Texnologiyalari

Formullar bilan ishlash. MS Word 2013 da formulalar qo‘shish uchun asosiy menyuning “Вставка” bo'limi tanlanadi. MS Word 2013 da formulalar qo‘shishning 2 xil usuli mavjnd.

1. 
   Asosiy menyuning “Вставка” bo‘limidan
   belgi
   
   
   

‘Формула” tanlangandan so‘ng quyidagi darcha hosil
tanladi.

boMadi:

■иропошА

Л fiuwn. * WU6) Ю фсф 'iy

4.56-rasm. “Формула” darchasi




Tayyor andozadan foydalangan holda kerakli formulalami yozishimiz mumkin bo‘ladi.

log^ л/х + tgx + yfJa^+9

2. 
   “Вставка” bo‘limidan “Объект” ^! * tanlanadi (4.57
   

rasm).




4.57-rasm. “Microsoft Equation 3.0” darcbasini tanlash





Hosil bo‘lgan darchadan “Microsoft Equation 3.0” bo‘Iimi tanlanadi. Belgini tanlash uchun, darchaning kerakli bo‘limi ustiga sichqoncha ko‘rsatkichini olib kelib chap knopkasi bosiladi va kerakli belgi tanlanadi. Bu belgilami strelkalar yordamida ham tanlashimiz mumkin (4.58-rasm).






4.58-rasm. Formula darchasi

MS Equation Editor da yozilgan formulaning ko‘rinishi:

^4 = v(|v«*|"^_,v«*) + (r + f)V

~=\ {\Чи^кГ'чи^к\ + {М + КУи^г

Formuladan chiqish uchun, sichqoncha ko‘rsatkichini (chap knopkasini) formula satridan tashqarida bosish yetarli. Uni tahrirlash (formulaga o‘zgartirishlar kiritish) uchun formula ustida sichqoncha ko‘rsatkichini (chap knopkasini) 2-marta tez bosish kerak.

Hujjatga “Гиперссылка” o‘rnatish. “Гиперссылка” - bu ma’lum bir faylga yoki internet sahifaga murojaat etish usuli hisoblanadi. “Гиперссылка” quyidagicha o‘matiladi. “Гиперссылка”ш o‘matish uchun birinchi navbatda matnni belgilab olamiz va “Вставка” bo‘limidan “Гиперссылка” tanlaymiz. “Гиперссылка” ni quyidagi ko'rimshlarda amalga oshirsa bo‘ladi:

1. 
   Veb sahifadagi faylga;
   
2. 
   Hujjatning ichida;
   
3. 
   Yangi hujjatga;
   
4. 
   Elektron pochtaga.
   

Birinchi holatda “Папка”, “Текущая папка”, “Просмотренные страницы или последние файлы” bo‘limlari tanlanadi.

Uchinchi holatda yangi hujjatning nomi yoziladi.

To‘rtinchi holatda elektron pochtaning nomi, adresi yoziladi.

Agar kompyuter Internet tarmog'iga ulangan bo‘lsa to‘g‘ridan- to‘g‘ri qayta ulash mumkin http/7:www.mail.ru.

Hujjatga SmartArt obyektlarini qo'shish. SmartArt obyektlari foydalanuvchiga yaratayotgan hujjatini chiroyli, tnshunarli qilib yaratishida yordam beradi. SmartArt obyektlari foydalanuvchiga ro‘yxat, jarayon, matrisa, piramida va sikl ktfrinishlarda hosil qilish imkoniyatini beradi. ³⁰



4.60-rasm. SmartArt obyekti


Ikkinchi holatda “Местом в документе выбирается начало документа”, “Заголовки или закладки” boMimlari tanlanadi' .


4.59-rasm. “Гиперссылка” turlarini tanlash

Hujjatga rasm joylashtirish va o‘zgartirishlar kiritish.

Matnga joylashtirilgan grafik tasvirlar matnni yanada tushunarli holatga keltiradi. Word dan foydalanib hujjat matnini fotosurat, tasvirlar yordamida bezash mumkin. Grafik obyektlar bir necha manbalar yordamida hosil qilinadi:

S Wordning o‘zi bilan keladigan tayyor grafik tasvirlar;

S Foydalanuvchining o‘zi Paint grafik muharriri bilan hosil qilgan tasvirlari;

•S Skaner - tasvir va rasmlami grafik faylda hosil qiluvchi va kompyuterda saqlovchi maxsus qurilma yordamida.

Word quyidagi kengaytmali fayllar bilan ishlaydi:

*.pcx , *.gif, *.wmf, *. bmp , *.tif, *.jpg vaboshqalar.

Kolontitul yaratish. Har xildagi nashriyotlar, jumallar, ilmiy- texnik va mashhur adabiyotlar bilan ishlaganda siz, extimol, sahifalar past yoki yuqori qismidagi axborotga e’tibor bergan bo‘lsangiz kerak. Bu qanaqadir grafik tasvir va nashriyot nomi yoki uning bo'limi sarlavhasi bo‘lishi mumkin. Bunday axborot sizga kitobning kerakli bo‘limini yoki lug'atdan kerakli so‘zni tez topishga yordam beradi. Bunday harakterda joylashtirilgan axborotlar kolontitul deb ataladi va unga kerakli ma’lumotlar kiritiladi. “Kolontitul” so‘zi nashriyotning maxsus termini hisoblanadi.

Kolontitullar joylashish o'miga ko‘ra ikki xil bo‘ladi:

■S yuqorigi kolontitul;

S pastki kolontitul.

Kolontitullar barcha hujjat sahifalarida bir xil bo‘lishi ham, bo‘limlar bo‘yicha o‘zgarishi ham mumkin. Shunga e’tibor berish kerakki, kolontitul har bir bo‘lim mavzusiga mos bo‘lishi kerak.

Bir tomonlama chop etishda kolontitullar har bir sahifada bitta bo‘ladi. Agar ikki tomonlama chop etish bo‘lsa, markaziy chiziqga simmetrik ravishda joylashtiriladi. Bunda chap va o‘ng sahifalardagi axborot har xil bo‘lishi ham mumkin. Masalan: Chap tomonda umumiy bo‘lim nomi ungda esa mos bo‘lim nomi joylashtiriladi.

Kolontitul tuzish va tahrirlash uchun maxsus “Kolontituli” uskunalar oynasidan foydalaniladi. Bu oyna yordamida pastki va yuqorigi kolontitullar orasida ulanish, keyingisiga o‘tish va avvalgisiga qaytish kabi ishlami bajarish mumkin.

Sahifa parametrlarini o‘rnatish va hujjat xususiyatlari. Hujjat bilan ishning birinchi pog‘onasida uning sahifalari parametrlarini o‘matish kerak. Bunga varaqning o‘lchami va mo‘ljallanishi, maydon kattaligi, kolontituldan sahifaning yuqori va past tomonigacha masofani o‘matish kiradi. Ish jarayonida o‘matilgan parametrlar o‘zgartirilishi ham mumkin. Sahifa parametrlari hujjatning barcha qismlarida bir xil bo‘lishi va turli bo‘limlarda har xil bo‘lishi ham (bu kolontitulga bog‘lik) mumkin. Sahifa o‘lchamlarini tanlashda chop etish qurilmasiga mo‘ljallang. Varaqa formati “A4 ” bo‘lsa, xohlagan hozirgi zamon printerlarida chop etish mumkin. Format “A3 ” bo‘lsa, faqat printeming maxsus modifikatsiyalari orqali chop etish mumkin. Sahifa mo‘ljalli kitobli (balandligi enidan katta) yoki albomli (balandligi enidan kichik) bo'lishi mumkin.

Sahifa parametrlarini o‘matish uchun “Разметка страницы” menyusi tanlanadi. U to‘rt bo‘limdan iborat:

S Поля;

■А Ориентация;

S Размер;

■S Колонки.

Sahifa o‘lchami va boshqa xususiyatlari quyidagi rasmda o‘zgartiriladi.

5. 
   Mutaxassislik xususiyatlarini inobatga olgan taqdimot mahsulotlarini yaratish. Microsoft Power Point dasturi Power Point prezentatsion (taqdimot) grafikli dasturlar qatoriga kiradi. Bunday dasturlar o‘zida matnlar, rasmlar, sxemalar, grafiklar, animatsiya effektlari, ovoz videokliplar va h.k. lardan iborat bo‘lgan slaydlar hosil qilish imkonini beradi.
   

Prezentatsiya - bu slaydlar va maxsus effektlar to‘plami bo‘lib, tayyor material, doklad yoki konspekt shaklida bitta faylda saqlanadi va uni ekranda namoyish qilinadi.

Slayd - bu prezentatsiyaning alohida kadri bo‘lib, ichiga matn va sarlavhalami, grafik va diagrammalami olishi mumkin.

Поде | Размер бумаги Истспм» бчнлги

Размер бумаги;

:А4
Гм|


Парвеню мечети...



ЦЫрима 21см высота: 29,7 см

Подача бумаги Первая страилв;
Остапы®* страчия:


Образец

nptMenmo' ко всему документу ’
По уноя^агаю


I . J I


Отмела



4.61-rasm. Sahifa paramctrlarim o'matish oynasi

Animatsiya - bu slaydlarni namoyish qilish va ko‘rsatishda ularni samaradorligini oshiruvchi tovush, rang, matn va harakatlanuvchi effektlar yig‘indisidan iborat.

Power Point dasturini ishga tushirish uchun quyidagi ketma- ketlikni amalga oshiramiz:

Пуск - Приложения - Microsoft Office - MS Office Power Point 2013.

Dastur yuklangandan so‘ng ekranda ishchi oyna hosil bo‘iadi.

1. 
   Sarlavha qatori (Презентация l.pptx);
   
   
   
   MIRHIISAN KADIROV
   
   
   
   
   
   4.62-rasm. Power Point dasturini umumiy ko‘rinishi
   
   
   
2. 
   Asosiy menyular qatori (Главная, Дизайн, Вставка, Анимация, Показ слайдов, Переходы, Рецензирование, Вид);
   
3. 
   Formatlash bo‘limi. (Obyektlar ustida har xil amallar bajarish).
   
4. 
   Slaydlar jadvali. (Slaydlami tahrirlash imkonini beradi).
   
5. 
   Ishchi maydon.
   
6. 
   Dastur holatini ko‘rsatib turuvchi qismi.