Texnologiyalari universiteti telekommunikatsiyalar fakulteti

); 
 
create table kafedra ( 
 
id int auto_increment primary key, 
nomi varchar(100), 
oqituvchilar_soni int, 
fakultet_id int, 
foreign key (fakultet_id) 
 
 
references fakultet(id) 
); 
 
 
 
 
 
 
 

---

Desc student; 
Ro’yhatini chiqaradi. 
 
 
alter table kafedra add column fanlar varchar(80); 
 
“fanlar” ustuni qo’shildi. 
 
 
alter table kafedra modify column fanlar char(50);
 
“fanlar” ustuni tipini o’zgartiradi. 
 
 
alter table student drop column fanlar;
 
Ustunni o’chirish. 
 
 
 

---

 
alter table kafedra change column nomi name varchar(80); 
 
Ustun nomini o’zgartiradi. Ya’ni ‘ nomi’  ‘ name’ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
4- AMALIY MASHG‘ULOTI 
Mavzu: Ma’lumotlarni tanlash va ular ustida amallar. AND, 
OR, NOT mantiqiy standart so‘zlardan foydalanish 
Ishdan maqsad: Talabalarda DML komandalaridan va AND, 
OR, NOT mantiqiy stanndart so‘zlardan foydalanish va shu orqali 
relyatsion MB da ishlash ko‘nikmasini hosil qilish. 
Masalaning qo‘yilishi: DML 
komandalaridan foydalanish. 
AND, OR, NOT, IN, BETWEEN, LIKE operatoridan foydalanib 
avvalgi mashg‘ulotlarda yaratilgan jadvallar ustida amallar bajarish. 
Uslubiy ko‘rsatmalar:Ma’lumotlar bazasiga axborotlar qo‘shish, 
yangilash, o‘chirish va chiqarib tashlash imkonini beradi, odatda 
ma’lumotlami 
boshqarish 
tili 
(DML 
– Data Manipulation 
Language) yordamida amalga oshiriladi. Barcha ma’lumotlarning 
markazlashtirilgan saqlanishi mavjudligi va ulaming tavsifi ba’zan 
so‘rovlar tili (querylanguage) deb ataluvchi so‘rovlarda tashkil etilgan 
umumiy uskunasi sifatida DML tilidan foydalanish imkonini beradi. 
So‘rovlar 
tilining 
mavjudligi 
o‘ziga 
xos 
faylli 
tizimlarni 
cheklanishlardan 
yo‘qotish 
imkoniyatini 
beradi, 
unda 
foydalanuvchilarning fiksirlangan so‘rovlar to‘plami ustida ish olib 
borishlari yoki dasturiy ta’minotni boshqarishda ko‘proq murakkab 
muammolar uchun doimiy ravishda yaratilayotgan dasturlar sonining 
oshishi nazarda tutiladi. 
DML tilining ikki xil turi mavjud - protsedurali va protsedurali 
bo‘lmagan tillar. Ular bir-biridan ma’lumotlardan ko‘chirma olish 
usullari bilan farqlanadi. Ular o‘rtasidagi asosiy farq, protsedurali tillar 
odatda MB da ketma-ket ravishda axborotlarni qayta ishlaydi, 
protsedurali bo‘lmagan tillar butun yozuvlar to‘plamiga birdan 

---

operatsiyaga kirishadi.