Tib bu sog'likni saqlash va biror bir sababdan tanada paydo bo'lgan

 

JAVOBLAR. 

1.  Tib  -  bu  sog'likni  saqlash  va  biror  bir  sababdan  tanada  paydo  bo'lgan 

kasallikning tuzatilishidan iborat iimlardir. 

Tib ilmi tarkibiy qismlari: 

I. 

Ilmiy (na^ariy) qism. 

II. 

Amaliy qism. 

 

2. Ilmiy (nazariy) qism o'z navbatida 3 asosiy manba va narsalarni o'z ichigaoladi: 

1) 

Tabiiy manbalar (unsur, rnizoj, xilt, a'zo, ruh , quvvat); 

2) 

Zarurriy  manbalar  (havo,  iste'mol  mahsulotlari  (turli  ne’matlar),  uyqu  va 

bedoriik, harakat va harakatsizlik, bo'shalish-bo'shalmaslik, nafsoniy kayfiyatlar); 

3) 

Kasallik, araz (kasallikning tashqi belgilari, alomatlari va sabablari). 

 

3. Amaliy qism 2 asosiy narsani o'z ichiga oladi: 

1) 

Sog'likni saqlash (profilaktika); 

2) 

Davolash (yo'qotilgan sog'likni tiklash). 

 

4.  Mizoj  -  bu  unsurlarning  o'zaro  aralashuvi  jarayonida  qarama-qarshi 

ta'sirlaming kamayishi natijasida hosil bo'lgan moddiy jismning yangi sifatidir yoki 

unsurlarning nihoyat darajada mayda bo'laklaridagi qarama- qarshi kayfiyatlarning 

bir-biriga ta'siri ma'lum bir chegaraga yctganda paydo bo'ladigan kayfiyatdir. 

 

5.  Inson  mizojini  aniqlashda  qo'IIaniladigan  dalil  va  bclgilar  Ibn  Sino  ta'biri 

bilan aytganda, Jolinus yozib qoldirgan 10 ta dalil asosida olib boriladi.

 

 

       6. Agar laqms qilib ko'rganda bemorning tanasi issiq sezilsa - mizoji issiq, agar 

sovuq  sezilsa,  mizoji  sovuq  bo'ladi,  basharti  bemorning  tana  harorati  mo'tadil  va 

yashab turgan muhitining ob-havosi ham mo'tadil bo'lib, bu bemor hakim tomonidan 

uzoq vaqt davomida kuzatilsa, yanada ko'proq ma'lumotga ega bo'ladi. Agar bemor 

tanasi tabiiydan  ko'proq sovuq, issiq yoki yumshoq, yoki dag'al bo'Isa,  demak  bu 

bemorning mizoji mo'tadil emas. Ba'zida qo'l barmoqlaridagi tirnoqlarning ko'rinishi 

holatini baholab ham inson mizojini aniqlash mumkin. Issiq mizojli kishilarda timoq 

tabiatan  juda  yumshoq  va  o'ta  ho'ldck  tuyuladi.  Sovuq  mizojli  kishilarda  esa 

aksincha, qattiq va quruq tuyuladi. 

 

7.  Agar mizoj issiq quruq bo'lsa, sochlarning o'sishi juda tezlashib, ular qalin 

va dag'al bo'ladi. Sochlarning silliqligi - agar soch qalin bo'lsa - issiq-ho'l, agar 

soch ingichka va siyrak bo'lsa - sovuq-quruq mizojli bo'ladi, agar umuman soch 

o'smasa yoki juda siyrak bo'lsa-bu sovuq-ho'l mizojlikdan dalolat. 

 

8. Agar a'zolar qiynalmasdan tezda qizisa, demak, u kishining mizoji issiqdir. 

Agar inson havoning salqin va sovuq fasllarida issiqlikdan rohatlansa, u inson mizoji 

sovuqdir. 

 

9. A’zolarning tuzilishidan olinadigan belgilar: 

Issiq mijozlilikning belgisi: 

- ko’krak qafasi keng bo’ladi; 

- qo’l – oyoqlari mukammal rivojlangan; 

- bo’g’im, paylar, mushaklar bilan mustahkam birikkan; 

- teri ostidagi qon tomirlar aniq ko’rinib turadi. 

Sovuq mizojlilarning belgisi: 

       - ko’krak qafasi tor; 

       - qo’l – oyoqlari mukammal rivojlanmagan; 

       - bo’g’im, paylar, mushaklar bilam mustahkam birikmagan; 

       - teri ostidagi qon tomirlar aniq ko’rinmaydi. 

        Quruq mizojlilarda: 

       -terisi qovjiragan; 

       -bo’g’imlari, hiqildoq va burun tog’aylari bo’rtib chiqqan bo’ladi. 

         IIo’l mizojlilarda: 

       - terisi silliq; 

       - bo’g’imlari, hiqildoq va burun tog’aylari bo’rtib chiqqan bo’ladi. 

 

10.

 

Xiltlar organizmdagi tabiiy suyuqliklar bo'lib, ular qon tarkibli organizmda 

aylanib yurib, uning ichki muhitini hosil qiladi. Xiltlarning to'rt xili tafovutlanadi: 

qon xilti , balg'am xilti, safro xilti va savdo xilti. 

 

11. 

 

 

 

 

 

 

 

№ 

XILT TARKIBLARI . 

KO'RINISHILARI  

1. 

Yengil harakatchan qismi 

- bug' qismi - SAFRO 

2. 

To'liq yetilgan musaffo qismi 

- latif qismi -- QON 

3. 

G'aliz qismi 

- quyuq qismi-BALG'AM 

4. 

Cho'kmasi. 

- tuproq lik qismi -SAVDO