Tijorat banklarining valyuta operatsiyalari Reja

Valyuta opsioni ham valyuta operatsiyalarining turi bo‘lib, undan sotuvchi 
haridor oldida kelajakdagi muayyan muddatda qat’iy belgilangan narx bo‘yicha 
muayyan miqdordagi xorijiy valyutalarni harid qilish va sotish majburiyatlarini o‘z 
zimmasiga oladi. 
Opsionlarning quyidagi 2 ta asosiy turi mavjud: 
- 
«koll-opsion» (coll option)-sotib olinadigan opsion 
- 
«put-opsion» (put option)-sotiladigan opsion 
- 
«koll-put» (coll-put-option)-ikki yoqlama opsion 
Koll opsionning xaridori oldindan belgilangan narx bo‘yicha muayyan 
tovarni sotish huquqiga ega bo‘ladi. Ushbu «huquq» haridorga aniq tovarni sotib 

---

Aim.uz 
Aim.uz 
olish yoki sotish uning uchun foyda keltirmaydigan bo‘lgan holda undan voz 
kechish imkoniyatini beradi. 
Opsionning sotuvchisi koll-opsion holatida opsionni bajarishi, ya’ni sotishi 
lozim. Put-opsion holatiga ega opsion xaridori buni talab qilsa, muayyan tovarni 
sotib olishi shart. 
Valyuta opsionlarining quyidagi kamchiliklari mavjud: 
a) Baho mukofotning bahosi valyuta bilan qoplangan umumiy summaning 
5% atrofini tashkil qiladi, shunday bo‘lsa-da, summaning aniqligi kutilayotgan 
kursning ayriboshlanishi o‘zgarishiga bog‘liqdir. 
b) «oldindan» to‘lovning zarurligi. Valyuta opsionlari uning tuzilishi vaqtida 
to‘lanadi. Bu barcha kompaniyalarga yoqmaydi, chunki ular opsionni amalga 
oshirishni istasalar ham ular har doim naqd pulga ega bo‘lmaydilar. 
v) savdo opsionlarini barcha valyutalarga nisbatan olib bo‘lmaydi, shunday 
bo‘lsa-da birjadan tashqaridagi opsionlar har qanday erkin konvertirlanadigan 
valyutaga erkin tarzda sotiladi. 
a) Koll-opsion – opsion egasiga kelajakda kursi oshib ketishi mumkin 
bo‘lgan valyutani nisbatan past strayk-bahoda xarid qilish huquqini beradi. 
b) sotish uchun yoki put-opsion egasi kelajakda kursi tushib ketishi mumkin 
bo‘lgan valyutani nisbatan yuqori strayk bahoda sotish huquqini beradi. 
v) put-koll opsion egasi bazis bahoda valyutani sotib olishi yoki sotishi 
mumkin. Opsion bilan forvord bitimi orasidagi asosiy farqlar quyidagilardan 
iborat: 
- 
xaridor apsayddan daromad oladi 
- 
xaridor daunsayddan himoyalangan 
- 
xaridor opsion uchun mukofot to‘laydi. 
Apsayd – almashinuv kursining strayk bahoga nisbatan o‘sishi, daunsayd-
strayk bahoga nisbatan pasayishi.