1
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
MUDOFAA VAZIRLIGI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA‘LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI
MOLIYA FAKULTETI MOLIYA VA MOLIYAVIY
TEXNOLOGIYALAR YO’NALISHI
KURS ISHI
Mavzu: O’zbekistonda milliy bozorni shakillantirish va
rivojlantirish muammolari
Ilmiy rahbar: _________________________
Talaba: Ergashev A.
2022-2023 o`quv yili
3
Kirish
Iqtisodiyotning bozor munosabatlariga o‘tishi bilan jamiyatda bozor
iqtisodiyotining amal qilish mexanizmini, turli mulkchilikka asoslangan
korxonalarning (firmalarning) xo‘jalik yuritish faoliyatini,
ularning bozor
sharoitidagi harakatini, cheklangan ishlab chiqarish resurslaridan oqilona
foydalanish yo‘llarini va shu asosda ularni samarali faoliyat yuritishlarini
o‘rgatuvchi bilimga bo‘lgan ehtiyoj ortib boradi. O‘zbekiston Respublikasi
Prezidentining gapiga asosan respublika iqtisodiyotida
olib borilayotgan
erkinlashtirish jarayonlari chuqurlashdi, moliya bozori shakllandi va undagi
operatsiyalarning ko‘lami o‘sib, ishtirokchilarining soni ham ortdi.
Milliy bozor — muayyan mamlakatning davlat chegaralari doirasi bilan
cheklangan tovar muomalasi sohasi. Kapitalizm taraqqiyoti mayda mahalliy
bozorlarni yaxlit milliy bozorga birlashtiradi. Milliy
bozor ham qar qanday bozor
kabi turli moddiy, maʼnaviy va intellektual tovarlarni ayirboshlash obʼyektiga
aylantiradi. Milliy bozor subʼyektini shu mamlakat fuqarolari boʻlmish tovar
egalari va pul egalari tashkil etadi. Milliy bozor tarixan oʻtkinchi. U maʼlum
davrda paydo boʻlgan, maʼlum bosqichga kelib yoʻqoladi, chunki bozor
munosabatlari baynalmilallashib, millatlararo, umumiy bozor vujudga keladi.
Natijada bozor munosabatlari uchun milliy doyra torlik qiladi va
ular davlatlararo
miqyosga chiqadi.
Bozor sotuvchilar bilan xaridorlarning oldi-sotdi qilish orqali yuz beradigan
o’zaro manfaatli va hamkorlik aloqalaridir. Umuman olganda, bozor besh
funktsiya (vazifa)ni bajaradi:
1.Ishlab chiqarish bilan iste’molni bog’lash
funktsiyasi. Iqtisodiy faoliyat ishlab chiqarishdan boshlanib, iste’mol bilan
tugallanadi. Masalan, vertolyot zavodi
uchish apparatini chiqaradi, ammo o’z
ishchilari uchun oziq-ovqat, kiyim-kechak, turar-joy yaratmaydi, stanoklar,
vertolyot
uchun metall plasmassa, bo’yoq elektr qismlarini ham tayyorlamaydi.
Zavod vertolyotini bozordr sotib, pulni ishchilarga maosh qilib beradi, ular
iste’mol bozoridan tirikchilik tovarlarini sotib oladilar. Zavod ishlab chiqarish
