Texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti qarshi

2. Vosita (ulanish usuli): 
a) mis (med) kabel: 
1) simmetrik – parali kabellar; 
2) koaksial; 
1-rasm ( UTP va Koaksial kabellar ko’rinishi) 
b) Optik kabel: 
1) bir modali – magistralda ishlatiladi; 
2) ko’p modali – lokal tarmoqda ishlatiladi; 
c) Simsiz aloqa (wi-fi, bluetooth va h.k); 

---

2-rasm ( 
4-rasm( Xizmat – Tarmoq taqdim etadigan xizmatlar) (audio/video 
qo’ng’iroq, ma’lumot uzatish va h.k). 

---

Video ma’lumotlar 
GN – keyingi avlod tarmog`ining arxitekturasi va afzalliklari
So`ngi o`tgan 15 yil mobaynida axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining 
rivojlanishi natijasida, mamlakatimiz aloqa sohasida yuqori natijalarga 
erishilmoqda. TELEKOMMUNIKATSIYA tarmoqlarini modernizatsiyalash, 
zamonaviy texnologiyalarni qo`llash, yangi raqamli texnika vositalarini o`rnatish, 
ularni optimallashtirish ishlari natijasida, jahon axborot integratsiyalashuv 
jarayoniga O`zbekistonning jadal suratda qo`shilishi ko`zga tashlanmoqda. NGN 
texnologiyasining respublikamiz aloqa tarmoqlarida qo`llanilishi, aloqa sifat 
ko`rsatkichlarini jahon standarti talabiga javob beradigan pog`onaga olib 
chiqmoqda.
NGN texnologiyasi asosida qurilgan tarmoq (ya`ni NGN tarmoq) universal tarmoq 
hisoblanib, paketli kommutatsiya asosida ixtiyoriy turdagi ma`lumotlarni (tovush, 
video, rasm, televizion kadr va boshqalar) sifatli, yo`qotishlarsiz va yuqori tezlikda 
uzatish imkoniyatiga egadir. NGN tarmog`i turli xil ma`lumotlar trakti uchun 
kerak bo`ladigan barcha xizmatlarni ta`minlash imkoniyatiga egadir, ya`ni (QoS-
Quality of Service) xizmat ko`rsatish sifati yuqori ko`rsatgichga egadir. Nazariy 
jihatdan o`ylab qaralganda NGN tarmog`i ayni paytda foydalanib kelinayotgan 
umumfoydalanuvchi telefon tarmog`i (UFTT-PSTN), ma`lumotlar uzatish tarmog`i 
(MUT), elektr aloqa tarmog`ini (EAT) mukammal yagona tizim sifatida 
birlashtirgan multiservis tarmog`idir.
NGN tarmog`ini qurishdan asosiy maqsad, keng spektrdagi xizmatlar turini joriy 
qilishdir. Ularga quyidagilarni misol qilish mumkin:

---

•
Telefon aloqasi xizmati (mahalliy, shaharlararo, halqaro telefon aloqasi);
•
Ma`lumotlar uzatish xizmati (ajratilgan ma`lumot uzatish kanali, ma`lumotlarni 
uzatuvchi virtual xususiy tarmoqlar);
•
Telematika xizmati (“elektron pochta”, “ovozli pochta”, “IP telefoniya”, 
“audiokonferentsiya”, “videokonferentsiya”);
•
Harakatdagi elektr aloqa xizmati;
•
Provayder xizmati (“elektron supermarket”, “masofadan o`qitish” ).
Bu holda NGN tarmog`i har xil turdagi aloqa vositalari, ya`ni analog telefon 
apparati, faksimil` apparati, IP-telefoniya terminali, mobil aloqa vositalari, raqamli 
tarmoq qurulmalari va boshqa tur aloqa komponentlarini qo`llab-quvvatlaydi.