Тилдаги ижтимоий-сиёсий лексика фаолиятининг

Academic Research in Educational Sciences 
VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021 
ISSN: 2181-1385 
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 
Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89 
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1318-1322 
Google Scholar 
Scientific Library of Uzbekistan 
Academic Research, Uzbekistan 1320 www.ares.uz 
шубҳасиз, тадқиқот усулларини янада ривожлантириш нуқтаи назаридан 
фундаментал аҳамиятга эга. 
Ушбу тадқиқотнинг назарий таълимотининг муҳим қисми тилнинг лексик 
тизимидаги (ЛТ) гуруҳлар масаласидир. 
Тилшуносликда тематик гуруҳлар (ТГ), лексик-семантик гуруҳлар (ЛСГ), 
синонимик ва антонимик қаторларни (СҚ ва АҚ) ажратиш одатий ҳолдир. 
Ф.П. Филин таъкидлаганидек, «лексик-семантик боғланишларга эмас, 
балки предмет ва ҳодисаларнинг ўзини таснифлашга асосланган сўз 
ассоциациясини мавзули луғат гуруҳлари дейиш мумкин». А.А. Уфимцева 
тематик гуруҳларни «бир хил ѐки турли тиллардаги сўзлар билан ифодаланган 
объектлар ва жараѐнларнинг функцияларининг ўхшашлиги ѐки умумийлиги» 
асосидаги сўз бирикмаларини назарда тутган. Бундан ташқари, у 
лексемаларнинг сўзнинг номинатив томонини ҳисобга олган ҳолда гуруҳларга 
бирлашишини таъкидлади.
Л.Вайсгербер ўз назариясида «лингвистик соҳа» ва «лексик-семантик 
гуруҳ» тушунчаларини бир-биридан фарқ қилмаслигини таъкидлаганига 
қарамасдан, айни пайтда лексик-семантик гуруҳ тилнинг семантик тизими 
билан тузилиш ва функционал жиҳатдан бир хил эканлигини, тематик гуруҳ эса 
аниқланишини аниқланди. 
Г.В. Судаковнинг ѐзишича, «лексик-семантик гуруҳга нутқнинг бир 
қисми билан боғлиқ бўлган бир ѐки бир нечта маънодаги, умумий категорик, 
валентлик, баъзан эса маълум мантиқий-семантик ва семантик муносабатларда 
бўлган ҳосила хусусиятларига эга бўлган сўзлар киради: умумий, синонимик, 
антонимик ва бошқалар.» ... Бизнинг фикримизча, нуқтаи назар адолатли бўлиб, 
унга кўра «ҳар бир ЛСГда интеграсиялаш хусусияти доимо битта, фарқловчи 
хусусият кўпдир». 
Бундан ташқари, Ю.А. Белчиковганинг фикрича, «сўзларнинг лексик-
семантик гуруҳларга бирлашиши объектив-тарихий хусусиятга эга» ва бу 
«сўзларда тил бирликлари сифатида воқелик ҳодисалари акс эттирилади, 
уларнинг ўзаро боғлиқлиги ва ўзаро боғлиқлиги. ўз навбатида бу сўзлар 
ўртасидаги предмет-семантик боғланишларда ўз аксини топади».