Texnologiyalari

Шщ&Ы' «ъ



4.29-rasm. “Быстрый старт” - menyusi

“Правка” - menyusi nusxa olish, olingan nusxani kerakli joyga qo'yish, shirft turi va o‘lchamini o‘zgartirish, matnlami tahrirlash, ma’lumotlami qidirib topish kabi buyruqlami o‘z ichiga olgan.

* fesmsScrap iuin; ^: Ш
ft. • К»,

^4 ‘4 _e.


in

1 El 1S=



i


■a» It


I i U Д ■♦'Aj


Ц JLr i # gem

Ё£аш


4.30-rasm. “Правка” - menyusi




“Перевод” - menyusi tarjima qilish turini tanlash, abzasni tarjima qilish, hujjatni taijima qilish, o‘zgartirishlardan so‘ng tarjima qilish kabi buyruqlami o‘z ichiga olgan.

V -* Ч F*?a* i **■ 'r

.щ Щ/Ш** . M		a
		'JAM

~-v- я .

4.3 l-rasm. “Перевод” - menyusi





“Настройка перевода” - menyusi sozlashlami tahrirlash, andoza ko‘rinishida saqlash, so'zni registrasiya qilish, matn qo'shish, sozlash kabi buyruqlami o‘z ichiga olgan.

*1 sfe.' . •?-
н» : .. , ми |ц


4ф ~Ш г»" ** W

^г* t


<»»ni ■ ■■■ ж ми й*и»»¹ !•.

cm» u*st*sau <з>чж *№* ;й»;в«яг ши Щ

.... >•?> *%•;«**-,»***•• '• ••<. *V, v-

32. 
    rasm. “Настройка перевода” - menyusi
    

“Сервис” - menyusi tekshirish, sozlash, makroslarni bog‘lash kabi buyruqlami o‘z ichiga olgan.

■ Гм*з
Цп<*д*«а> . Щ’


*§

J

»wr


Ve«r* :. Гс*ч»«к Сйэдй



a

32. 
    rasm. “Сервис” - menyusi
    

“Вид” - menyusi masshtabni o‘zgartirish, tarjimani tahlil qilish, hujjatning mavzular majmui kabi buyruqlami o‘z ichiga olgan.

Шшт|жй яда* Пр»«*з f&gesss Взшрм&апщттт Серене Вт •

шш * i,,

_:ш ргШ

пшшгдз

Ш*+С0мл.р4



Щ Ш$т&ш

:Т"

32. 
    rasm. “Вид” - menyusi
    

So‘zlarni tarjima qilish. Biror tilaa yozilgan matnni tarjima qilish uchun ishchi maydondan foydalaniladi, ya’ni ishchi maydonga kerakli so‘z yoki matn kiritiladi. Bu yerda, masalan, rus tilidan ingliz tiliga tarjima qilish uchun “Русско-Английский” bandi tanlanadi va “Документ” tugmasi bosiladi. Bunda kompyuter avtomatik ravishda rus tilida yozilgan matnni ingliz tiliga taijima qiladi va tarjima qilingan matn ekranning o‘ng qismida ko‘rsatiladi.







Shuni aytish kerakki, kompyuter hozircha 100% to‘la va aniq larjima qila olmaydi. Lekin tarjima sifati oshib boruvchi dasturlar yaratilish jarayoni davom etmoqda.

Lug‘atlar bilan ishlash. Avtomatik tarjimaning sifati qanday lug‘atdan foydalanilayotganligiga bog‘liq. Promt Editor 8 tizimi so'zlardan iborat bo‘lgan bosh lug‘at, shuningdek turli sohaning ixtisoslashgan lug‘atlarini o‘z ichiga oladi.

Ixtisoslashgan lug‘atlarga bo‘lgan zarunyat inson faoliyatining lurli jabhalarida ushbu sohaga tegishli tushuachalami ifodalovchi lurli terminlar qo‘llanilishi bilan bog'liq. Bu terminlardan ba’zilari o'ziga xos ma’noga ega bo‘!ishi, ba’zilari kundalik turmushda, ba'zida boshqacha ma’noda ishlatilishi mumkin. Maxsus matnlar larjimasida terminlar faqat muvofiq keluvchi mazmunda ishlatilishi kerak.

Misol uchurj inglizcha solution so‘zini olamiz. Universal lng‘atlar uni har xil tarjima qilishlari mumkin. Lekin u malematikada yechim deb, kimyoda esa qorishma ma’nosini anglatadi.

l arjima sifatini oshirishning boshqa usuli dasturga u taijima qila olmaydigan yoki tarjima qilmasligi kerak bo‘lgan ba’zi so'zlarni ishlatish usulini ko‘rsatishdan iborat. Buning uchun tarjima qilinmaydigan so‘zlarni bandlab qo‘yish va dastur lug‘atida bo‘lmagan so‘zlar taijimasi qoidalarini berish zarur.

Lug‘atlarni to‘ldirish va sozlash. Promt Editor 8 dasturi tarkibiga kiritilgan lug‘atlar ancha boy ekanligiga qaramay, hujjatlarda uchrovchi hamma so‘zlar kiriti 1 ganligini kafolatlab bo‘lmaydi. Notanish so‘zlami dastur qizil rangda ajratib ko‘rsatadi.

Lekin hamma notanish so‘zlar ham lug‘atga kiravermaydi. Ular orasida band qilish lozim bo'lgan so‘zlar ham uchrashi mumkin. Shuningdek bu so‘zlar to‘g‘ri yozilganligini tekshirib ko‘rish kerak. Agar lug‘at haqiqatan ham to‘liq bo'lmasa, unda so‘zni iste’mol lug‘atiga qo‘shish mumkin.

Lug‘atni malakali tarzda to‘ldirish juda muhim va masuliyatli tadbir. Lug‘atning xaddan ziyod zichligi tarjima sifatini pasaytirishi mumkin.

4. 
   Elektron hujjatlarni Microsoft Word dasturi yordamida
   

qayta ishlash

Microsoft Word - yoqori darajali matn muharriri, bu dastur har qanday qiy inchi likdagi hujjatlarni tayyorlashda keng qo‘llaniladi. Bu dastur dunyoda eng ko‘p foydalaniladigan dasturlar safiga kiradi. Word matn muharriri tezkor buyruqlar va zamonaviy vositalami (grammatik, orfografik xatolami tekshirib boruvshi) o‘z ichida mujassamlashtirgani sababli har qanday xat va hujjatlarni bexato yozish imkonini beradi.

MS Word — matnli va grafikli ma’lumotlar ustida yuzdan ortiq operatsiyalami bajaruvchi, hamda matnli protsessorlar sinfiga kiruvchi eng takomillashgan amaliy dasturlardan biri hisoblanadi.

Shunday qilib, Word matn muharriri ko‘magida rus va ingliz tilida har xil hujjatlar, xat, hisobot, maqola, tijorat xabarlari kabi bir turkum matnli ma’lumotlami zudlik bilan tayyorlash va chop qilish mumkin. Bu matn muharriri yordamida o‘zbek shriftida va lotin alifbosi asosida, o‘zbek tilida har xil ma’lumotlami osonlik bilan tayyorlash mumkin.

Word matn muharriri imkoniyatlari:

•S Matnni kiritish, tahrir qilish va ko‘zdan kechirish;

S Qator oraliqlari abzatsini o‘matish;

•S Avtomatik tarzda matnni sahifalarga bo‘lish;

•S Matn qismni ajratish va uni kerakli joyga nusxalash;

■S Hujjat mundarijasini tuzish;

S Matematik, kimyoviy formulalami yozish;

•S Bir vaqtda bir nechta oynada hujjat tayyorlash;

S Matnda har xil shakl, grafik va rasmlardan foydalanish;

S Turli ma’lumotli jadvallar tuzish;

S Avtofiguralar chizish, titul varaqalarini jihozlash va shu kabi yana bir turkum ishlami bajarishi mumkin;

Word dasturi quyidagicha ishga tushiriladi: “Пуск” ekrani yordamida “Приложения” bandiga kiriladi va dasturlar ro^Lyxatidan Microsoft Word 2013 dasturi tanlanadi. Natijada ckranda dastlab MS Wordning ishchi oynasi paydo bo‘ladi³².







»

in

4.36-rasm. MS Word 2013 ning umumiy ko‘rinishi

Microsoft Word dasturi quyidagi qismlardan tashkil topgan: I -Sarlavha qatori (Документ 1 .docx);

2. 
   Tczkor murojaat etish panelini sozlash bo‘limi;
   
3. 
   Asosiy menyular qaton; (Файл, Главная, Вставка, Дизайн, Разметка страницы, Ссылки, Рассылки, Рецензирование, Вид);
   
4. 
   Qo‘shimcha amallami bajarish uchun mo‘ljallangan maxsus uskunalar paneli (piktogrammalar);
   
5. 
   lshchi maydon;
   
6. 
   Aylantirish tasmasi;
   
7. 
   Dastur holatini ko‘rsatib turuvchi qismi.
   

Ishni yangi hujjat yaratish yoki mavjud hujjatni ochishdan boshlaymiz. Yangi hujjat yaratishda biz tayyor andozalardan birini tanlashimiz yoki bo‘sh (toza) hujjat hosil qilishimiz mumkin.

Word dasturini ishga tushirganimizda u bizga turli andozalar ro‘yxatini taklif etadi. Ish jarayonida bu ro‘yxatni ko‘nsh uchun, “ФашГ menyusidan “Создать" buyrug'ini tanlash kerak bo'ladi'⁵.

ЯЕЗй Созвать

I

4.37-rasm. Yangi hujjat yaratish oynasi

Bo‘sh yangi hujjat hosil qilish uchun “Новый документ” ilovasini tanlaymiz yoki ESC tugmasini bosamiz.

Shunindek, yaratilayotgan hujjatning mavzusidan kelib chiqib mavjud andozalardan birini tanlash mumkin. Agar andozalar

Izlangan andoza topilgandan so‘ng uning ustiga sichqoncha tugmasini ikki marta bosib andozani faollashtiramiz.

^:Л

4.39-rasm. Yangi ko'rinishdagi andoza

Andoza bilan tanishuv oynasidan eskiz ustiga sichqonchani ikki marta bosish yoki “Создать” buyrug‘ini tanlash orqali ushbu andoza asosidagi hujjat yaratiladi.

Agar tanlangan andozadan tez-tez foyda- lanish zaruriyati bo‘Isa, unda eskizning pastki o‘ng burchagidagi tugma belgisini bosib qo‘yish lozim. Shunda Word dasturi ishga tushganda har doim ko’rimb turadi.

4.40-rasm. Yangi ko‘rinishdagi andozani
qo'shish

Mavjud hujjatni ochish uchun “Файл” menyusidan “Открыть” buyrug‘ini tan- laymiz. Bunda bizga bir necha havolalar