TIBBIY VA BIOLOGIK KIMYO KAFEDRASI TIBBIY KIMYO SIRT HODISALARINING FIZIK-KIMYOSI 1-kurs Ma`ruzachi: Dos.Tadgiyeva X.S. - Sirt hodisalari sirt yuzasida kechib, ma`lum qonun - qoidalarga bo`ysinadi. Bu qoidalarni o`rganishda sirt energiyasining o`zgarishi, adsorbsiya o`tishi sharoitlari, unung miqdorini aniqlash ko`riladi. Ko`pchilik biologik jarayonlar to`qimalar yuzasida, membranalar chegarasida yuz beradi va adsorbsiya jarayonidan boshlanadi. Oziq-ovqat hazm bo`lishi, nafas olish, fermentlarning faoliyati, dorivor moddalarning singishi va b. adsorbsiya qonun-qoidalariga bo`ysinadi. Shu qonun-qoidalarni o`rganish ushbu ma`ruzaning asosiy vazifasi hisoblanadi.
Ko`riladigan masalalar - Sirt hodisalari. Asosiy tushunchalar va qonuniyatlar
- Adsorbsiya yuz beradigan yuzalar
- Sirt hodisalarining kelib chiqishi
- Sirt hodisalarining tibbiy-biologik ahamiyati
- Adsorbsiya, absorbsiya va hemosorbsiya
- Sirt taranglikni adsorbsiyaga ta`siri
- Adsorbsiya miqdorini baholash
- Tanlab adsorbsiyalash va xromatografiya
Sirt hodisalari. Asosiy tushunchalar va qonuniyatlar. Sirt hodisalari. Asosiy tushunchalar va qonuniyatlar. Sorbsiya jarayonlari - Ikki fazani bir-biridan ajratib turuvchi satx yuzasida modda konsentratsiyasini o`zgarishi adsorbsiya deyiladi.
- Yutuvchi modda - adsorbent
- Yutiluvchi modda - adsorbtiv
- Gazlar yutilishi - absorbsiya
- Adsorbent va adsorbtiv o`rtasida kimyoviy bog` hosil bo`lishi bilan boradigan adsorbsiya - hemosorbsiya deyiladi.
- Sorbsiyaga teskari bo`lgan jarayon - desorbsiya
Adsorbsiya yuz beradigan yuzalar. - Gaz - suyuqlik. Gaz - qattiq modda
- Suyuqlik - suyuqlik. Suyuqlik - qattiq modda
- Odam organizmida:
- Hujayralar va hujayra yadrolari, protoplazmalar, organizm va muhit orasidagi sirt chegarasi va ularda boradigan hodisalar: yog`lar harakati va xazm qilish jarayonlari, fermentlarning faoliyati, oqsil biosintezi va boshqalar.
Harakatsiz sirtdagi adsorbsiyaga ta`sir etuvchu omillar - 1. Adsorbent va adsorbtiv tabiati
- 2. Adsorbentning disperslik darajasi
- 3. Adsorbtivning konsentratsiyasi yoki bosimi
- 4. Harorat
- 5. Erituvchining tabiati
Adsorbsiya miqdorini baholash Adsorbsiya miqdorini baholash Adsorbsiya miqdorini baholash - Lengmurning monoqavatli adsorbsiya izotermasi:
- I
-
Sirt taranglik va sirt faolligi - Suyuqlikning sirt tarangligini kamaytiruvchi moddalar - sirt faol moddalar deyiladi: moylar, yog`lar, spirtlar va boshqa organik moddalar.
- Suyuqlikning sirt tarangligini oshiruvchi moddalar - sirt nofaol moddalar deyiladi: tuzlar va boshqa elektrolitlar.
- Modda konsentratsiyasi o`zgarganda sirt taranglik o`zgarishini ko`rsatuvchi kattalik sirt faolligi deyiladi: d / dC
Adsorbsiya miqdorini baholash Dyuklo-Traube qoidasi - Ham gidrofil, ham gidrofob guruxlarni tutgan moddalar difil moddalar deyiladi.
- Dyuklo-Traube qoidasi: difil organik moddalar zanjirini har bir - CH2 - guruxga uzayishida, ularni musbat adsorbsiyada ishtirok etish hususiyati 2-3 barobarga ortadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
