Talabalarning faolligi ulam ing mustaqilligi bilan tig‘iz bog‘langan. Bu
tushunchalar bir-birini to‘ldiradi. Chunki mustaqil harakatlaming o ‘zidayoq
shaxsning faolligi namoyon b o‘ladi, aksincha, faollik ko‘pincha mustaqil
harakatlami taqozo qiladi.
Bilish mustaqilligi quyidagi belgilaiga ega:
• mustaqil fikrlay olish va unga intilish;
• yangi vaziyatlarda moHjalni ola bilishsa yoki yangi vazifalami yechishga
o'z yondashuvini topa bilish qobiliyati;
• o'zlashtirilayotgan bilimlarni nafaqat tushunishni istash, balki uni
qo‘lga kiritish usullarini topish;
• boshqa ishlarni baholashda tanqidiy yondashuv;
• o‘z hukmlarining erkinligi.
B.P. Y esipov mustaqil ishlarni bilimlarni izlab topish, malaka va
ko‘nikmalami mustahkamlash, bilimlardan yangi sharoitlarda foydalana olish
hamda bilimlarni amaliy qo‘llash kabi didaktik vazifalar bilan bog‘laydi.
G .I. Shukina bilish mustaqilligida bilish va yangi amaliy vazifalami
belgilash, uni hal qilish usulini topish qobiliyatlari bilan ajralib turadigan
aslida esa m ustaqil tafakkur sifatida xarakterlanadigan o'rganishni
motivatsiyalash va undan foydalanish (operasiya) biiiigini ta’kidlaydi.
Psixologiya va pedagogikaga oid adabiyotlarda bilish faoliyatining quyidagi
tiplari farqlanadi:
• perseptiv;
• reproduktiv;
• produktiv.
Perseptiv bilish faoliyati — bu faoliyatning shunday namunasiki, unda
predmet, voqea, hodisa va ular haqidagi ayrim ma’lumotlar belgilari va
36
mazmuni og‘zaki va yozma nutq vositasida aks ettiriladi. Peiseptiv faoliyat
Do'stlaringiz bilan baham: |
