ТўҒри геометрик шаклли намунанинг ўртача зичлигини аниқлаш umumiy malumotlar

СОЧИЛУВЧАН АШЁЛАРНИНГ ЎРТАЧА ЗИЧЛИГИНИ АНИҚЛАШ 
Umumiy malumotlar: Ўртача зичлик-

m 
(кг

м
3
), материал табиий ҳолатдаги массасининг 
ҳажмига бўлган нисбатидир 
İshning maqsadi: Сочилувчан ашѐларнинг ўртача зичлигини аниқлашдан 
иборат. 
Асбоб-ускуиалар: тарози, воронка, 1 ѐки 2 литрли идиш, темир чизгич ва сочилувчан 
ашѐдан 5-10 кг ўртача намуна. 
Тажриба тартиби: Сочилувчан ашѐларнинг ўртача зичлигини топиш учун ҳажми маълум 
бўлган цилиндр идиш ва оддий воронкадан фойдаланилади. Ҳажми 2 литрли цилиндр идиш бўш 
ҳолатда тортилади ва воронка тагига қўйилади. Остки қопқоги ѐпилган воронка синаладиган 
сочилувчан ашѐ (қум, цемент ва ҳ. к.) билан тўлдирилади. Цилиндр идиш оғзи билан воронка 
қопқоғининг ораси 5 см бўлиши керак. Воронка қопқоғи очилади ва цилиндр идиш сочилувчан 
ашѐ билан тўлади. Кейин қопқоқ ѐпиб қўйилади ва идишдаги ортиқча уйилган сочилувчан ашѐ 
темир чизгич билан сидириб ташланади ва яна тарозида тортилади. Бу ишларни бажараѐтганда 
цилиндрни силкитмаслик керак, акс ҳолда сочилувчан ашѐ зичланиб, унинг ўртача зичлиги 
ортади. Цилиндрнинг қумга тўлгандаги оғирлигидан бўш ҳолдаги оғирлигини айирсак идишдаги 
сочилувчан ашѐпинг ҳақиқий оғирлиги топилади. Массаси аниқланган сочилувчан ашѐнинг 
ҳажми цилиндр идиш ҳажмига, яъни 2000см
3
га тенг. Топилган миқдорлар формулага қўйилади ва 
сочилувчан ашѐнинг ўртача зичлиги топилади. 
3
3
1
,
,
m
kg
sm
g
V
m
m
m




---

АШЁНИНГ ҲАҚИҚИЙ ЗИЧЛИГИНИ АНИҚЛАШ 
Umumiy malumotlar: Ашѐларнинг зичлиги деб, унинг оғирлигини абсолют зич (ғоваклар ва 
бўшликларсиз) ҳажмига бўлган нисбатига айтилади.