Tijоrаt bаnklаri vа ulаrning vаzifаlаri. Reja

TIJОRАT BАNKLАRI VА ULАRNING VАZIFАLАRI.


Reja:

1. 
   Tijorat banklari
   
2. 
   Kredit
   
3. 
   Boshqaruv funksiyalari
   

Yaqin vaqtgacha boshqaruv amaliyotida "xodimlarni boshqarish"

tushunchasi yo'q edi. Kadrlar bo'linmalari funksiyalari asosan xodimlar ro'yxatini
boshqarish, rasmiy ko'chirma buyurtmalarini bajarish va xodimlarning shaxsiy
fayllarini saqlab qolish uchun qisqartirildi. Bunday xizmatlar xodimlarni tanlash va
joylashtirishda mafkuraviy va mustaqil emas, qo'llab-quvvatlovchi rol o'ynadi
Ushbu sohadagi tadbirlar turli bo'limlar o'rtasida tarqaldi: xodimlar
xodimlarini qabul qilish buyurtmalarini bajarishdi va xodimlar ma'lumotlarini
saqlab qolishdi, mehnat va ish haqi bo'limlari xodimlarni kasbiy va malakali
ehtiyojlarini hisoblab chiqdi, ishchilar va ish joylarini taqdim etish masalalarini hal
qildi; kadrlar tayyorlash, ijtimoiy rivojlanish bo'limi, mehnat muhofazasi va
xavfsizligi bo'limi. Bu shuni ko'rsatdiki, xodimlarning ishi shaxsiylashtirilmagan,
rasmiy edi, har bir xodim uchun hech kim javobgar bo‘lmagan. Xodimlar oldida
hozirgi vaqtda tashkilotga tegishli bo'lgan barcha inson resurslarining umumiyligi
nazarda tutilmoqda. Ular tashkilotning xodimlari, shuningdek, muayyan
loyihalarni amalga oshirishda ishtirok etadigan hamkorlar, tadqiqotlarni olib
borish, strategiyani ishlab chiqish, muayyan tadbirlarni amalga oshirish va shu
kabilar2.
Darhaqiqat, samarali kadrlar faoliyatining tashkil etilishi, ya'ni tashkilot
xodimlarining menejmenti va shunga mos ravishda xodimlar menejeri. Zamonaviy
kadrlar boshqaruvi - bu tashkilotlarni samarali qurish va boshqarish uchun g'oyalar
va texnikalar tizimi.
Ushbu tizimga rivojlangan mamlakatlarning biznes hayoti ta'sir ko'rsatdi va
hozirgi vaqtda xodimlarni boshqarish aniq belgilangan qoidalar, faoliyat retseptlari
ko'rinishida ifodalanishi mumkin emasligi to'g'risida tushuncha mavjud. Bu biz
juda murakkab va tez o'zgaruvchan dunyoda yashayotganimizni anglatadi, hatto bu
dunyoning mavjud bo'lgan va rivojlanayotgan qonunlari o'zgarishi mumkin.
―Xodim‖ iborasi o‘zbek tilining izohli lug‘atida ―biror idora yoki
muassasada ishlovchi kishi, xizmatchi‖ ma‘nosida talqin etiladi. Masalan, savdo
xodimi, xalq maorifi xodimi, meditsina xodimi, ilmiy xodim va h.k.
Bugungi amaliyotda xodim va uni boshqarish muammosiga ikki xil
yondoshuv mavjud:
inson resurslarini boshqarish
xodimlarni boshqarish
―Inson resurlarini boshqarish‖ tushunchasi boshqarishning strategik
jihatlarini, shuningdek ijtimoiy rivojlanish masalalarini o‘z ichiga oladi va ularga
ustuvorlik beriladi. ―Xodimlarni boshqarish‖ tushunchasi esa ko‘proq kadrlar bilan
tezkor ishlashni anglatadi. Agar birinchi yondoshuv davlat miqyosida bandlik va
uni muvofiqlashtirish vazifalaridan kelib chiqsa, ikkinchi yondoshuv bevosita
korxona darajasidagi mehnat munosabatlari va ularni muvofiqlashtirishdan kelib
chiqadi (1-jadval).
Iboralarning turlicha ma‘no kasb etishi faoliyat turlari va yo‘nalishi bilan
bog‘liq. Chunonchi, ―xodim‖ iborasi ko‘p hollarda kichik (100 kishidan kam band
bo‘lgan) korxonalarga, ―inson‖ resurslari iborasi esa 2,5 ming kishidan ortiq band
bo‘lgan yirik korxonalarga nisbatan qo‘llaniladi.
Xodimlarni boshqarish deganda korxonada band bo‘lgan kishilar
salohiyatini rivojlantirish va undan samarali foydalanish, ularning normal
(mo‘‘tadil) faoliyat ko‘rsatishi uchun zaruriy shart-sharoit yaratish bo‘yicha o‘zaro
bog‘langan tashkiliy-iqtisodiy va ijtimoiy tadbirlar tizimi tushuniladi3.
Mahalliy va xorijiy tashkilotlar tajribasini umumlashtirib, xodimlarni
boshqarish tizimining asosiy maqsadi: tashkilotni xodimlar bilan ta'minlash,
ulardan samarali foydalanish, kasbiy va ijtimoiy rivojlanishini ta'minlashga imkon
beradi.
Tashkiliy jihatdan xodimlarni boshqarish xodimlar bilan ishlashga mas'ul
3
Abdurahmonov Q.X., Xolmo‘minoy Sh.R., Zokirova N.Q., Irmatova A.B., ―Personalni boshqarish‖ O‘quv
qo‘llanma. 2011 yil, 350 bet.
9
bo'lgan barcha xodimlarni va barcha tarkibiy tuzilmalarni qamrab oladi.
Xodimlarni boshqarish tizimi xodimlarni boshqarish funksiyalari amalga
oshiriladigan tizimdir.