo‘ladigan savollar qo‘yishi lozim bo‘lgan o‘yin ishtirokchilari. Korxona 
yoki ilmiy muassasa mutaxassislari, oliy o‘quv yurti o‘qituvchilari, ilmiy 
xodimlari, aspirant, talabalari bu «vazifa»ni bajarishlari mumkin.
«Registratorlar* - munozaralami yozib oluvchi o‘yin ishtirokchilari;
100

---

«Ekspertlar» - ma' ruza muhokamasidagi chiqishlar va yechimning guruh 
bo‘lib qabul qilinishi bo‘yicha obyektiv baho beruvchi o‘yin ishtirokchilari. 
Bu vazifada korxona va ilmiy muassasa mutaxassislari, oliy o‘quv yurti 
o‘qituvchilari va ilmiy xodimlari, aspirant va talabalar qatnashishlari mumkin.
Bunday o‘yinlarda quyidagi asosiy vazifalar hal qilinadi:
•